'Çarsamba Nüfus Defteri', Ilçenin Tarihine Isik Tutacak

Çarsamba Belediyesi, Çarsamba’nin tarihi ve kültürel ögelerini gün yüzüne çikarmaya devam ediyor. Çarsamba Belediyesi ilk defa bugünün harflerine aktarilarak yayimlanan “Çarsamba Nüfus Defteri 1 (1834-1845)” ile Çarsamba ilçesi ve Samsun bölgesinin nüfus yogunlugunu, bölgenin etnik yapisini, kültürel varligini Osmanli Salname gelenegine ve salnamelerdeki bilgilere bagli kalarak tek eserde toplayarak bölge insanina ve tarihe kaynak olarak birakmayi amaçliyor. Kitabi edinen tarih meraklilari, okurlar; Çarsamba Belediyesi tarafindan yayimlanan eserin üzerinde bulunan barkodu, telefonlari ile tarayarak kitabin yazarlari Safa Temiz ve Hasan Topuz’un kitaba dair bilgileri aktardigi videoya ulasabilirler. Videoda, kitabin kullanim rehberi ve içerigine dair bilgiler yer aliyor.

“Önemli bir tarihî kaynak olarak yerini alacak”

Çarsamba Belediye Baskani Halit Dogan, yayimladiklari “Çarsamba Nüfus Defteri 1 (1834-1845)” ile tarih, doga ve kültür kenti Çarsamba’nin geçmisine isik tutan, tarihi bir kaynagi hayata geçirdiklerini belirtti.

Belediye Baskani Halit Dogan, “Karadeniz baglanti yolu üzerinde bulunan, Yesilirmak’in iki yakaya ayirdigi doga harikasi Çarsamba’miz; kültürel birikime, tarihi zenginliklere, dogal güzelliklere, kara yoluna, havalimanina ve üniversiteye sahip olmasiyla bir cazibe merkezidir. Sanat, edebiyat, bilim, siyaset ve bürokrasi alaninda önemli insanlari yetistirmis, kendine has özellikleriyle tarih sayfasinda yerini almis, kurulduktan bugüne her daim adindan söz ettirmeyi basarmistir. Osmanli Nüfus Defterleri ve Salnamelerin gün yüzüne çikartilmasi, günümüz alfabesine aktarilmasi, kendi atalarimizin izini sürmemiz açisindan çok kiymetlidir. Degerli hocalarimiz Safa Temiz ve Hasan Topuz’un arastirmalarindan olusan, belediyemiz yayinlarindan çikartmis oldugumuz bu eser, uzun ugraslar ve emekler sonucunda ortaya çikarilmistir. Bu eser, Çarsambamiz için önemli tarihî kaynak olarak yerini alacaktir” ifadelerini kullandi.

Çarsamba’nin nüfusunu arastirmak için Osmanlica ögrendiler

Çarsamba Nüfus Defteri-1 kitabinin yazarlarindan Avukat Safa Temiz, Çarsamba’nin geçmisine isik tutmak için Osmanlica ögrendiklerini ifade etti.

Kitap hakkinda bilgiler veren Safa Temiz, “Ben avukat, ögretmen Sefa Temiz. Çarsamba yerel tarih arastirmacisiyim. Soy kütügü arastirmasina merak sardik Hasan Topuz agabeyim ile birlikte ve 2011 yilinda arastirmaya basladik. Atalarimiza, soyumuza, yedi-sekiz göbek ötemize nasil ulasiriz meraki da bizi Osmanlica ögrenmeye itti. 1 yili askin bir süre Osmanlica ögrenme çalismalari yaptiktan sonra Basbakanlik Osmanli arsivlerinden aldigimiz kayitlari, bugünkü Latin harflerine çevirme çalismasina basladik. Yaklasik 1 yili askin bir zamanda da o çevirileri yaptik. 2012 yilinda çevirilerimiz bitti. 2013 yilinda da internette ’Çarsamba Nüfus Defteri’ diye bunu yayinladik. Bugüne kadar basilma imkani olmamisti. Belediye Baskanimiz Halit Dogan Beyefendi’nin destekleri ile kitabimiz ‘Çarsamba Nüfus Defteri-1’, sadece Çarsamba’daki Müslüman nüfusu içerin 1’inci cildini yayimlamis bulunuyoruz” seklinde konustu.



“Nüfus defteri demek; Çarsamba’nin kimlik karti demek”

Nüfus Defteri’nin Çarsamba’nin kimligi oldugunu dile getiren kitabin yazarlarindan emekli ilkokul ögretmeni Hasan Topuz, “Yillarca Anadolu’nun birçok yerinde ögretmenlik yaptim. Çarsamba dogumluyum, dedelerim Çarsambali. Okullarda ögrencilerimi yetistirirken, tarihten bahsederken önce kendi çevremi anlatmak gerektigini anladim. Yillar önce ilçemin tarihi ile ilgili arastirma yapmak istedim fakat buna emekli olduktan sonra firsat bulabildim. Emekli olduktan sonra Çarsamba tarihi ile ilgili arastirma yapmaya basladim. Birçok tarih kitabi okudum. Bu incelemeleri yaptik sonra baktik ki Çarsamba’nin nüfusu ile ilgili 1920’de Hükümet Konagi yanmis ve Çarsamba nüfus kayitlari ortadan kalkmis. Nasil yapalim da bu kayitlara ulasalim derken. Bir hocamiz bize ’Istanbul’daki Osmanli Basbakanlik arsivlerinde kayitlar olabilir’ dedi.

Istanbul’da kayitlari inceledik, elimize 1834 ilk nüfus sayimi ile ilgili kayitlar çikti. Fakat Osmanlica bilmiyorduk. Arkadasim Avukat Safa Temiz ile birlikte bu kayitlari incelemek için tam 1 buçuk sene Osmanlica ögrenmeye çalistik. Ve sonrasinda kayitlari inceledik. 2 sene boyunca, 1912 yilina kadar olan Çarsamba nüfus defterlerini inceledik. Çarsamba’dan Tekkeköy, Terme, Ayvacik, Salipazari bu çevrenin nüfuslarina ulastik. Tek tek bütün köyleri inceledik ve Türkçeye çevirdik. Gördük ki Çarsamba’nin nüfusu 1834 tarihine kadar, sehrin içi Rumlardan meydana gelmis. Daha sonra köylerinin büyük kismi Türkçe adlardan olusmus. Bunlar ya beylerinin ya da geldikleri yerlerin adlarini almislardir. Su anda ’Çarsamba Nüfus Defteri’ adli kitabimiza, Çarsamba Belediye Baskani Sayin Halit Dogan yakin ilgi gösterdi ve yayinlatti. Bu bizim için çok önemliydi. Çarsamba’nin ‘Nüfus Defteri’ demek; Çarsamba’nin kimlik karti demek. Çünkü geçmislerimiz artik biliyoruz” diye konustu.