Depremi Beklemeyin! Binaniz Riskli Çikarsa Müteahhide Dava Yolu Açik

6 Subat’ta Kahramanmaras merkezli Pazarcik ve Elbistan depremleri, 10 kenti ayni anda etkiledi. 31 binden fazla insanin ölümüne yol açan deprem sonrasi yaptiklari binalar yerle bir olan müteahhitlere yönelik sorusturmalar basladi ve simdiye kadar 163 süphelinin “sorumlulugu” tespit edildi. Enkaza dönüsen binalarin arasinda yeni binalarin da olmasi, insanlar arasinda kendi oturduklari binalarin depreme dayanikli olup olmadigi kaygisini ortaya çikardi. Özellikle beklenen Marmara depreminden en çok etkilenecegi düsünülen ve büyük bir kisminda kentsel dönüsümün sart oldugu Istanbul’daki insanlar, evlerinin saglam olup olmadigina dair yapi denetim firmalarindan rapor almayi düsünmeye basladi.

Maddi külfet, kentsel dönüsüm sürecine sicak bakmamak ve zaman asimi gibi sebeplerden dolayi devamli ertelenen yapi denetim raporlari ile ilgili aslinda ev sahiplerinin ellerini rahatlatacak birçok haklari mevcut. Mülk sahiplerinin saglam oldugunu düsünerek aldigi yapilarin denetlenmesi durumunda eger çikan raporda “depreme dayanikli degil” sonucuna varilirsa satin aldiklari yüklenici firma ya da müteahhide tazminat davasi açma, ev satis bedelini geri alma ve ücretsiz onarimini talep etme gibi haklari bulunuyor.

“Yapi sartnameye uygun degilse ‘ayip hükmünden’ faydalanilir”

Konuyla ilgili olarak ev satisi olmasindan dolayi konunun tüketici haklarina girdigini ifade eden Istanbul Aydin Üniversitesi Hukuk Fakültesinden Prof. Dr. Haluk Nami Nomer, “Söz konusu yapinin sartnamelere uygun olmadan yapilmasi durumu ortaya çikarsa ‘ayip hükümlerine’ basvurabiliriz” dedi.

‘Ayipli eser’de agir kusur ve hile varsa zaman asimi yok

“Sözlesmede açikça bir hüküm olmasa dahi müteahhit yapi yönetmeliklerine ve teknik sartnamelere göre binayi uygun insa etmek ile yükümlüdür” diyerek sözlerine devam eden Prof. Dr. Haluk Nami Nomer mülkün ‘saglam degil’ raporu sonrasi ayip hükmünden dolayi ev sahiplerinin haklarini söyle siraladi:

“Ayipli bir mal satin alindigi zaman ayip hükümlerine dayanarak çesitli talepler ileri sürülebilir. Sözlesmeden dönülebilir, yani artik ‘ben bu evi istemiyorum paramin iadesini istiyorum’ denilebilir, bedelde indirim istenebilir, ücretsiz onarimi talep etme ve ayrica tazminat hakki da saklidir. Tüketici kanunu çerçevesinde agir kusur ve hile varsa zaman asimi hükümleri de uygulanmaz. Kanun açikça bunu belirtiyor.”

Ev kimden, nasil satin aliniyorsa zaman asimi hükmü degisebiliyor

Ev sahiplerinin satin alma sekillerine göre bu haklarini kime karsi talep edebildigi ile ilgili bilgilendirmelerine Prof. Dr. Nomer su sekilde devam etti:

“Bu haklarimizi bize satan kisiye karsi ileri sürebiliriz. Yükleniciden de dogrudan satin almis olabiliriz. Yüklenici demek binayi insa eden kisidir. Eger direkt o yükleniciden aldiysak bu satin alma, tüketici islemidir ve tüketici kanununa tabidir. Dolayisiyla bunun zaman asimi da tüketici kanunu hükümlerine göre belirlenecektir ve agir kusur ve hile durumunda zaman asimi yoktur. Dogrudan yükleniciden satin almamissak, baska birinden satin almissak o zaman bu islem tüketici islemi degildir ve tüketici kanunu uygulanmaz. Onun yerine Türk borçlar kanunu hükümleri uygulanacaktir. Zaman asimi da borçlar kanunu hükümlerine tabi olacaktir ki orda da saticinin agir kusuru varsa zaman asimi teslimden itibaren 20 yildir. Eger dogrudan satin almadiysak kat karsiligi insaat sözlesmesi ile yani arsa sahibi biziz ve müteahhit insa etti bize de kaç tane ise bagimsiz bölüm yani daire verdi diyelim. Yargitay bu tür islemleri tüketici islemi olarak kabul etmiyor. Dolayisiyla tüketici kanunu uygulanmaz. Evet, haklarimiz yine var fakat tüketici kanunundaki zaman asimi hükümleri burada uygulanmaz. Yani ayip, agir kusur ya da hile ile gizlenmisse zaman asimi hükümleri uygulanmaz maddesi uygulanmaz. Zaman asimi ayipli eserin niteligine bakilmaksizin teslimden baslayarak 20 yilin geçmesi ile zaman asimina ugrar.”