Ingiltere Basbakani, AB'yle Soruna Neden Olan Kuzey Irlanda Protokolü'nü Askiya Alabileceklerini Belirtti

Ingiltere Basbakani Boris Johnson, Avrupa Birligi (AB) ile Kuzey Irlanda konusunda yasanan sorunlari çözebilmek için müzakerelere devam etmek istediklerini ancak tartismaya neden olan Kuzey Irlanda Protokolü'nü askiya almalarinin "tamamen mesru" olacagini söyledi.

Johnson, Londra'da is dünyasi liderleri ve diplomatlara hitaben yaptigi konusmada, "Kuzey Irlanda Protokolü çerçevesinde ortaya çikan sorunlara müzakere edilmis bir çözüm bulmayi tercih ettigimizi söylemeliyim ve hala bu mümkün görünüyor." dedi.

Protokolün askiya alinmasini öngören 16. maddeyi isletebileceklerini ifade eden Johnson, "Eger 16. maddeyi isletirsek, ki bu tamamen protokolün mesru bir parçasi, bunu makul ve uygun bir sekilde yapacagiz. Çünkü ülkemizin toprak bütünlügünü korumak ve Belfast (Hayirli Cuma) Anlasmasi kapsaminda Kuzey Irlanda halkina karsi yükümlülüklerimizi yerine getirmek için tek yol olarak bu kaldi." diye konustu.

- AB karsi çikiyor

Ancak AB Komisyonu Baskan Yardimcisi Maros Sefcoviç, pazartesi günü yaptigi açiklamada, Ingiliz hükümetinin protokolü askiya almasinin, Brüksel'in Ingiltere ile olan iliskileri için "ciddi sonuçlari" olacagini söylemisti.

Bununla beraber Ingiltere Basbakanlik Ofisi 10 Numara'dan daha önce yapilan açiklamada, iki tarafin soruna yaklasimlarinda hala "önemli" görüs ayriliklari bulundugu ve 16. maddeyi isletme kosullarinin olustugu savunulmustu.

- Tartismali protokol

Brexit Anlasmasi'nin bir parçasi olan Kuzey Irlanda Protokolü, Birlesik Krallik'in parçasi olan Kuzey Irlanda ile AB üyesi Irlanda Cumhuriyeti arasindaki ticareti düzenliyor.

Protokole göre, Brexit'e ragmen Kuzey Irlanda, AB'nin gümrük birligi kurallarina tabi olmaya devam ediyor. Birlesik Krallik'in geri kalaniyla ticareti ise Kuzey Irlanda limanlarinda gümrüge tabi tutuluyor.

Katolik ayrilikçilar ile Ingiltere'yle Birlik yanlisi Protestanlar arasindaki savasi sona erdiren Belfast Anlasmasi geregi, kontrollerin yapilabildigi fiziki bir kara siniri olusturulamiyor. Bu yüzden kontrollerin ancak denizde yapilmasi kararlastirilsa da uygulanmasinda sorunlar yasaniyor.

Ingiltere, ülkenin toprak bütünlügünü tehdit ettigini savundugu protokolün degistirilmesini istese de AB, bunun mümkün olamayacagini belirtiyor.

Protokole karsi nisan ayinda Belfast'ta yapilan gösterilerde bir yolcu otobüsü kaçirilip atese verilirken, birlik yanlilari yaklasik bir hafta süren olaylarda polise molotofkokteyli ve taslarla saldirmisti.

Belfast'ta geçen hafta yine bir yolcu otobüsü atese verilirken, protokolle ilgili sorunlarin devam etmesi durumunda olaylarin daha da büyüyebilecegi degerlendiriliyor.

- Irlanda sorunu

Ingiliz imparatorlugunun ilk sömürgesi Irlanda adasindan Ingiltere'nin elinde kalan kismi teskil eden Kuzey Irlanda, 1960'li yillardan 1998'e kadar Katolik ayrilikçilar ile Ingiltere'yle birlik yanlisi Protestanlar arasindaki çatismalara ve terör olaylarina sahne olmustu. 40 yila yayilan ve "Sorunlar" diye anilan yillarda terör olaylarinda 3 bin 500 kisi hayatini kaybetmisti.

Ada ancak 1998'de imzalanan Hayirli Cuma Anlasmasi ile sükunete kavusurken, Kuzey Irlanda'da çatisan taraflarin ortakligina dayali bir bölgesel yönetim kurulmasi üzerinde anlasilmisti.

Belfast Anlasmasi olarak da bilinen metinler, Kuzey Irlanda'da bugün yürürlükte olan bölgesel yönetimin temelini olusturuyor.

Baris anlasmasinin üzerinden geçen 20 yili askin süreye karsin, bölge halki arasinda güven tam olarak tesis edilebilmis degil.

Kaynak: AA