Erzurum'un Içli Türkülerini Arastirdi
Türk Halk Müziginin önemli kaynaklarindan birisi olan Erzurum Türküleri üzerine yapilan bir arastirmada, Erzurum türkülerindeki: gurbet, ayrilik ve özleyis ele alindi.
Erzurum Teknik Üniversitesi (ETÜ) Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi’nde “Erzurum Türkülerinin Aci Bir Yönü: Gurbet, Ayrilik ve Özleyis” konulu bir makale yayinlayan Ahmet Faruk Karadas, TRT repertuvarina kayitli 268 kirik hava, 40 uzun hava ve kaynakçada gösterilen eserlerdeki Erzurum türküleri inceledigini ifade ederek, “ Gurbet, ayrilik ve özlem temali 26 türkü ayirt edilmistir. Seçilen bu türkülerin temalarinin yerine kullanilan motifler de gösterilmis ve sonuç olarak, türküler bir nevi kimlik tahlili oldugu ve içerisinde tarih, cografya, psikoloji gibi ilimleri barindirdigi için bir arastirma araci olabilecegi aktarilmistir” ifadesini kullandi.
“Türküler geçmisi ve gelenegi anlatir”
Türkülerin insanlarin iç dünyasini yansitan, besikten mezara kadar en güzel anilarini içine alan ve dikkate deger edebi mahsuller oldugu anlatilan makalede , “Halk türkülerimiz bazen tarih belgelerinden daha degerli olmustur. Türkülerde, gelenekle ve geçmisle ilgili eski yasayisimizin izleri vardir. Insan hayatinin bir tür özeti olan, geçmisle günümüz arasinda bag kuran türküler, zengin içerigiyle öne çikmis, ezgiyle birleserek sevilmis ve akillarda kalmistir. Fakat türkülerde islenen konular, genellikle aciyi içermektedir. Erzurum türkülerinde ise bu aci yön; gurbet, ayrilik ve özlem gibi motiflerle islenmistir. Erzurum yöresinde derlenen türküler çogunlukla hüzünlü tarafiyla yansitilmistir. Söz konusu türküler, söyleyenin hayatindan birer parça tasir ve dinleyen de kendi hayatindan izler bulur. Birbiriyle baglantili olan gurbet, ayrilik ve özlem temalari, alt yapisinda bir felsefe barindirir.” denildi.
“Türküler sehrin kimligini ortaya koyar”
Asigin gurbet ellerde gam yastigina yatmasi, ayriligin bir dag gibi üstüne gelmesi, rüzgardan sevgilisine selam götürmesini istemesi ve gurbette öldügünde kuslarin yasini tutacagini bilmesi, türkülerin felsefesini açikladigini anlatan Ahmet Faruk Karadas, “Ele alinan konularda ise zorlugun ve acinin tarifi birtakim benzetmelerle açiklanir; engeller anlatilirken daglara, daglari asarken çobana, sevdigine haber göndermeye çalisirken turnalara, sevgiliye duyulan hasretin büyüklügünü tarif etmek içi Leyla ile Mecnun gibi halk hikâyesi kahramanlarina göndermeler yapilmistir. Erzurum türkülerinde gurbet, âsigi zor durumda birakmistir ve bundan dolayi âsik, bu zor durumdan kurtulusunu türkülerde aramistir. Erzurum türkülerinin içinde barindirdigi duygular, dönemin ve sahislarinin psikolojik durumlarini bizlere göstermistir. Bundan dolayi gurbet, ayrilik ve özlem temali türkülerin, bir takim sosyal sorunlardan kaynaklandigi asikârdir. Ayrica bu çalismaya dahil edilmeyen türkülerde, Erzurum’un fiziksel özelliklerinden de bahsedilmesi, sehrin kimligini ortaya çikarmaktadir. Bunun için Erzurum türkülerinin adeta bir hazine mahiyetinde oldugu, içinde barindirdigi bilgiler ve verdigi nasihatlerle gelecegimizi sekillendirmede bize isik tuttugu unutulmamalidir.” dedi.