Seddülbahir Kalesi Restorasyonunda Bulunan Fransiz Askerlerinin Kemikleri Törenle Defnedildi

Seddülbahir Kalesi Restorasyon, Çevre Düzenleme ve Teshir-Tanzim Projesi çerçevesinde 2015 yilindan itibaren Çanakkale Arkeoloji Müzesi denetiminde gerçeklestirilen arkeolojik alan arastirmalarinda kalenin dönemsel gelisiminin yani sira Çanakkale Muharebeleri’ne isik tutabilecek bulgular ortaya çikti. Mütareke yillarinda olusturulan sekiz Fransiz Mezarligi arasinda Seddülbahir Kalesi içindeki Galinier ya da Genel Karargâh Tabyasi Mezarligi da bulunuyordu. 1923’te imzalanan Lozan Antlasmasi’nin ardindan bu mezarlarin tümü bugünkü Fransiz Ulusal Mezarligi’nin bulundugu Morto Koyu’na tasindi.

Seddülbahir Kalesi Restorasyonu Projesi çerçevesinde Çanakkale Arkeoloji Müzesi denetiminde sürdürülen arkeolojik saha arastirmalarinda tarihi görsellerle konumu örtüsen mezar alanlarinda bir mezar tasinin yaninda su ana kadar birinin kimlik bilgileri tespit edilmis 17 askere ait iskelet parçalarina rastlandi. Bu mezarlarda ele geçen buluntular (haç, yüzük, mezar levhasi, mezar tasi), tarihi belgeler ve fotograflarla iskeletlerin 1915 tarihinde Çanakkale Muharebeleri sirasinda güney cephesinde hayatlarini kaybeden Fransiz askerlerine ait oldugunu belirlendi. Bulunan Fransiz askerlerinin kemikleri, törenle Fransiz Ulusal Mezarligi’na defnedildi.

Tarihi Gelibolu Yarimadasi Seddülbahir Kalesi’nde saat 11.00’da düzenlenen törene Fransa Büyükelçiligi Maslahatgüzari Mathilde Grammont, Misyon Sefi Mathilde Grammont, Fransiz Akdeniz Bölgesi Komutan Yardimcisi Tugamiral Jean Emmanuel Roux de Luze, Savunma Atasesi Albay Philippe Boulogne, NATO Izmir’den Yarbay Philippe Riols de Fonclare, görevli memur Remi Ver, NATO Izmir’den Astegmen 1 Nicolas Beyou, Savunma Atasesi Yardimcisi Astegmen 1 Boris Stoll, Fransiz rahip Peder Alexis Doucet ve Savunma Ataseligi’nden Fransiz ögrenci Hugo Desbenoit katildi.



“Bugün Fransiz askerlerine ait olan naaslari, kemikleri Fransiz yetkililere teslim ediyoruz”

Çanakkale Kara Savaslari’nin 107. yil dönümünde anlamli bir tören icra ettiklerini belirten Çanakkale Savaslari Gelibolu Tarihi Alan Baskani Ismail Kasdemir, "107 yil önce bu topraklarda tarihin akisini degistiren ve Türk milletinin büyük bir zafer kazandigi büyük bir savas yasanmisti. Türk milleti bu topraklarda büyük bir vatan müdafaasi yaparak, ‘Çanakkale geçilmez’ diye bütün dünyaya ilan etmisti. Bugün artik bu topraklarda bir savas yok ve bu topraklar huzurun, barisin ve güvenin topraklari olmuslardir. Çanakkale Tarihi Alan Bakanligi olarak Gelibolu Yarimadasi’nda Çanakkale Destani’nin yazildigi bu topraklarda ecdadimizdan bize yadigar kalan ne varsa, Çanakkale kahramanligindan bugüne gelen ne varsa restore edip, ayaga kaldirip, ziyarete açmak için çalismalarimizi sürdürüyoruz. Su an Seddülbahir Kalesi’ndeyiz. Tam Çanakkale Bogazi’nin girisindeyiz. Çanakkale Savasi’nin en yogun yasandigi yerlerden birinde, bir gazi mekandayiz. Çanakkale Bogazi’nin muhafizlarindan biri olan Seddülbahir Kalesi’ndeyiz. Tarihi Alan Baskanligi olarak bu kaleyi restore etmeye basladigimizda çok ihtimamli ve özenli bir restorasyon çalismasi baslattik. Arkadaslarimizla beraber bu restorasyon çalismalarimiz esnasinda birtakim mezarlar ve kemikler tespit ettik. Tabii ki çalismalarimizi daha özenli, daha dikkatli hale getirdik. Yapmis oldugumuz çalisma ve arastirmalar sonucunda bu mezarlarin ve bu kemiklerin Çanakkale Savaslari sirasinda ölen Fransiz askerlerine ait oldugunu tespit ettik. Bu kemikleri hemen muhafaza altina aldik. Hem Fransiz yetkililerle hem de Türk Disisleri Bakanligimizin yetkilileriyle temasa geçtik. Bu mezarlari ve kemikleri koruyarak bugüne kadar geldik. Gerek dinimizde, gerek Türk örf ve adetinde, gerek Türk kültüründe ölülere saygi duymak vardir. Ayni zamanda Gazi Mustafa Kemal Atatürk, 1934 yilinda Anzak annelerine hitaben yazmis oldugu mektupta, bu topraklar üzerinde hayatini kaybeden yabanci askerlerin artik bu topraklarin evlatlari olduklarini ve bu topraklarda huzur içinde uyuyacaklarini ifade etmistir. Biz de Tarihi Alan Baskanligi olarak bu duygularla çalismalarimizi devam ettirdik. Bugün Fransiz askerlerine ait olan naaslari, kemikleri Fransiz yetkililere teslim ediyoruz. Onlar da tarihi alan içerisinde kendilerine ayrilmis olan Fransiz Mezarligi’na bu kemikleri defnedecekler. Bir kez daha buradan ifade etmek istiyorum, Çanakkale Savaslari’nin, Çanakkale Zaferlerinin 107’nci yil dönümü kutlu olsun. Bize bu topraklari vatan yapanlarin ruhu sad olsun. Tarihi Alan Baskanligi olarak tarihi alanin, sehitliklerin Türk milleti için ne kadar önemli, ne kadar mukaddes oldugunu çok iyi biliyoruz. Ayni zamanda tarihi alanda dünyada birden fazla ülkenin de hatiralari oldugunu çok iyi biliyoruz. Bu duygularimizla bundan sonra da çalismalarimizi devam ettirecegiz” dedi.



“Burada ayni muharebelerde hayatlarini yitiren Türk askerlerini de saygiyla aniyoruz”

Fransiz Savunma Atasesi Albay Philippe Boulogne ise yaptigi konusmada, "Tarihimizin en trajik dönemlerinin birine sahne olan bu uzak diyarlarda topraklarini savunmaya gelen dogu seferi görev gücü ve Fransiz Donanmasi askerlerinden olusan 80 bin kisilik Birinci Dünya Savasi Dogu Cephesi’nde görevli askerlerin hatiralarini saygiyla aniyoruz. Denizciler, Zouave’ler, Senagalli, Cezayirli piyadeler ve lejyonerlerden olusan toplam 10 bin Fransiz ve koloni askeri Gelibolu’da hayatini kaybetti. Ne verilen kayiplarin büyüklügü ne de savasin siddeti bu insanlarin yigitliklerinden bir sey eksiltemedi. Cesaretleri ve fedakarlik anlayislari asla unutulmayacak. Burada ayni muharebelerde hayatlarini yitiren Türk askerlerini de saygiyla aniyoruz. Çanakkale Savaslari Gelibolu Tarihi Alan Baskani Ismail Kasdemir’e bu törene katkilarindan dolayi bilhassa sükranlarimizi sunariz" diye konustu.

Yapilan konusmalarin ardindan Fransiz askerlerinin kemiklerinin bulunduklari konservasyon kutular araçlarla tasinarak Morto Koyu’nda bulunan Fransiz Askeri Mezarligi’na götürüldü. Fransiz askerlerinin kemikleri, burada bulunan metal kutulara aktarilarak törenle defnedildi.