ATB Baskani Çandir Açiklamasi 'Tarim Enflasyonu Yukari Yönlü'

Tarim-GFE’nin Eylül ayinda yillik yüzde 40,97 ilan edildigini kaydeden Çandir, “Bu yillik rakam, geçen yilki yüzde 135,06 düzeyinin üçte biri civarindadir. Ilan edilen yillik rakamin yüzde 32,24 olan ortalamaya yakin olmasi, gelecekteki düsüs beklentilerini törpülemektedir. Genel olarak baktigimizda, Eylül ayi için açiklanan tarimsal girdi maliyetleri enflasyonu, aylik olarak ortalamalarda seyrederken yillik olarak ise 2022 yilindan sonraki en yüksek düzeyde kalmaya devam etti” degerlendirmesinde bulundu.

"Veterinerlik hizmeti yükseldi"

Eylül ayi Tarim-GFE’nin alt kalemlerine bakildiginda, tarimda kullanilan mal ve hizmetlerin fiyatlarinda aylikta yüzde 2,36 ve yillikta ise yüzde 35,80’lik artis ilan edildigini kaydeden Ali Çandir, bu rakamlarin Eylül aylari itibariyle 2022 yilindan sonraki en yüksek degerler olduguna dikkat çekti. Aylikta tohumda yüzde 7,75, enerjide yüzde 4,24, gübrede yüzde 3,21, ilaçta yüzde 1,24, veteriner hizmetlerinde yüzde 2,68, yemde yüzde 0,91 ve diger kalemlerde ise yüzde 2,10 artis oldugunu belirten Çandir; yillikta ise tohumda yüzde 45,15, enerjide yüzde 39,74, gübrede yüzde 14,35, ilaçta yüzde 27,16, veteriner hizmetlerinde yüzde 106,79, yemde yüzde 26,44 ve diger kalemlerde ise yüzde 88,41’lik artisa dikkat çekti.

Tarimsal yatirima katki saglayan mal ve hizmetlerin fiyatlarinda aylik yüzde 4,31, yillik yüzde 81,65 artis ilan edildigini kaydeden Çandir, “Eylül ayinda da Temmuz’da oldugu gibi Tarim-GFE alt kalemlerinde sira disi rakamlar gözlenmistir. Bunlarin en dikkat çekicisi tohum, veterinerlik ve tarimsal yatirimda kullanilan mal ve hizmetler kalemleri olmustur. Tohumda ve enerjide 2022 yilindan sonraki en yüksek, yatirimda kullanilan mal ve hizmetlerde ise rekor seviyeler ilan edilmistir. Yillik rakamlarda da benzer bir egilim söz konusu olmus ve veterinerlik rekor kirmistir” degerlendirmesinde bulundu.

"Tarim ürünleri fiyati girdi maliyetleri üzerinde artti"

TÜIK’in Eylül ayi tarimsal üretici fiyat endeksi Tarim-ÜFE’yi aylik yüzde 4,47, yillik yüzde 71,96 ilan ettigini hatirlatan Ali Çandir, “Tarimsal faaliyetlerde bulunanlar açisindan son bir yillik egilim, genel olarak üretici aleyhine seyretmisken Mayis ve Haziran aylarinda aylik ve yillik düzeyde Tarim-GFE, Tarim-ÜFE’nin altinda kalarak üretici lehine dönmüstü. Eylül ayinda bu durum aylikta ve yillikta yeniden üretici lehine dönmüs, yani tarimsal ürün fiyatlari, girdi maliyetlerinin üzerinde artmistir. Önümüzdeki aylarda bu egilimin devam etmesi, üretici kesimin birikmis zararlarinin azalmasina katki saglayacaktir” diye konustu.

Yurt içi ve yurt disi üretici enflasyonlarinin tarimi dolayli olarak etkiledigini söyleyen Çandir, yurt disi üretici enflasyonu YD-ÜFE’nin Eylül’de aylik yüzde 0,59 azaldigini ve yillikta yüzde 57,25 arttigini belirtti.

Yurt içi üretici enflasyonu YI-ÜFE’nin aylikta yüzde 3,40 ve yillikta yüzde 47,44 arttigini belirten Çandir, “Üretici düzeyindeki gida kalemi ise aylik yüzde 4,92 ve yillik ise yüzde 65,30 artmisti. Bu durum Eylül ayinda da tarima dayali imalatta yüksek enflasyonun devam ettigini göstermektedir” dedi.

Eylül ayinda tüketici enflasyonu TÜFE’nin aylik yüzde 4,75, yillik ise yüzde 61,53 arttigina isaret eden Ali Çandir, “Tüketici taraftaki gida enflasyonu ise Eylül ayinda aylik yüzde 3,32 ve yillik yüzde 75,14 olarak ilan edilmisti. Islenmemis gida enflasyonu Eylül’de aylik yüzde 2,39 ve yillik yüzde 96,17 düzeyinde ilan edilmisti. Yas meyve sebze enflasyonu aylik yüzde 0,23 ve yillik 102,46 artis olarak ilan edilmisti. Tüketici taraftaki bu rakamlar; üreticilerin maruz kaldigi maliyet artislarini, Eylül ayi itibariyle tüketiciye yansitamadigini göstermektedir” degerlendirmesinde bulundu.