'Sudan'da İkna Edici Çözümler Sunulamaması Gösterilerin Yayılmasına Neden Oldu'

Sudan'da ekonomik kriz kaynaklı rejim karşıtı gösteriler dördüncü haftasına girdi Hükümet ekonomik sorunlar nedeniyle ülkede başlayan gösterilerin son bulması için reform vaadinde bulunsa da atılan adımlar göstericileri tam anlamıyla ikna etmedi Sudanlı gazeteci Abdulhamid Avad elKerim: 'Hükümetin ekonomik krize ikna edici çözümler sunamaması, gösterilerin devam etmesine ve yayılmasına neden oldu'.

Doğu Afrika ülkesi Sudan'ın Nil kıyısındaki Atbera ve Port Sudan kentlerinde geçen ay başlayan ve hızla ülke geneline yayılan ekonomik kriz kaynaklı rejim karşıtı gösteriler dördüncü haftasına girdi.

Sudan hükümeti, gösterilerin son bulması için ekonomik reform vaadinde bulunsa da atılan adımlar göstericileri tam anlamıyla ikna etmeyip protestoları durdurmada başarılı olamadı.

Gösteriler, ekmek fiyatlarındaki artış sonrası başladığı için "ekmek protestoları" olarak da adlandırılıyor. Göstericiler, kaynakların adil paylaştırılmasını, yakıt ve nakit sıkıntısının çözülmesini ve 29 yıldır iktidardaki Devlet Başkanı Ömer el-Beşir’in görevi bırakmasını istiyor.

- Ekonomik vaatlerin yetersizliği

Gösterilerin ana sebebi ülkede uzun zamandan beri giderek derinleşen ekonomik kriz. Sudan halkı yönetimden köklü bir çözüm talebinde bulunsa da gözlemciler bu süreçte hükümetin sunduğu ekonomik çözümlerin Arap ülkelerinden gelen dış desteğe dayandığını söylüyor.

Sudanlı gazeteci Abdulhamid Avad el-Kerim, AA muhabirine yaptığı açıklamada, "hükümetin ekonomik krize ikna edici çözümler sunamaması, gösterilerin devam etmesine ve yayılmasına neden oldu." dedi.

Kerim, "Protestolar, siyasetle hiçbir ilişkisi olmayan insanlarla başladı. Ekonomik krize köklü bir çözüm olmadığı sürece bu gösteriler büyüyüp devam edecek." ifadelerini kullandı.

Sudanlı ekonomist Muhammed en-Nayır da yerel para birimi cüneyhin döviz karşısında değer kazanabilmesi için şu ana kadar atılan adımların beklenti ve vaatleri karşılamadığını ve yetersiz olduğunu söyledi.

Atılan adımlar neticesinde bu yılın ilk çeyreğinin sonuna kadar döviz kurunda herhangi bir düşüş öngörmediklerini ifade eden Nayır, bir şeyler olacaksa bunun yılın ilk yarısının bitiminden sonra ortaya çıkacağını söyledi.

Sudan'da geçen yıl 1 dolar 20 cüneyh seviyelerindeyken enflasyonla birlikte bir ara 85 cüneyhle zirveyi görmüştü. Şu sıralar dolar, serbest piyasada 47 cüneyhten işlem görüyor. 10 Sudan cüneyhi, yaklaşık 1 Türk lirasına tekabül ediyor.

- "Ekmek kavgası"ndan rejimin devrilmesi talebine

Sudan'daki gösteriler 19 Aralık'ta hükümetin ekmek fiyatlarına zam yapmasının ardından Nil kıyısındaki Atbera ve Port Sudan kentlerinde başlamış ancak kısa sürede birçok eyalette rejim karşıtlığına dönüşmüştü.

Hükümet, ekonomik kriz gerçekliğini kabul etmesine rağmen, bazı protestocuları "hain, ajan, paralı asker ve provokatörler" olarak tanımlamış, bu kişilerin ülkede tahribat oluşturmak için halkın geçim sıkıntısını istismar ettiğini dile getirmişti.

Gösterilerin altıncı gününde (24 Aralık'ta) ilk kez açıklama yapan Devlet Başkanı Ömer el-Beşir, halka "onurlu bir yaşam sağlayacak ekonomik reformlar" vaadinde bulunarak, olaylardan dış güçleri sorumlu tutmuştu.

Beşir ayrıca, "Düşmanlara hizmet eden bazı hainler, ajanlar, paralı asker ve provokatörler ülkede tahribat oluşturmak için halkın geçim sıkıntısını istismar ediyor. Hainlere, ajanlara ve klavye kahramanlarına itibar etmeyin. Bazılarının diz çöktürme çabalarına rağmen krizden kurtulacağız. Bunlar da geçecek ancak sabır ve sürekli çalışmamız lazım." açıklamasında bulunmuştu.

- 3 haftada 816 gözaltı

Sudan İçişleri Bakanı Ahmed Bilal Osman 7 Ocak'ta parlamento önünde yaptığı açıklamada, başkent Hartum ve çeşitli eyaletlerdeki 381 eylemde 19 Aralık'tan bu yana 816 kişinin gözaltına alındığını söylemiş, aktivistler ise bu sayının 2 bin civarında olduğunu aktarmıştı.

Hükümet yetkilileri, daha önce eylemlerde 19 kişinin öldüğünü, 406 kişinin yaralandığını açıklarken, muhalifler bu sayının çok daha fazla olduğunu savunuyor.

Beşir de hükümetin protestoları ve tahribatı hafifletmek için göstericilere karşı "mümkün olan en az kuvvet" ilkesine dayanarak muamele ettiğini ifade etmişti.

- Kitlesel gösteriler

Sudan'da dört haftadır süren gösterilerin gölgesinde Devlet Başkanı Ömer el-Beşir yanlıları ilk kez 9 Ocak'ta meydanlara indi. Muhalefet de aynı gün sokaklardaydı.

Ülkede bağımsız doktor, öğretmen ve mühendis sendikalarının çağrısıyla gösterilerin başından bu yana protestocular, dört kez başkent Hartum'da Beşir'in görevi bırakması talebiyle gösteri düzenlemiş ancak polis müdahalesiyle dağıtılmıştı.

Hartum yönetimi, dördüncü haftasına giren eylemler nedeniyle reform vaadinde bulunmuş, ayrıca un, elektrik ve yakıttaki devlet desteğinin süreceğini açıklamıştı.

Güney Sudan'ın 2011'de ayrılmasıyla petrol gelirlerinin yüzde 70'ini kaydeden Sudan, uzun zamandır ciddi ekonomik kriz yaşıyor. Birçok kentte ekmek ve yakıt sıkıntısı henüz çözülemezken, döviz kıtlığı nedeniyle bazı ilaçların ithal edilemediği belirtiliyor.
Kaynak: AA