Sanliurfa'da Nohutun Gen Bankasi Olusturuldu

Sürdürülebilir tarim için genetik kaynaklarin toplanmasi, muhafazasi ve islahta kullanimi ile modern çesitlerdeki sorunlarin giderilmesinin öneminin gün geçtikçe arttigi günümüzde Türkiye’de ilk defa nohut ata türlerinin islahta kullanimi, yeni genlerin kesfi ve yeni çesit gelistirme çalismalari Harran Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarla Bitkileri Bölümü tarafindan yürütülüyor. Toplanan genetik materyalden seçilen hatlar ile kültür nohutu arasinda türler arasi melezleme yapilarak 6 yildir sürdürülen çalismalar neticesinde yüksek verimli yeni çesit adaylari belirlendi.

Yapilan arastirmalar neticesinde, yerli ve milli islah çalismalariyla soguga dayanikli, düsük sicaklikta tohum baglama, sicaga, kurakliga dayanikli, tohum iriligini ve verimi artirici genleri tasiyan yabani hatlar belirlendi. Bunlarin yani sira bu genlerin kültür nohutuna aktarilmasi, dijital tohum islahi ve robotik fenotipleme ile yüksek verimli yeni çesitlerin gelistirilmesi çalismalari da halen Harran Üniversitesi Ziraat Fakültesi’nce devam ettiriliyor.

Nohut genetik kaynaklarinin degerlendirilmesinde örnek bir proje

Güneydogu Anadolu Bölgesi’nin tarimi yaygin olarak yapilan bugday, arpa, nohut, mercimek gibi birçok bitkinin ata türlerini barindiran çok zengin genetik kaynaklara sahip bölge oldugunu vurgulayan Harran Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarla Bitkileri Bölümü ögretim üyesi Doç. Dr. Abdullah Kahraman, yabani akraba türlerin, canli ve cansiz etmenlere karsi kültür bitkilerinin dayanikliligini arttirmada kullanilmasinin dogrudan veya dolayli olarak, tarima milyon dolarlik katki saglayacagini belirtti.

Doç. Dr. Abdullah Kahraman, “Güneydogu Anadolu bölgesini kapsayan 9 il ve 73 lokasyonda toplama yaptik. Genis alanda çalisma yapmamiz sayesinde dogada kuraklik veya çesitli faktörler sonucu yok olma ihtimali olan ve sadece Güneydogu Anadolu bölgesine endemik nohudun yabani ata türünü (C. reticulatum) koruma altina almis olduk. Ayrica topladigimiz genetik kaynaklarin bir kopyasini Ulusal Gen Bankasina da verdik. Toplanan genetik kaynaklar moleküler tekniklerle incelenerek 26 yabani hat seçildi. Böylece ülkemizde ilk defa nohut yabani türleri, islah programlarinda yogun olarak kullanilarak genetik varyasyon zenginlestirildi. Türler arasi melezleme ile 5000 hatti kapsayan genetik popülasyon olusturduk. Toplanan genetik materyal ve bu materyalden olusturulan genetik popülasyonlar, tüm arastirmacilarin kullanimina açiktir. Nohut bitkisi üzerine çalismak isteyenleri Ziraat Fakültesi Tarla Bitkileri bölümümüze bekliyoruz” diye konustu.