Ani Örenyeri'ndeki Kazilarda Selçuklu Kümbeti Ve Mezarligi Bulundu
Kafkas Üniversitesi ögretim üyesi ve Ani Örenyeri Kazi Baskani Dr. Ögretim Üyesi Muhammet Arslan: 'Burada gün yüzüne çikardigimiz kalintinin Selçuklularin Anadolu'daki ilk kümbetlerinden ve ilk mezarliklarindan olma ihtimali oldukça yüksek'
Selçuklu Türklerinin Anadolu'ya ilk giris kapisi olma özelligi tasiyan ve 11. ile 12. yüzyila ait Türk-Islam mimarisi eserlerini bünyesinde barindiran UNESCO Dünya Mirasi Listesi'nde yer alan Kars'taki Ani Örenyeri'nde yapilan kazilarda Selçuklu kümbeti ve mezarligina rastlanildi.
Tarihte Saka Türkleri, Sasaniler, Bagratli Hanedanligi, Bizans, Büyük Selçuklu Imparatorlugu, Gürcü Kralligi, Mogollar, Ilhanlilar, Harzemsahlar, Karakoyunlular, Akkoyunlular ve Osmanli Devleti’nin hâkimiyetlerinin ardindan 20. yüzyil sonlarinda kisa bir süre Rus isgalinde kalan Ani Örenyeri'ndeki kazi çalismalari devam ediyor.
Selçuklu’nun Anadolu'ya ilk giris kapisi olma özelligiyle de ayri bir önem arz eden Ani'de yer altindaki tarihi yapi ve eserlerin gün yüzüne çikartilmasi için 4 farkli noktada sürdürülen kazi çalismalari devam ediyor.
Kültür ve Turizm Bakanligi Kültür Varliklari ve Müzeler Genel Müdürlügü ve Kafkas Üniversitesi ortakligiyla yapilan kazi çalismalari Dr. Ögretim Üyesi Muhammet Arslan baskanliginda sürüyor.
- Tarihçileri heyecanlandiran kalintilara rastlandi
Ani Örenyeri'nde çalisma yapan kazi ekibi, tarihçileri heyecanlandiran yeni bir kalintiyla karsilasti. Çalismada, Selçuklu dönemine ait "kümbet", "oda mezarlar" ve "sanduka tipli" mezarlar bulundu.
Bu eserlerin Selçuklulara ait Anadolu'daki ilk mezarlar oldugu tahmin ediliyor.
Kafkas Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sanat Tarihi Bölüm Baskani ve Ani Örenyeri Kazi Baskani Dr. Ögretim Üyesi Muhammet Arslan, AA muhabirine, 2021 yili kazi çalismalari esnasinda Ani Katedrali'nin 30 metre güneybatisindaki alanda kazi çalismasi yürüttüklerini söyledi.
Bu bölgede Selçuklu mezarligi olabilecegi düsüncesiyle kazi çalismasina basladiklarini ifade eden Arslan, "Çalismalarimizi burada yogunlastirdik. Nihayetinde düsündügümüz gibi aslinda burasinin bir Selçuklu mezarligi oldugunu ve Selçuklu devrine ait kümbet kalintisinin varligini saptamis olduk." dedi.
Arslan, bölgede yapilan kazida 3 farkli mezar tipine rastladiklarini anlatarak, söyle konustu:
"Buradaki mezarlarin 3 ayri tipolojide insa edildigini söyleyebiliriz. Bunlardan ilki Selçuklu'nun klasik kümbet tipolojisinde insa edilen kare kaideli ve sekizgen gövdeli kümbet yapisidir. Ulastigimiz ikinci tip ise 'akit mezar' dedigimiz oda mezarlardir. Bu mezarlar ise Orta Asya'dan Anadolu'ya kadar tasinan, Islami usullerle Anadolu'da uygulanan yeralti oda mezarlaridir. Üçüncü tip ise 'sandukali' dedigimiz mezar tipleridir ki, bunlar da tas bir kaide üzerinde sadece tas sandukadan ibaret mezarlar olarak karsimiza çikmaktadir."
- Türkler'in Anadolu’daki ilk eserleri olma ihtimali çok yüksek
Ani'de birçok önemli eserin bulundugunu ve kazilarla gün yüzüne çikartmaya gayret gösterdiklerini dile getiren Arslan, Selçuklularin Anadolu'ya girisinin ilk noktasinin Ani olduguna isaret etti.
Bölgenin Selçuklu Sultani Alparslan tarafindan fethedilen ilk yer olmasi nedeniyle buradaki her türden eserin Anadolu’daki Türkler'e ait ilk eserler olma ihtimalinin oldukça yüksek oldugunu vurgulayan Arslan, sunlari kaydetti:
"Buradaki Selçuklu mezarliginda tespit ettigimiz kümbet kalintisinin da Selçuklulara ait Anadolu'daki ilk kümbet ve ilk mezarlik olma ihtimali oldukça yüksek. Sultan Alparslan burayi fethettikten sonra Ani'yi kendileri adina yönetmesi için Seddadogullari Beyligi'ne teslim ediyor. Iste buradaki mezarlarin Seddadogullari beylerine ya da Beyligin diger yöneticilerine ait oldugunu düsünmekteyiz."
Kaynak: AA
Tarihte Saka Türkleri, Sasaniler, Bagratli Hanedanligi, Bizans, Büyük Selçuklu Imparatorlugu, Gürcü Kralligi, Mogollar, Ilhanlilar, Harzemsahlar, Karakoyunlular, Akkoyunlular ve Osmanli Devleti’nin hâkimiyetlerinin ardindan 20. yüzyil sonlarinda kisa bir süre Rus isgalinde kalan Ani Örenyeri'ndeki kazi çalismalari devam ediyor.
Selçuklu’nun Anadolu'ya ilk giris kapisi olma özelligiyle de ayri bir önem arz eden Ani'de yer altindaki tarihi yapi ve eserlerin gün yüzüne çikartilmasi için 4 farkli noktada sürdürülen kazi çalismalari devam ediyor.
Kültür ve Turizm Bakanligi Kültür Varliklari ve Müzeler Genel Müdürlügü ve Kafkas Üniversitesi ortakligiyla yapilan kazi çalismalari Dr. Ögretim Üyesi Muhammet Arslan baskanliginda sürüyor.
- Tarihçileri heyecanlandiran kalintilara rastlandi
Ani Örenyeri'nde çalisma yapan kazi ekibi, tarihçileri heyecanlandiran yeni bir kalintiyla karsilasti. Çalismada, Selçuklu dönemine ait "kümbet", "oda mezarlar" ve "sanduka tipli" mezarlar bulundu.
Bu eserlerin Selçuklulara ait Anadolu'daki ilk mezarlar oldugu tahmin ediliyor.
Kafkas Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sanat Tarihi Bölüm Baskani ve Ani Örenyeri Kazi Baskani Dr. Ögretim Üyesi Muhammet Arslan, AA muhabirine, 2021 yili kazi çalismalari esnasinda Ani Katedrali'nin 30 metre güneybatisindaki alanda kazi çalismasi yürüttüklerini söyledi.
Bu bölgede Selçuklu mezarligi olabilecegi düsüncesiyle kazi çalismasina basladiklarini ifade eden Arslan, "Çalismalarimizi burada yogunlastirdik. Nihayetinde düsündügümüz gibi aslinda burasinin bir Selçuklu mezarligi oldugunu ve Selçuklu devrine ait kümbet kalintisinin varligini saptamis olduk." dedi.
Arslan, bölgede yapilan kazida 3 farkli mezar tipine rastladiklarini anlatarak, söyle konustu:
"Buradaki mezarlarin 3 ayri tipolojide insa edildigini söyleyebiliriz. Bunlardan ilki Selçuklu'nun klasik kümbet tipolojisinde insa edilen kare kaideli ve sekizgen gövdeli kümbet yapisidir. Ulastigimiz ikinci tip ise 'akit mezar' dedigimiz oda mezarlardir. Bu mezarlar ise Orta Asya'dan Anadolu'ya kadar tasinan, Islami usullerle Anadolu'da uygulanan yeralti oda mezarlaridir. Üçüncü tip ise 'sandukali' dedigimiz mezar tipleridir ki, bunlar da tas bir kaide üzerinde sadece tas sandukadan ibaret mezarlar olarak karsimiza çikmaktadir."
- Türkler'in Anadolu’daki ilk eserleri olma ihtimali çok yüksek
Ani'de birçok önemli eserin bulundugunu ve kazilarla gün yüzüne çikartmaya gayret gösterdiklerini dile getiren Arslan, Selçuklularin Anadolu'ya girisinin ilk noktasinin Ani olduguna isaret etti.
Bölgenin Selçuklu Sultani Alparslan tarafindan fethedilen ilk yer olmasi nedeniyle buradaki her türden eserin Anadolu’daki Türkler'e ait ilk eserler olma ihtimalinin oldukça yüksek oldugunu vurgulayan Arslan, sunlari kaydetti:
"Buradaki Selçuklu mezarliginda tespit ettigimiz kümbet kalintisinin da Selçuklulara ait Anadolu'daki ilk kümbet ve ilk mezarlik olma ihtimali oldukça yüksek. Sultan Alparslan burayi fethettikten sonra Ani'yi kendileri adina yönetmesi için Seddadogullari Beyligi'ne teslim ediyor. Iste buradaki mezarlarin Seddadogullari beylerine ya da Beyligin diger yöneticilerine ait oldugunu düsünmekteyiz."