Sessiz Pandemi 'Lyme' 350 Hastaligi Taklit Ediyor

Lyme hastaliginin Borrelia spp türündeki bazi bakterileri tasiyan kene, sivrisinek, atsinegi, bit gibi kan emen canlilardan insanlara kan yoluyla geçen bir zoonotik hastalik oldugunu söyleyen Medicana International Istanbul Hastanesi Enfeksiyon Hastaliklari ve Klinik Mikrobiyoloji Bölümü’nden Prof. Dr. Vedat Turhan, “Lyme esler arasinda geçis gösterebildigi gibi bu hastaliga yakalanmis annelerden çocuklarina da bulasabilir. Kene isirigindan 3 ila 30 gün içinde ortalama 7 gün sonra isirik yerinde tipik bir lezyon gelismesiyle baslar. Bu lezyon oldukça genis boyutlara ulasabilen ortasi soluk bir deri döküntüsüdür ve tani koydurucudur. Bu lezyonun eskiden hastalarin yüzde 80’inde göründügü düsünülse de gerçekte tüm Lyme vakalarinin ancak yüzde 20-30’unda ortaya çiktigi anlasilmistir. Bu cilt lezyonu kendiliginden iyilesebilir. Kene ve Borrelia türü bakterileri tasiyabilen diger vektör canlilarin isirmasindan 4-6 hafta kadar sonra Lyme hastaliginin ilk sistemik bulgulari ortaya çikabilir” dedi.



Gribal enfeksiyon gibi basliyor

Ilk sistemik bulgularin grip benzeri bir tablo ile geldigini belirten Prof. Dr. Vedat Turhan, söyle devam etti:

“Hastaliga yakalananlarda bogaz agrisi, bas agrisi, ciddi yorgunluk, lenf bezi sisligi, titreme ve ates görülebilir. Gribal enfeksiyon kendiliginden geçer. Fakat daha sonra gezici tipte eklem ve kas agrilari baslayabilir. Eklem agrilari dislerde ve çene ekleminde de olusabilir. Lyme hastaligi nörolojik tutulum göstererek kas segirmesi deride duyu bozukluklari, karincalanma, hissizlik, deride yanma ve zonklayici agrilara da yol açabilir. Lyme hastaligi yüz felcinin en önemli sebeplerinden birisidir. Beyin tutulumu yapabilir. Böylelikle kisa süreli hafiza bozuklugu, dikkat, konsantrasyon, hafiza bozuklugu görülebilir. Lyme hastaligi ayni zamanda önemli psikiyatrik semptomlara yol açabilir. Panik atak, anksiyete, depresyon Lyme hastaliginin belirtilerindendir. Bunun yaninda hastalarda ankiliozan spondilit, seronegatif artritler, RA gibi romatizmal hastalik belirtileri de görülür. Ayrica Lyme, MS, ALS, Alzheimer, Parkinson v.b. gibi birçok nörolojik hastaliklari da taklit edebilir.”

Lyme hastaligi gözleri de etkiliyor

Hastaligin neden oldugu saglik sorunlarini siralayan Turhan, “Lyme hastalarinda görme bulanikligi, üveit, göz içi basinç artisi, kulaklarda ugultu, kulak çinlamasi, isitme kaybi nefes almanin yüzeylesmesi çarpinti, tasikardi, gögüs agrisi, karin agrilari, ishal veya kabizlik, testislerde veya kasiklarda, pelvik bölgede agri idrar kaçirma, idrara ani sikisma, bas dönmesi, titreme ve karaciger iltihabina da rastlanabilmektedir. Bu hastalik en sik kronik fibromiyalji ile karistirilir. Kronik yorgunluk, eklem agrilari, kas, bag dokusu, tendon agrilari olusur. Hastalar genelde pek çok bulguyu yasadigi için pek çok bransa basvurabilmektedir. Bu anlamda Lyme hastaligina ‘taklitçi hastalik’ da denilebilmektedir” dedi.

Tani sonrasinda tedavisinin mevcut oldugunu ifade eden Turhan, “Tani enfeksiyon uzmanlari tarafindan fiziki muayene sonrasinda vücutta Borrelia burgdorferi bakterisi varligini inceleyen ELISA veya IFA antikor testleriyle konulmaktadir. Antikor testlerinin pozitif çikmasi halinde, Western blot testi ile dogrulama yapilir. Ancak Lyme hastaligi kroniklesebilir. Bazi vakalarda klasik antikor testlerinin siklikla yalanci negatif sonuç verebilir. Bu nedenle alternatif testler de uygulanabilir. Bu noktada karanlik saha mikroskopisini rutin taniya dahil edilerek tanisal kaosa son verilebilir. Lyme, temelde bir enfeksiyon hastaligidir ve bu sebeple temel tedavi antibiyotik tedavisidir. Günümüzde IVIG, plazmaferez, HBO, spesifik bir takim gida takviyeleri ve tüm vücut hipertermisi gibi uygulamalar da vakalara göre tedaviye eklenebilmektedir” diye konustu.



Güçlü bagisiklik önem tasiyor

Hastaliktan korunmanin yollarini anlatan Turhan, “Lyme’dan korunmanin en iyi yolu dogada, açik havada gezintiye çikarken pantolon, uzun kollu giysiler ve bot giymek uygun olacaktir. Sadece kene degil farkli bir böcek ya da sinek isirmasinda mutlaka bir enfeksiyon hastaliklari uzmanina basvurulmalidir. Lyme’da erken müdahale önem tasimaktadir. Bunun yaninda güçlü ve dengeli bir bagisiklik sistemine sahip olmak her zaman koruyucudur” diye konustu.



Türkiye’de risk altinda

Türkiye’nin Lyme hastaligindan en çok etkilenen ülkeler arasinda oldugunu belirten Turhan, “Unutulmamalidir ki 2019 yilindan bu yana tüm dünyayi etkileyen asikar bir pandemi olan Covid-19’un yaninda giden bir baska pandemi daha var ki ‘Lyme enfeksiyonu’dur. Lyme dernekleri bu hastaligi ’sessiz pandemi’ olarak tanimlamakta, özellikle kuzey yarikürede yer alan ülkeler için çok önemli bir halk sagligi problemi olarak ilan etmektedirler. Uzamis Lyme vakalarinin pek çogu kronik Lyme enfeksiyonunun alevlenmesi olarak degerlendirilmektedir. Yillarca sadece keneden geçtigi bilinse de sivrisinek, atsinegi, bit gibi böceklerden, bu bakteriyi kapan kisilerden kan, vücut sivisi ya da cinsel yolla, anneden çocuklara da geçebilmektedir. Bu dünya tarafindan yüzyilin salgini olarak da bilinmektedir. Ülkemiz de bu cografyanin içerisinde yer almakta sessiz pandemiden en çok etkilenen ülkeler arasindadir” dedi.