'Dolmabahçe'deki Törende Izdiham Sebebiyle 7'Si Gayrimüslim 11 Kisi Hayatini Kaybetmisti'
Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi (ÇOMÜ) Insani ve Toplum Bilimleri Fakültesi Tarih Bölümü Ögretim Üyesi Dr. Mithat Atabay, 10 Kasim 1938 tarihinde hayata gözlerine yuman Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk’ün, 18 Kasim 1938 tarihinde Dolmabahçe’de katafalka konulmus cenazesinin halkin ziyaretine açildigini söyledi.
Tüm Türkiye’de bugün Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucusu Ulu Önder Mustafa Kemal Atatürk’ün ebediyete intikalinin 84’üncü yil dönümü nedeniyle anma törenleri düzenleniyor. Atatürk’ün 10 Kasim 1938 tarihinde hayata gözlerini yumdugu saat 09.05’te verilen ‘TI’ isaretiyle birlikte 2 dakikalik saygi durusunda bulunarak, adeta hayat duruyor.
ÇOMÜ Insani ve Toplum Bilimleri Fakültesi Tarih Bölümü Dr. Ögretim Üyesi Mithat Atabay, Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk’ün ebediyete intikal edisinin 84’ncü yilinda, Atatürk’ün 10 Kasim 1938 tarihinde vefati sonrasi, 18 Kasim tarihinde Dolmabahçe’de katafalka konulmus cenazesi için halkin katafalk ziyareti sirasinda yasanan izdiham ve ölümleri anlatti.
Tarih Bölümü Dr. Ögretim Üyesi Mithat Atabay, 10 Kasim 1938 tarihinde hayata gözlerine yuman Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk’ün, 18 Kasim 1938 tarihinde Dolmabahçe’de katafalka konulmus cenazesi halkin ziyaretine açildigini belirtti.
Dr. Mithat Atabay, Mustafa Kemal Atatürk’ün katafalka konulmus cenazesi için yüz bin kisinin akin ettigi Dolmabahçe’de halkin katafalk ziyareti sirasinda olusan izdiham nedeniyle 7’si gayrimüslim 11 kisinin hayatini kaybettigini, 40’tan fazla kisinin de yaralandigini söyledi.
Izdihamda, Deniz Yollari Isletmesi Müdürü Raufi Manyas’in kizi Bilun (16), Anna (58), Roya Kosnir, Roya Kosnir’in kizi Bela Kosnir, Asçi Hatice (55), Sütçü Diyamendi (40), Abdülhamit (50), Kevser Mehmet (35), Satenik Ohannes (35), Saint Benoit Lisesi Ögrencisi Paul Kuto (15) ve Belçikali Leon hayatini kaybetti.
"Onlar da Mustafa Kemal’i kendi liderleri olarak görüyorlardi"
57 yasinda vefat eden Atatürk’ün aslinda kisa bir yasam sürdügünü belirten Dr. Ögretim Üyesi Mithat Atabay, Atatürk’ün ömrünün önemli bir kisminin cephelerde yada askeri birliklerde geçtigini kaydederek, “Özellikle Atatürk’ün 1936’dan sonra saglik durumunun hizli bir sekilde kötüye gittigi görüldü ve 10 Kasim 1938 tarihinde ise bu hayata gözlerini yumdu. Tabii Mustafa Kemal’in ölümü çok kisa bir süre içerisinde hükümet bildirgesiyle her tarafa duyuruldu. Büyük bir hüzün meydana geldi. Okullar, resmi daireler tatil edilerek bütün bayraklar yariya indirildi. Mustafa Kemal’in katafalka konulmus cenazesi de Istanbul’da 17 ve 18 Kasim tarihinde halkin ziyaretine açildi. Ancak 18 Kasim günü aksam saatlerinde büyük bir kalabalik toplandi ve o sirada izdihama neden oldu. Izdiham sebebiyle 11 kisi hayatini kaybetti, 40 kiside yaralandi. Ölen 11 kisi içerisinde 7 tanesinin gayrimüslim oldugu, 4 tanesinin ise Müslüman oldugunu biliyoruz. Onlar da Türkiye Cumhuriyeti’nin vatandasiydi. Onlar da Mustafa Kemal’i kendi liderleri olarak görüyorlardi. Ve son kez görevlerini yapmak için oraya gittiler” diye konustu.
"Atatürk’ün ebedi istirahatgahina Çanakkale’den toprak konuldu"
10 Kasim 1938 yilinda hayata gözlerini yuman Ulu Önder Mustafa Kemal Atatürk için Çanakkale’deki Cumhuriyet Meydani’nda da tören düzenlendigini ifade ede Mithat Atabay, sözlerine söyle devam etti:
“Çanakkale’de de bu tören Cumhuriyet Meydani’nda yapilmistir. Törene resmi erkan ve kasabalardan köylerden insanlar gelmistir. Insanlar büyük üzüntüleri dile getirdi. O sirada halkevi baskani olan Halil Dilmaç’in konusmasi çok etkili olmustur. En sonunda ölüm marsi çalinmistir. Bozcaada’da törenleri yapan kisi ise Rum kökenli ve Mustafa Kemal’in askerlerinden bir tanesi olan Sokrat Incesu’ydu. Aradan yillar geçti ve 1953 yilinda Anitkabir yapildi. Anitkabir’e gönderilecek olan toprak konusunda Çanakkale oldukça ilginç olaylara sahne oldu. O sirada Çanakkale Valisi olan Ihsan Sabri Çaglayangil, Anitkabir’de Atatürk’ün kabrine dökülecek topraklari Atatürk’ün savastigi yerden almistir. Ilk olarak karargah yeri olarak kullandigi bugünkü evinin bahçesinden, daha sonra Ariburnu’ndaki Mehmetçik Aniti’ndan, Anafartalar ve Seddülbahir’deki Ertugrul Tabyasi’nin oradan toprak alindi. Daha sonra Cumhuriyet Meydani’nda Atatürk’ün birlikte Çanakkale Savaslari’na katildigi arkadaslari ve ögrencilerin katildigi atlas torba içerisinde topraklar konularak Ankara’ya gönderilmis; Atatürk’ün kabrine tasinmasinin ardindan bu topraklar serpilmistir.”