Dünyanin Gözbebegi Olmaya Aday Antik Kent Hizla Tahrip Oluyor
Bitlis’in sakli tarihine isik tutan ve dünyanin gözbebegi olmaya aday Tatvan Antik Kenti, asirlardir gün yüzüne çikarilmayi bekliyor.
Tatvan Antik Kenti’ndeki bazi yapilarda arkeolojik buluntular, taslari oyulmus yapilar, binalar, geometrik sekiller ve çok sayida isleme bulunuyor. Çok az kisi tarafindan bilinen Tatvan Antik Kenti, Bitlis’in gezi ve turizm rehberinde de yer almiyor. Defineciler tarafindan da tahrip edilen ve uzun bir süredir bakimsiz olan antik kentin hali ise simdilerde yürek burkuyor.
Bitlis Eren Üniversitesi (BEÜ) Fen Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü Ögretim Üyesi Doç. Dr. Mehmet Demirtas, Tatvan Antik Kenti’nin Tatvan-Ahlat yolu üzerinde önemli bir mekan oldugunu söyleyerek, gün yüzüne çikarilmasi gerektigini söyledi.
Bölgenin birinci derecede arkeolojik ve dogal sit alani olduguna dikkat çeken Demirtas, “Su anda ‘Çöplük’ olarak adlandirilip plaj olarak kullaniliyor. Burada topragin altinda bir sehir var. 1986 yilinda antik kent olarak tescillenmis durumda. Birinci derecede arkeolojik ve dogal sit alanidir. Yani normalde koruma altinda olmasi gerekiyor. Ama diger bütün tarihi alanlar gibi burasi da yeterince korunmuyor. Hangi döneme ait olduguyla ilgili kesin bir sey söylememiz zor. Ama muhtemelen Urartu dönemi olabilir. Urartu dönemi olmasi halinde takriben 3 bin yillik bir sehir olmus oluyor” dedi.
“Türkiye’deki sayili antik kentlerden bir tanesi Tatvan’da”
Insanlar Tatvan’da antik kent olup olmadigini dahi bilmediklerini belirten Demirtas, “Bir ara bunun statüsünü degistirdiler. Yani sit alani olmaktan çikardilar ve birinci derecede arkeolojik sit alani özelligini kaldirdilar. Biz imza kampanyasi baslattik. Yeniden kurul toplandi. Bu alanin birinci derecede arkeolojik ve dogal sit alani oldugunu bir kez daha tescil etti. Ama simdi bütün bunlar yetmez. Yani bir alanin sit alani olarak ilan edilmesi, maalesef onu korumasina yetmiyor. Belki de insanlari bu alana kötülük yapmak için bile kiskirtiyor olabilir. Çünkü yetkililer burada gereken tedbirleri almiyorlar” diye konustu.
“Türkiye’nin ve dünyanin gözbebegi olmaya adaydir”
Tatvan Antik Kenti’nin sadece Tatvan’in ve Bitlis’in degil, Türkiye’nin gelecegi oldugunu söyleyen Demirtas, “Topragin altinda ve orada arkeolojik buluntular, taslari oyulmus yapilar, binalar ve birçok geometrik sekiller var. Yani insan yapisi birçok unsur var orada. Tabii ki yeterince korunmadigi için hizla tahrip ediliyor. Simdi bu tahribatin önüne geçmek için bizlerin yapabilecegi sey bunu söylemektir. Yillardir söylüyoruz. Düsünün yillardir bu görsel medyada, yazili basinda defalarca çikti. Belgesel çektik, yayinlandi. Yillardir verdigimiz mücadelenin sonucu maalesef bir bilimsel kaziya dönüsmedi. Su anda bilimsel kazilarla oranin kazilmasi gerekiyor. Çok büyük bir projeyle. Ama su ana kadar bu basarili olmadi. Koruma altina alinmadigi için de hizla yok oluyor maalesef. Buna bir çare bulunmasi lazim. Türkiye’nin ve dünyanin gözbebegi olmaya adaydir. Daha önce defalarca söyledigim gibi yetkililere bir kez daha ricada bulunuyorum. Kendi görevinizi yapmadiginiz için tarihi alanlar, ülkemizin gelecegi ve memleketimizin gelecegi yok oluyor. Orada oturuyor olmanizin bir karsiligi olmasi lazim. Siz hizmet için oradasiniz. Lütfen bunu aksatmayin. Vebalini tasiyamazsiniz. Cezasini ödeyemezsiniz” ifadelerini kullandi.
“Tanimadigimiz için sevmiyoruz, sevemedigimiz için de koruyamiyoruz”
Insanlarin Tatvan’daki antik kentin varligini bilmedigini söyleyen Demirtas, bilimsel kazilar ile turizme kazandirilacagini dile getirerek, “Öncelikle insanlarin orayi görmesi lazim. Simdi biz burada topragin altinda bir sehirden bahsediyoruz. Bir antik kentten bahsediyoruz. Ama nedir iste? Insanlar orada bir antik kent olabilecegine ihtimal vermiyorlar. Gidip yerinde inceleyenler görüyor. Oradaki yapilari görüyor. Topragin altinda ve gözle görülebilecek sekilde. Zaten bir bölümü yüzeydedir. Ama simdi buradan anlattigimiz zaman orayi görmüyorlar. Biz tarihçiler, arkeologlar, sanat tarihçileri belli oranda bu bilgiye vakifiz. Buranin gerçekten tescil edildigi sekilde bir antik kent oldugunu biz biliyoruz. Ama insanlar bilmiyor. Simdi her zaman söyledigim bir sloganik bir sey var. Tanimiyoruz. Tanimadiginiz için sevmiyoruz, sevemiyoruz, sevmedigimiz için de koruyamiyoruz. Yani önce tanimak, sonra sevmek, sonra korumak mümkün hale gelebilir. Onun için burayi iyi bir sekilde anlatmak lazim. Bizim anlatmalarimiz demek ki korunmasina yetmiyor. Bunu biraz daha ileriye götürmek icap eder diye düsünüyorum, insallah bir ise yarar” seklinde konustu.