Avcilar'in 3 Mahallesinin Hasar Görebilirligi Hesaplandi

Olasi Istanbul depremine dair risk tahminleri gündemde yer aliyor. Merak edilen ilçelerden biri de Avcilar. Istanbul Gelisim Üniversitesi Bilimsel Arastirma Projeleri Koordinatörlügü (BAP-K) tarafindan desteklenen, Yüksek Mühendis, Mimar ve Sehir Planlamacisi Prof. Dr. Huriye Sule Karaaslan yürütücülügünde hazirlanan “Avcilar Ilçesinin Üç Mahallesinin Hasar Görebilirliginin Hesaplanmasi” projesinin çalismalari tamamlandi. Merkez, Ambarli ve Denizköskler mahallerinde yapilan çalismalar farkli kriterler ve bilimsel yöntemlerle karsilastirildi. Istanbul depremine yönelik hazirliklarin nereden baslamasi gerektigini ölçmek için projeyi gerçeklestirdiklerini belirten Prof. Karaaslan, “Fiziksel, ekonomik ve sosyal verilere göre inceleme yaptik. Sehir planlamacilari olarak, bir felaketin ya da riskin nerelerde etkili olacagini ölçmek için bu üç veriyi degerlendirmek gerekir.” dedi.

“Deprem sonrasi insanlarin en fazla kurtulma nedenleri hastane ve itfaiye erisiminin olmasidir”

Doga olaylarinin, özellikle depremin zararlarini azaltma yollarindan biri olarak, kentlerin depreme karsi hasar görebilirligini degerlendirmek gerekiyor. Her ne kadar dogal afetlere karsi tam bir önlem söz konusu olmasa da; hasari en aza indirgemede depreme maruz kalacak bölgelerin risk degerlendirmelerinin yapilmasi önlem alma konusunda büyük fayda saglamakta. Deprem öncesi, deprem ani ve deprem sonrasi olmak üzere depremin üç asamasi oldugunu belirten Karaaslan, deprem öncesi alinmasi gereken tedbirlerden hasar görebilirligi hesaplayarak, Avcilar ilçesinde hasar görebilirligi azaltmak için bu projenin olusturuldugunu ifade etti.

Prof. Karaaslan, “Projede 13 degisken ele alinmistir. Bunlar; mikro bölgeleme analizi (yerlesime uygunluk), egim, hâlihazir arazi kullanimi, itfaiyeye mesafe (itfaiye yerleri ve sayisi), hastaneye yakinlik (hastane yerleri ve sayisi), yakit istasyonuna mesafe, sanayiye uzaklik (sanayi alani büyüklügü ve sayisi), enerjiye mesafe (enerji etki alani içine giren konut sayisi), yesil alan miktari, bina yogunlugu, bina cinsi, issizlik orani ve sanayi alaninin etkileyecegi konut alani. Üç mahallede, bu degiskenleri birbirleriyle karsilastirarak hazir bilgisayar programlarinda analiz için 2020 verilerine basvurduk. Bu degiskenlerin hepsini bir bütün olarak incelemek ve hesaplamak gerekiyor. Zemin, depremin siddetini artiriyor. Bu yüzden çok disiplinli çalismak zorunda olan sehir plancilarina çok is düsüyor. Bina kaç yasindaysa performansi ona göre degisiyor. Egim çok önemli. Arazi kullanim özelliklerine geldigimizde; yesil alan miktari, toplanma alanlari, mezarlik, çocuk oyun alanlari, spor tesisleri, bos alanlar gibi faktörleri göz önüne aliyoruz. Bütün bunlar toplandiginda o nüfusa yetecek açik alanin olmasi lazim. Deprem sonrasinda canli kalabilmesi için; itfaiye ve hastanenin olmasi, ulasimin saglanabilmesi çok önemli. Yapilan bütün çalismalarda insanlarin en fazla kurtulma nedenleri hastane ve itfaiye ulasiminin kolayligi olmustur.” dedi.

“Hasara neden olacak birinci faktör; issizlik orani”

“Avcilar Ilçesinin Üç Mahallesinin Hasar Görebilirliginin Hesaplanmasi” projesi kapsaminda farkli ölçüm yöntemleri kullanilarak yapilan arastirmada (AHP, Bulanik AHP) en az riskli bölgenin Merkez Mahallesi oldugu sonucuna varildi. Ikinci sirada Ambarli yer alirken; en riskli olan mahallenin Denizköskler oldugunu ifade eden Prof. Karaaslan, “Yaptigimiz arastirmada herkesi sasirtacak bir sonuç çikiyor. Degiskenlerin önem sirasina bakildiginda, hasara neden olacak birinci faktör; issizlik. Issizlik orani çok önemli. Issizlik orani arttikça, orada hasar riski artiyor. O binalar çürük binalar oluyor. Herkes, ‘hasarli bina derler yikilmak zorunda olur’ diye hasar tespiti yaptirmiyor. Is gücü çok önemli. Ikinci sirada egim ve itfaiyenin olmasi yer aliyor. Yaptigimiz çalismada gördük ki, Avcilar’in bu üç mahallesinde itfaiye yok. Üçüncü sirada ise hastane sayisi ve alani yer aliyor hasara neden olacak faktörler arasinda. Dördüncü siraya geldigimizde, yakit istasyonu var. Bu konuda Ambarli riskli. Yakit istasyonuna mesafe çok önemli. Yangina sebep olabilir, gaz nedeniyle zehirlenmeler yasanabilir. Bu yüzden yakit istasyonlarinin konut alanlarindan belirli bir mesafe uzaklikta olmasi lazim. Besinci sirada da yesil alan faktörü yer aliyor.” dedi.

Yesil alan miktarinin artirilmasi, bos alanlarin planlanmasi, binalarin jeolojik etütlere uygun yapilmasi, iyi mühendislik ve mimarligin depremden hasar görebilirligi azaltan faktörler oldugunu da sözlerine ekledi.

Prof. Dr. Huriye Sule Karaaslan sözlerini söyle sonlandirdi:

“Binanizdan emin degilseniz, deprem öncesi tedbir alacaksiniz. Riski hesaplarken birçok faktörü göz önünde bulunduruyoruz. 1999 depreminden sonra yönetmelikler iyilestirildi fakat uygulamalarda eksiklikler var. Bu arastirma ile Avcilar Belediyesi’nin hasari azaltmak için hangi mahalleden baslamasi gerektigi açikça ortaya konmustur. Projede yer alan Prof. Dr. Tarik Çakar, Yard. Doç. Dr. Didem Yilmaz, Ögr. Gör. Burak Kaan Yilmazsoy, Aras. Gör. Mehmet Ali Bariskan’in katkilari olmustur.”