Anadolu'nun, Tarihin İzlerini Taşıyan Asırlık Köprüleri
İnsanların hayatlarını birleştirerek medeniyetlerin gelişimine katkı sağlayan ve yüzyıllardır ayakta duran Erzincan, Kars ve Tunceli'deki asırlık köprüler, işlevlerini yitirseler de tarihin izlerini taşımaya devam ediyor Tarih boyunca Anadolu'da su ya da vadi gibi engellerle ayrılmış iki yakayı birbirine bağlayarak ticaret ve medeniyetlerin gelişmesinde önemli rol oynayan Roma, Selçuklu ve Osmanlı gibi farklı dönemlere ait köprüler, tarihin tanıkları olarak zamana direniyor.
Tarih boyunca Anadolu'da su ya da vadi gibi engellerle ayrılmış iki yakayı birbirine bağlayarak ticaret ve medeniyetlerin gelişmesinde önemli rol oynayan Roma, Selçuklu ve Osmanlı gibi farklı dönemlere ait köprüler, tarihe tanıklığa devam ediyor.
Fırat Nehri'nin önemli kolları arasında gösterilen Karasu Nehri üzerine inşa edilen Erzincan'ın Tercan ilçesindeki Kötür ve Kemah ilçesindeki Acemoğlu köprüleri, yıllarca medeniyetleri birbirine bağlayarak ticaretin gelişmesi ve kültürlerin yayılmasında önemli rol oynadı.
Erzincan İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü Müze Müdür Vekili Oğuzhan Kılıç, AA muhabirine yaptığı açıklamada, kültür ve tabiat varlıkların korunarak gelecek nesillere aktarılmasının önemli olduğunu söyledi.
- "Acemoğlu Köprüsü halen aktif kullanılıyor"
Kentin tarihi özelliği bulunan Kötür ve Acemoğlu köprülerinin, Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu tarafından tescillendiğini ifade eden Kılıç, şöyle konuştu:
"Erzincan-Kemah kara yolunun 35. kilometresinde bulunan Acemoğlu Köprüsü'nün hangi tarihte inşa edildiği bilinmemektedir. Kesme taştan yapılan tek gözlü köprü, Acemoğlu Boğazı'nın iki yakasını birbirine bağlamakta ve günümüzde halen aktif olarak kullanılmaktadır. Köprü 14 Mart 1980 yılında Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu tarafından tescillenerek Taşınmaz Kültür Varlıkları kayıtlarımıza girmiştir."
Kılıç, ticaretin ve medeniyetlerin gelişiminde köprülerin önemli bir rol üstlendiğini belirterek, söz konusu köprülerin zaman zaman acı olaylara da tanıklık ettiğini dile getirdi.
Kılıç, şunları kaydetti:
"Acemoğlu köprüsünde 22 Nisan 1996 yılında 3. Ordu Komutanlığına bağlı devriye aracı öğlen saatlerinde köprüden kanyona uçmuş ve maalesef bu kazanın ardından 14 askerimiz şehit olmuştu. Yaşadığımız bu üzücü olayın ardından şehitlerin anısına Uluçınar Köyü şehitlik Anıtı inşa edilmiş ve 27 Eylül 2012 yılında Koruma Kurulu tarafında tescili yapılmıştır. Şehitlik anıtı, anıt ve platform kısmından oluşmaktadır."
- Kötür Köprüsü'nde Selçuklu izleri
Tercan ilçesinde bulunan Kötür Köprüsü'nün de Selçuklu mimarisi özelliği taşıdığını aktaran Kılıç, köprünün kitabesinin bulunmadığını anlattı.
12-13. yüzyıllarda inşa edildiği düşünülen köprünün 04 Haziran 1992'de Koruma Bölge Kurulu tarafından tescillendiğini söyleyen Kılıç, "Erzincan-Erzurum kara yolunun yaklaşık 80. kilometresinde bulunan Akyurt Köyü sınırları içerisinde kalan ve Karasu Nehri üzerinde yer alan Kötür Köprüsü, kuzey-doğu güney-batı yönünde uzanan bir kalıntıdan ibarettir. 7 ayak üzerine kurulan köprü, 8 gözden oluşmakta ve 136 metre uzunluğu, 4,5 metre genişliği, 5 metre yüksekliği bulunan köprüden günümüze kuzey-doğu ve güney-batı kanatlarındaki rıhtım yollar kalabilmiştir." diye konuştu.
- Tunceli
Tunceli'de bulunan tarihi Tahar, Hatun, Dereli ve Rabat köprüleri ise asırlar geçmesine rağmen ayakta durarak zamana direniyor.
Çemişgezek ilçesine 3 kilometre mesafedeki Tahar Çayı üzerinde bulunan ve Selçuklu izlerini taşıyan tarihi Tahar Köprüsü'nün yapılış tarihi bilinmiyor.
Dönemin Diyarbakır Valisi Yusuf Ziya Paşa tarafından 1856 yılında onarılarak hizmete alınan köprü, 1980 yılında tescillendi.
Pülümür ilçesine 3 kilometre uzaklıktaki Pülümür Çayı üzerinde yer alan ve yapılış tarihi kesin olarak bilinmeyen Hatun Köprüsü'nün ise Selçuklu döneminden kaldığı değerlendiriliyor.
1986 yılında tescillenen köprü, Karayolları Genel Müdürlüğü tarafından 2017 yılında aslına uygun olarak onarıldı.
Pertek ilçesine bağlı Dereli köyünde bulunan, sivri kemerli, tek gözlü, moloz taştan yapılan Dereli Köprüsü'nün de yapım tarihi tam olarak bilinmiyor.
2008 yılında tescillenen ve araç trafiğine kapalı olan köprü civar köylerdeki vatandaşlar tarafından ulaşım amaçlı kullanılıyor.
Kent merkezine bağlı Çemçeli Köyü, Örtülü Mezrası'nda bulunan kemer tarzındaki Rabat Köprüsü'nün de yapım tarihiyle ilgili bilgi bulunmuyor.
Köprü 2003 yılında tescillendi.
- Kars
Birçok medeniyete ev sahipliği yapan Kars'ta bulunan tarihi köprüler de ilgi görüyor.
Sultan III. Murat'ın emriyle Lala Mustafa Paşa tarafından Kars'ta 1579 yılında yaptırılan Taş Köprü, üç göz formunda tasarlandı.
Büyük sel felaketi sırasında 1715 yılında yıkılan köprü, sağlam kalan ayakları üzerine 1719 yılında kentin ileri gelenlerinden Hacı Ebubekir Karahanoğlu tarafından aslına uygun olarak yeniden inşa edildi.
Yapımında kesme bazalt taşlardan faydalanılan köprü 54 metre uzunluğa ve 8 metre genişliğe sahip.
Susuz ilçesinin Çamçavuş köyü sınırları içerisinde bulunan Çamçavuş Çelik Köprüsü ise 1899 yılında Ruslar tarafından yaptırıldı.