Bilim Insanlari Kovid-19'Un Kökenine Iliskin Arastirmalarin DSÖ Bünyesinde Yürütülmemesi Gerektigini Düsünüyor

Bir grup bilim insani, Uluslararasi Saglik Hukukunun, DSÖ’nün yetkilerini genisletecek sekilde yeniden gözden geçirilmesi çagrisinda bulundu Virüsün nasil ortaya çiktiginin yalnizca bilimsel bir konu olmadigini, meselenin siyasi boyutlarinin da bulundugunu belirten bilim insanlari, köken arastirmalarinin DSÖ disinda bir yapi tarafindan yürütülmesi gerektigini savundu.

Bir grup bilim insani, yeni tip koronavirüsün (Kovid-19) kökenine iliskin sorusturmalarin Birlesmis Milletler (BM) çatisi altindaki Dünya Saglik Örgütü (DSÖ) tarafindan yürütülmemesi gerektigini belirtti.

Bilim insanlari, ABD ile Çin arasindaki virüsün kökenine iliskin gerilimin DSÖ’nün “güvenilir cevaplar” bulmasini engelledigini savundu.

Georgetown Üniversitesi’nde Halk Sagligi Hukuku Uzmani Lawrence Gostin, DSÖ’ye bel baglayarak virüsün kökenlerinin bulunamayacagini iddia etti. Gostin, “(DSÖ’nün) 1,5 yildir Çin tarafindan önü tikaniyor ve bunun kaynagina inemeyecekleri çok açik.” degerlendirmesinde bulundu.

Gostin, Uluslararasi Saglik Hukukunun, DSÖ’ye virüsün kökeninin arastirilmasi konusunda ihtiyaç duydugu yetkiyi taniyacak sekilde yeniden gözden geçirilmesi, aksi takdirde sorusturma için yeni bir yapi kurulmasi gerektigini vurguladi.

Rutgers Üniversitesi’nden Moleküler Biyoloji uzmani Richard Ebright, virüsün nasil ortaya çiktiginin “bilimsel bir sorudan daha fazlasi” olduguna ve köken tespitinin, DSÖ’nün uzmanliginin ötesinde siyasi boyutlari bulunduguna dikkati çekti.

DSÖ danisma grubunda yer alan Jamie Metzl, G7 ülkeleri tarafindan alternatif bir sorusturma baslatilmasi önerisinde bulundu.

ABD’nin kendi bilim insanlari üzerinde de bir inceleme baslatmasi gerektigini vurgulayan Columbia Üniversitesi profesörlerinden Jeffrey Sachs da “ABD, Vuhan laboratuvarlarindaki arastirmalara çokça dahil oldu.” degerlendirmesinde bulundu.

Sachs, ABD’nin tartismali hayvan deneylerini finanse etmesine atifta bulunarak ABD ve Çin’in bilimsel bir girisim üzerine birlikte çalismis olma ihtimalinin yüksek oldugunu iddia etti.

20 uluslararasi bilim insani, 4 Haziran’da yayimladiklari açik mektupta, Kovid-19'un kökenlerini sorusturmasi için yeni bir heyet kurulmasi çagrisinda bulunmustu.

- DSÖ Vuhan’a gitmisti

Daha önce virüsün kökenine iliskin sorusturma baslatilmasi taleplerini reddeden Çin, uluslararasi baskilarin artmasiyla DSÖ heyetinin Vuhan’da incelemeler yapmasina izin vermisti.

DSÖ, ilk vakalarin ortaya çiktigi Çin'in Vuhan kentine uluslararasi bilim insanlarindan olusan bir heyet göndermisti.

Inceleme sürecinde bazi heyet üyeleri, Çinli yetkililerin salginin basindaki ilk vakalarla ilgili kendi hazirladiklari özetleri ve veri analizlerini kendilerine verdigini ancak ham bilgileri paylasmayi reddettigini açiklamisti.

Heyet, 29 Ocak'ta basladigi saha çalismalarinda, ilk vakalarin görüldügü Vuhan Deniz Ürünleri Gida Pazari'nin yani sira virüsün bir kaza sonucu disari çiktigi iddialarina konu olan Vuhan Viroloji Enstitüsünde de incelemeler yapmisti.

2002-2003 yillarindaki Akut Solunum Yolu Sendromu (SARS) salgininin ardindan, yarasa koronavirüslerinin genetik bilgilerinin oldugu bir arsiv yaratmak amaciyla kurulan enstitü, Kovid-19'un buradaki laboratuvarda yapay üretildigi ve yanlislikla disari çiktigi iddialarina konu olmustu.

Çinli yetkililer, söz konusu iddialari reddetmis, Kovid-19'un baska bir ülkede ortaya çiktigi ve ithal dondurulmus deniz ürünleriyle ülkeye geldigine dair kanitlanmayan karsi iddialar ortaya atmisti.

- Kovid-19 ilk kez Vuhan'daki gida pazarinda görülmüstü

Dünya, Kovid-19 salginindan ilk kez, Çin'in 31 Aralik 2019'da Hubey eyaletine bagli Vuhan kentinde "kaynagi bilinmeyen gizemli solunum yolu hastaliginin" ortaya çiktigini DSÖ'ye bildirmesiyle haberdar olmustu.

Hastalik, ilk kez Vuhan'da deniz ürünleri gida pazarini ziyaret eden kisilerde görülmüs, sebebi anlasilamayan "solunum rahatsizligi" sikayetiyle 17 Kasim'da ilk hasta hastaneye basvurmustu.

Akciger iltihaplanmasina yol açan hastaliga yarasalarda bulunan bir beta koronavirüsün mutasyona ugramis hali oldugu tahmin edilen, daha önce bilinmeyen türdeki bir koronavirüsün sebep oldugu anlasilmisti.
Kaynak: AA