Hamile Kadini Ise Almayan Sirkete Ceza

Türkiye Insan Haklari ve Esitlik Kurumu (TIHEK), ise giris sürecinde hamile oldugunu söyleyen kadin yöneticiye kapilarini kapatan sirkete ’ayrimcilik’ yaptigi iddiasiyla para cezasi verdi. Kurum; ise alimi onaylandiktan sonra hamile oldugu ortaya çikan kadini ise baslatmayan sirketin bu hareketini ’ayrimcilik’ olarak niteledi.

N.B. isimli genç kadin, aylarca hazirlik yaptiktan sonra ülke genelinde onlarca magazasi bulunan özel bir sirkete müracaat etti. Ise alimi onaylanan N.B., evraklari hazirladigi gün, hamile oldugunu ögrendi. Genç kadin; kendisini arayan sirket yetkilisine hamile oldugunu söyleyince isler bir anda sarma sardi. Maruz kaldigi hareketin ayrimcilik oldugunu öne süren N.B., Türkiye Insan Haklari ve Esitlik Kurumu’nun (TIHEK) yolunu tuttu. Kendisine yapilan ayrimci muamelenin hukuka aykiri oldugunu, hamile oldugu ögrenildikten sonra ise alinmaktan vazgeçildiginin belli oldugunu dile getirdi. Kurum, muhatap sirketin savunmasini da aldi. Sirket; basvuranin hamileligi gerekçesiyle ise alinmadigi iddialarini reddetti. Insan kaynaklari yönetimince yapilan degerlendirme ile basvuranin istenen kriterlere uygun olmadiginin anlasildigini, ilgili pozisyon için yeni bir personel istihdamina gidilmedigini, baska bir subeden personel nakli ile ihtiyacin karsilandigini ileri sürdü.

Taraflarin iddialarini inceleyen kurum, emsal nitelikte bir karara imza atti. Kararda su ifadelere yer verildi:

"Somut olayda, basvuranin hamileligi gerekçesiyle ise alinmamasi çerçevesinde cinsiyet temelinde dogrudan ayrimcilik iddiasi mevcuttur. Basvuran, dilekçesinde, is basvurusunda bulundugu sirketin yetkilileri ile gerçeklestirdigi yüz yüze ve telefon araciligiyla yapilan görüsmeler ile ilgili olarak detayli bilgiler vermistir. Gerçeklesen ön görüsmenin olumlu geçmesinin ardindan merkez tarafindan dosyasinin onaylanmasini müteakip ise baslama evraklarini toparlamaya giriserek cep telefonuyla tekrar arandiginda hamile oldugunu muhatap taraf ile paylastigini, basvuranin hamileligi konusunda muhatap firmayi bilgilendirmesinden sonra firmanin is basvurusuna olumsuz dönüs yaptigini ifade etmektedir. Bununla birlikte yapilan inceleme neticesinde basvuranin hamile oldugunu ögrendigini beyan ettigi sürece dair tibbi belgelerin mevcut olup olmadigi sorgulanmis basvurandan hamile oldugunu ögrendigine dair bilgi ve belgenin Kurumumuzla paylasilmasi talep edilmistir. Hastane raporu basvurani dogrulamistir. Anayasa’nin 48’inci maddesiyle güvence altina alinan sözlesme özgürlügü, Borçlar Kanununda da temel bir ilke olarak görülmektedir. Sözlesme özgürlügünün sözlesme yapip yapmama, sözlesme yapilacak kisiyi seçme, sözlesmenin içerigini belirleme ve degistirme, sözlesmeye son verme gibi görünümleri oldugu bilinmektedir. Isveren nezdinde, isin gerekleri itibariyle kendisi için en verimli olacak, en nitelikli isçiyi seçmekte serbestse de bu serbesti ayrim yasaklari söz konusu oldugunda sinirlanmaktadir. Sözlesme özgürlügüne Is Kanunu ile sinirlamalar getirilmistir. Kanun’un 5’inci maddesinin üçüncü fikrasi uyarinca ’Isverenin, biyolojik veya isin niteligine iliskin sebepler zorunlu kilmadikça, bir isçiye, is sözlesmesinin yapilmasinda, sartlarinin olusturulmasinda, uygulanmasinda ve sona ermesinde, cinsiyet veya gebelik nedeniyle dogrudan veya dolayli farkli islem yapamayacagi’ açiktir. Ayni sekilde, 6701 sayili Kanun’un 6’nci maddesinin üçüncü fikrasi uyarinca da ’Isveren veya isveren tarafindan yetkilendirilmis kisinin, istihdam basvurusunu gebelik, annelik ve çocuk bakimi gerekçeleriyle reddedemeyecegi’ hüküm altina alinmistir. Bir isverenin, gebelik söz konusu oldugunda, hamile bir kadin üzerinde, objektif ve makul bir gerekçeye sahip olmayan ve mesru bir amaç gütmeyen olumsuz bir farkli muamelede bulunmasinin ayrimcilik teskil ettigi açiktir. Iddianin gerçekligine iliskin kuvvetli emareleri ve karine olusturan olgularin varligini ortaya koydugu, muhatap sirketin basvurana yönelik cinsiyeti dolayisiyla farkli muamelede bulunulmadigi hususunu ispatlamasi gerektigi nihayetinde muhatabin basvurani gebeligi nedeniyle ise alinmadigi iddiasini çürütemedigi ve ayrimcilik yasagini ihlal etmedigini kanitlayamadigi degerlendirilmistir. Basvuruda cinsiyet temelinde ayrimcilik yasagi ihlali yapildigina, muhatap sirket hakkinda bin 963 TL idari para cezasi uygulanmasina oy birligi ile karar verilmistir."
Kaynak: İHA