Uzmanlardan Firtinadan Zarar Gören Karadeniz Sahil Yolu Ve Mendirekler Için Uyari

Yüksek, son olarak 1999 yilinin Subat ayinda böyle yükseklikteki dalgalarin yine sahil kismina zarar verdigini dolayisiyla suya çok müdahale etmemek gerektigine dikkat çekti.

KTÜ Insaat Mühendisligi Bölümü Hidrolik Anabilim Dali Baskani Prof. Dr. Ömer Yüksek, geçtigimiz hafta 27 Kasim günü basta olmak üzere Dogu Karadeniz Bölgesi’nde firtinanin etkili oldugunu hatirlatti. Firtinada beklenenden daha büyük dalgalar olustugunu belirten Yüksek "Dogu Karadeniz’de son olarak geçtigimiz hafta oldugu gibi 1999 yilinin Subat ayinda büyük bir firtina olmustu, büyük tahribat olmustu. Dogu Karadeniz’de böyle yükseklikteki dalgalari biz her zaman bekleriz. Dolayisiyla bu tür dalgalar geldigi zamanda dalga enerjisini bir sekilde bosaltacak. Nerede? derseniz maalesef yapiyi tahrip ediyor limani asarak içerisine giriyor yollara zarar veriyor. 1990 yillarda bu yol sahilden geçmesin diye çok ugrastim. Sahilden geçmesi zorunlu olmayan bir sürü yer vardi ama yapildi bunun gibi statlar, havalimanlari sahilde yapmak bana göre dogru degil. Dolayisiyla teknik olarak çok dogru degil. Suya çok müdahale etmemek lazim” dedi.



"Yüksek dalgalara göre projelendirmemiz lazim"

Yapilacak yapilari muhtemel yüksek dalgalara göre projelendirilmesi gerektigini kaydeden Yüksek, “Yapilar, yollar, mendirekleri gelmesi muhtemel örnegin 50 yilda bir, 100 yilda bir gelmesi muhtemel dalgalara göre projelendirmemiz lazim. Bunlarin kret kodu dedigimiz en üst kodlari gibi yapmak lazim. Besbelli yeterli yapilmadi ki sonuçta hasar çikti bunlari beklemek lazim. Örnegin depremle ilgili Trabzon’da deprem olmaz? Kim demis bunu olursa kim tutacak depremi. Aslinda bunlar dogal olaylardir. Dalgalarda, taskinlarda, depremlerde. Onlari dogal felakete biz dönüstürüyoruz. Kiyida dalga olacak rüzgâr oldugu müddetçe rüzgârda denizi kabarttigi müddetçe dalgalar olacak oralara gerekli önlemleri almak lazim. Ya mümkünse hiç müdahale etmeyelim ki; etmek lazim. Mesela mendirek, balikçi barinagi yapacaksiniz ona göre o dalgalara kadar direnebilecek, dayanabilecek yükseklikte yapilar yapmak lazim” diye konustu.



"Hopa’da dalgalar elini kolunu sallayarak kiyiya vuruyor"

Hopa’nin kiyi tahribatlari açisindan sansiz bir bölge oldugunu ifade eden Yüksek, “Hopa limaniyla ilgili Karadeniz Teknik Üniversitesi olarak 1990 yillarda büyük bir proje yaptik hasarlar olusmustu onu çözmek için iyi de proje olmustu. Dolayisiyla Hopa’yi biraz daha özel olarak biliyorum. Hopa’nin özelligi, deniz tabani çok dik. Dogu Karadeniz için söyleyecek olursak ortalama 1/30-35 yani 35 metre gidiyorsunuz bir metre derinlik. Hopa’da 1/10 falan ortalamanin üç kati. Bu ne anlama geliyor? Dalgalar elini kolunu sallayarak kiyiya vuruyor. Taban düz olsa düz egilimli olsa dalgalar kirilarak gelecek. O da muhtemelen kirilmadan geliyor ya da çok az kirilarak geliyordu. Dolayisiyla enerjisinin büyük bir kismini bir sekilde söndürecek. Ya tabanca kirilarak söndürecek ya da yapiya vuracak. Taban egimi çok önemli. Dogal olay, dalgalarin olmasidir bunu engelleyemeyiz. Dogal afet olmamasi için önlemlerini almamiz lazim. Hopa kiyi tahribatlari açisindan sansiz bir bölge. Bu büyüklükteki dalgalar çok anormal degil. Su ya da kiyiya çok da fazla müdahale etmemek lazim. Müdahale ediyorsak bilenlere sormak lazim. Birinci olmazsa olmazimiz emniyettir, ikincisi de ekonomidir. Kasim ayinda sürpriz oldu daha çok baharda bekliyorduk, olabilir” seklinde konustu.