''Ruh Sagligimiz Için Ruhsal Bagisiklik Ihmal Edilmemeli''

Ruh sagligi, vücut bagisikligini güçlü tutmak için önemli unsurlardan bir tanesi. Medicana Çamlica Hastanesi hekimlerinden Uzman Klinik Psikolog Kübra Bozkurt, ruhsal bagisikligin nasil korunacagi ve ruhsal bagisikligin ne oldugu konulari hakkinda açiklamalarda bulundu. Ayrica Psikolog Bozkurt, ruhsal sagligi etkileyen koruyucu faktörler ve risk faktörleri hakkinda bilgiler verdi.

Ruhsal bagisiklik: Psikolojik saglamlik

Ruhsal bagisikligi veya psikolojik saglamligi, bireyin karsilastigi sorunlara karsi uyguladigi koruyucu bas etme yöntemleri (koruyucu faktörler) ile hayatindaki risk faktörleri arasindaki birlesim olarak tanimlayan Psikolog Kübra Bozkurt, “Yasanan olumsuz olaylar genis yelpazede degerlendirilebilir. Bosanma, fiziksel/psikolojik siddet, tasinma, okul degistirme, akran zorbaligi, dogal afetler ve günümüzde maruz kaldigimiz salgin hastaliklar bizim bas etme yöntemlerimizi test eder. Sahip oldugumuz güçlü bas etme yöntemleri ile risk faktörlerinin çatismasi sonucu, yeni duruma nasil adapte oldugumuz ve iyilik halini nasil korudugumuz ruhsal bagisikligimizin ne kadar kuvvetli oldugunu gösterir. Bagisiklik sistemimiz maruz kaldigimiz çevre kadar kuvvetlidir. Bir çocugun gelisim sürecinde maruz kaldigi ev ve okul ortami, oyun ve diger ortamlari bakteriler, virüsler, mikroplarla var olur. Çocuk bu etkenlere maruz kaldikça bagisiklik sistemi yeni silahlar (antikorlar) gelistirir ve kendisini kuvvetlendirir. Benzer olarak psikolojik risk faktörleri de ruhsal bagisikligimizi koruyan, koruyucu bas etme yöntemlerini çesitlendirir ve kuvvetlendirir” dedi.



Koruyucu faktörler ve risk faktörleri

Ruhsal bagisikligi zorlayan risk faktörleri arasinda ruhsal problemi olan ebeveynler tarafindan yetistirilmek, aile içi siddet, saglik sorunlarina sahip olmak, savas ve terör olaylarinin yasandigi cografyada yasamak, yoksulluk veya dogal afetler sayilabilecegini ifade eden Psikolog Bozkurt, “Dogustan sahip oldugumuz mizaç özellikleri ile çevresel faktörler birlestirildiginde maruz kaldigimiz risk faktörlerinin üstesinden nasil geldigimiz açiklanabilir. Girisken, kendine güvenen, disadönük ve kendi haklarini savunabilen bir çocugun, aile, okul ve toplum destegiyle karakterini güçlendirmesi ve maruz kaldigi sorunlarla daha kolay bas etmesi beklenir. Tam tersine daha içedönük, boyun egen, özgüveni düsük bir çocugun çevresel faktörleri de zayif oldugunda, karsilastigi sorunlarla bas etmesi çok daha zordur. Koruyucu faktörleri üç ana baslik altinda degerlendirebiliriz; bireysel, aileden gelen ve aile disindakiler. Bireysel faktörlere, özgüvenin, özsayginin, öz yeterliligin ve sosyal becerilerin kuvvetli olmasi, parlak zekaya sahip olmak gibi etkenler örnek verilebilir. Aileden gelen koruyucu faktörlere, anne-baba ile saglikli ve etkili iletisim, iyi bir sosyoekonomik düzey, çekirdek aile disindan gelen saglikli sosyal baglar örnek olarak verilebilir. Aile disindaki koruyucu faktörler ise destekleyici yetiskinlerle bag kurma, iyi bir sosyal çevrede bulunma ve iyi okullarda okumadir” seklinde konustu.



’’Uyku kalitesinin düsmesi fiziksel ve ruhsal bagisikligimizi zayiflatan en önemli etkenlerden biridir’’

Uzun süren ve kronik hale gelen stres birçok fiziksel hastaligi da beraberinde getirdiginin altini çizen Psikolog Bozkurt, “Bizde kaygi uyandiran olay esnasinda vücudumuzda salgilanan kortizol hormonun uzun sürelerde salgilanmasi, vücudun tüm sistemlerini etkilemekte ve fiziksel hastaliklara neden olmaktadir. Bunlardan psikolojik sorunlarla en çok eslesenlerden biri uyku bozuklugudur. Uyku kalitesinin düsmesi fiziksel ve ruhsal bagisikligimizi zayiflatan en önemli etkenlerden biridir. Ruhsal bagisikligimizin zayif olmasi, yani karsilastigimiz sorunlarla bas edemeyip psikiyatrik bozukluklardan birine sahip olmak, bas etme yöntemlerimizin de zayif oldugunu gösterir” diye konustu.



Psikolog Bozkurt, ruhsal bagisikligi korumak için nelerin yapilabileceginin söyle açikladi:

’’Saglikli beslenme; bu konuda yeterli bilgiye sahip degilseniz bir diyetisyene basvurabilirsiniz. Ihtiyaciniz olan besinleri, yeterli miktarda ve uygun saatlerde tüketmelisiniz. Psikolojik sorunlarla beraber gördügümüz duygusal açlik, genellikle geç saatlerde ve karbonhidrat agirlikli beslenme seklinde kendini gösterir. Bu sekilde beslenmeye basladiysaniz dogru bas etme yöntemini kullanmiyorsunuz demektir. Bas etme yöntemi olarak sigara, alkol veya madde kullanmayin. Eger bunlardan herhangi birini sikintilarinizi hafifletmek için kullaniyorsaniz, bagimlilik profiline dogru ilerlersiniz. Uyku saatlerinize dikkat edin. Vücudun kendini yeniledigi, toksinleri attigi uykunun ruh sagligi üzerinde büyük bir etkisi vardir. Günde ortalama 7-8 saat uyudugunuzdan emin olun. Yatmadan bir süre önce telefonunuzu, bilgisayarinizi ve tabletinizi kapatin. Bu cihazlarin yaydigi mavi isik uyku kalitenizi ciddi anlamda etkilemektedir.

Evden disari çikin, kapali alanda ne kadar çok vakit geçirirseniz o kadar depresif hissedersiniz. Evden çikin ve düsük tempolu, kisa yürüyüsler yapin.

Dua etmek, meditasyon yapmak ve açik havada nefes egzersizi yapmak sizi rahatlatacaktir.

Her an bir seyle mesgul olmak zorunda degiliz, kendinize gün içinde dinlendiginiz vakitler olusturun.

Bazen kisilik yapimizdan ötürü hayir demekte zorlaniriz ve bunun farkina varan insanlar bizi istismar ederler ve bu da ciddi bir tükenmislik getirir. Hayir demeye baslayin ve buna, en kolay yapabileceginiz kisiyle baslayin.

Küçük sorumluluklar alin, bunlar sizin hayatin bir parçasi oldugunuzu hissettirecektir.

Hedeflerinizi küçük, yapilabilir adimlara bölün ve en basitinden baslayin.

Eger stres kaynagindan uzaklasabiliyorsaniz firsatlari degerlendirin. Mobbinge maruz kaldiginiz is ortamini degistirmek, fiziksel/psikolojik siddete maruz kaldiginiz evliligi bitirmek, kendinizi güvende hissetmediginiz evinizi farkli bir ilçeye tasimak gibi. Bunlari uygulamak zor ise sosyal destek mekanizmalarinizi güçlendirin, aile üyelerinden ve arkadaslarinizdan destek alin.

Sadece aile ve is yasamimizin olmasi ruhsal bagisiklik için yeterince kuvvetli degil. Renkli bir sosyal yasam, farkli kültürlerden, görüslerden insanlarla tanismak bizi zinde tutar.

Farkli ilgi alanlariniz olsun, stresli bir anda keyfinizi yerine getirecek bir mesguliyetiniz olsun. Yeni hobiler deneyin, yeni diller ögrenin, farkli mekanlar kesfedin.

Ihtiyaciniz oldugu her anda duygularinizi ve düsüncelerinizi ailenize ve arkadaslariniza anlatmaktan çekinmeyin.

Sorunlarinizla bas etmekte zorlaniyorsaniz ve durumunuz kötüye gidiyorsa mutlaka bir terapistten yardim alin.

Saglikli bas etme yöntemlerini sik sik kullanmak, olumsuz hayat kosullarina karsi sizi kuvvetlendirecektir. Nasil ki fiziksel bagisiklik sistemimizi kuvvetlendirmek için saglikli beslenmeye, uyku kalitesine, egzersize önem veriyorsak psikolojik saglamlik için de sosyal destege, hobilere, farkli deneyimlere ihtiyacimiz var. Koruyucu faktörleri hayatimizda tuttugumuz sürece psikolojik saglamligimiz kuvvetli olacaktir.

Yaz mevsiminin ruh sagligi üzerine etkisi

Biliyoruz ki kapali, soguk ve yagmurlu havalarda daha keyifsiz hissederiz. Canimiz bir sey yapmak istemez. Yataktan çikmak bile zor gelir. Bu nedenledir ki sonbahar-kis aylarinda depresyon vakalari artmaktadir. Kuzey ülkelerinde de depresyon ve intihar vakalari daha fazladir. Günesin yaydigi isiklarin vücudumuza enerji vermesi, uyaniklik seviyemizi arttirmasi, vücudumuzdaki D vitamini emilimini saglamasi sayesinde yaz aylarinda daha pozitif hissediyoruz. Bu nedenle ilkbahar-yaz aylarinda açik havaya çikmak, günesin tadini çikarmak ruhsal bagisiklik için çok önemlidir.’’