Haftanın Tarihine Bakış

Türk Silahlı Kuvvetleri, 12 Eylül 1980'de üçüncü kez yönetime el koydu.

Türk demokrasisi 27 Mayıs 1960, 12 Mart 1971'deki muhtıralarla kesintiye uğradı. Ordu, 12 Eylül 1980'de yönetime bir kez daha el koydu. Parlamento feshedildi, siyasi faaliyetler durduruldu, tüm yurtta sıkıyönetim ve sokağa çıkma yasağı ilan edildi. Milli Güvenlik Konseyi Başkanı Kenan Evren, 13 Eylül 1980'de Devlet Başkanlığını üstlendi.

Türkiye Cumhuriyeti Anayasası, 1982'de bir kez daha değiştirildi. 12 Eylül dönemindeki Milli Güvenlik Konseyi üyeleri ile bu dönemde kurulan hükümetler ve Danışma Meclisi'nde görev alanların yargılanmasını önleyen geçici 15. maddesinin 12 Eylül 2010'da yapılan referandumun ardından yürürlükten kaldırılmasıyla darbecilerin yargılanmasının önü açıldı.

Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı, referandumun ardından gelen şikayet dilekçelerini değerlendirerek 12 Eylül sürecine ilişkin soruşturma başlattı. Savcılığın hazırladığı iddianame Ankara 12. Ağır Ceza Mahkemesince kabul edildi.

Askeri yönetimin hayatta kalan üyelerinden dönemin Genelkurmay Başkanı, 7. Cumhurbaşkanı Kenan Evren ile dönemin Hava Kuvvetleri Komutanı emekli Orgeneral Tahsin Şahinkaya'nın yargılanmasına Nisan 2012'de başlandı.

Davayı 18 Haziran 2014'te karara bağlayan Ankara 10. Ağır Ceza Mahkemesi, sanıklar Kenan Evren ve Tahsin Şahinkaya'yı 765 sayılı TCK'nın "Devlet kuvvetleri aleyhine cürümler" başlıklı 146. maddesi uyarınca önce "ağırlaştırılmış müebbet hapis" cezasına çarptırdı, ardından takdiri indirimle bu cezaları "müebbet hapis cezasına" çevirdi.

Mahkeme, Evren ve Şahinkaya hakkında, "askeri rütbelerin sökülmesini" düzenleyen Askeri Ceza Kanunu'nun 30. maddesinin uygulanmasına da karar verdi. Evren ile Şahinkaya'nın avukatı, karanın bozulması istemiyle, Ankara 10. Ağır Ceza Mahkemesine temyiz dilekçesi verdi. Yargıtay 16. Ceza Dairesinde temyiz incelemesi sürerken, Kenan Evren 9 Mayıs 2015'te, Tahsin Şahinkaya 9 Temmuz 2015'te hayatını kaybetti.

- Belli başlı öteki olaylar

10 Eylül

1623- Sultan IV. Murat tahta çıktı.

1920- Türkiye Komünist Partisi (TKP) Bakü'de kuruldu.

1921- Sakarya Savaşı'nda Türk karşı taarruzu başlatıldı ve Duatepe alındı.

1943- İstanbul Kapalıçarşı'da çıkan yangında 200'den fazla dükkan yandı.

1970- ABD'nin Türkiye'de haşhaş ekimini yasaklama önerisi Mecliste reddedildi.

1974- İstanbul'da Haliç Köprüsü hizmete girdi.

1976- İstanbul'a gelen İngiliz Havayolları'na ait yolcu uçağı ile Yugoslav yolcu uçağı Zagreb yakınlarında çarpıştı, 25'i Türk 176 kişi öldü.

1979- Şair Ceyhun Can 39 yaşında öldü.

1981- Picasso'nun Guernica tablosu 40 yıl sonra ABD'den İspanya'ya döndü.

1998- Yardımlarıyla tanınan Semiha Şakir 93 yaşında İstanbul'da öldü.

2007- Pakistan'ın sürgündeki eski Başbakanı Navaz Şerif, yedi yıl aradan sonra ülkesine döndü. Havaalanında gözaltına alınan Şerif, daha sonra sınır dışı edildi.

2007- Oscar ödüllü Amerikalı komedyen, ABD'nin eski başkanlarından Ronald Reagan'ın ilk karısı Jane Wyman 93 yaşında öldü.

2009- Şehir içi sabit telefon hizmetlerinin rekabete açılması ve sabit telefonlarda numara taşınabilirliği uygulaması başladı.

2015- KKTC Cumhurbaşkanı Mustafa Akıncı ve Rum lider Nikos Anastasiadis Lefkoşa'daki ara bölgede bulunan Ledra Palace Otel'de dini liderlerle bir araya geldi.

2017- DEAŞ'la mücadeleyi gerekçe gösteren ABD, Suriye'de terör örgütü PKK/PYD'ye 70 tır askeri yardım gönderdi.

11 Eylül

1526- Macaristan'da Budin fethedildi.

1853- Elektrikli telgraf ilk kez kullanıldı.

1855- Osmanlı orduları, müttefikleriyle beraber Sivastopol'a girdi.

1923- Mustafa Kemal, Halk Fırkası Başkanlığına seçildi.

1926- Ankara, otomatik telefon işletmesine açıldı.

1944- Türkiye, Mihver devletlerinden gelebilecek sığınmacılara karşı sınırlarını kapattı.

1948- Pakistan Devlet Başkanı Muhammed Ali Cinnah öldü.

1954- Ankara'da ''Kıbrıs Türktür Komitesi'' kuruldu.

1957- Ankara'da sağanak sele yol açtı, 133 kişi öldü.

1970- Sovyetler Birliği liderlerinden Nikita Kruşçev öldü.

1973- Şili'nin sosyalist başkanı Salvador Allende, Augusto Pinochet önderliğindeki ordu tarafından devrildi. Yönetimi terk etmeyeceğini bildiren Allende, ordu güçlerince öldürüldü.

1996- Türkiye internet omurgası Turnet açıldı.

2000- Gazeteci ve sanatçı Ergun Köknar İstanbul'da öldü.

2001- New York'un ''İkiz Kule'' gökdelenlerine yolcu uçaklarıyla terörist saldırı düzenlendi. Savunma Bakanlığına ait Pentagon'un da terör saldırısına uğradığı facia yaşandı.

2004- Mısır İskenderiye Patriği Petros, Ortodoks Hristiyanlığın kutsal bölgesi Aynoraz yakınlarında kazada öldü. Olay yerinde 9 kişinin cesedi bulundu.

2007- Ankara'da Sıhhiye Katlı Otoparkı'nda patlayıcı yüklü bir minibüs bulundu. Patlayıcılar yaklaşık üç saatte etkisiz hale getirildi. Ankara Valiliği, patlayıcıların, daha önce İçel ve Şırnak'ta terör örgütü PKK'ya karşı yürütülen operasyonlarda ele geçen malzemelerle örtüştüğünü açıkladı.

2010- Türkiye'de AIDS hastalığına ilk teşhisi koyan ve bu hastalığa karşı yürüttüğü mücadeleyle tanınan Prof. Dr. Hüseyin Sipahioğlu, 87 yaşında yaşamını yitirdi.

2015- Suudi Arabistan'ın Mekke kentinde etkili olan fırtına nedeniyle Kabe'de bir vincin devrilmesi sonucu 107 kişi öldü, 238 kişi yaralandı. Kazada, ölenlerden 4'ünün, yaralananlardan ise 19'unun Türk hacı adayı olduğu açıklandı.

2015 - Cizre Belediye Başkanı Leyla İmret, İçişleri Bakanlığınca görevinden alındı.

2017- Bilim insanları, insan deri hücrelerini kök hücre durumuna getirmeden doğrudan motor nöronlara dönüştürdü.

2017- Kariyerinde üç Avrupa ve bir dünya şampiyonluğu bulunan milli karateci Serap Özçelik, Karate 1 Premier Lig'de 50 kiloda sıkletinin en iyisi ünvanını aldı.

12 Eylül

1624- Dünyanın ilk denizaltısı Londra'da test edildi.

1937- Dersim isyanının elebaşı Seyit Rıza teslim oldu; yargılama sonucu 15 Kasım'da idam edildi.

1959- Sovyetler Birliği, Luna II roketini aya fırlattı.

1963- Türkiye ile Avrupa Ekonomik Topluluğu arasında Ortaklık Antlaşması imzalandı.

1980- Türkiye'de ordu yönetime el koydu. Parlamento feshedildi, siyasi faaliyetler durduruldu, tüm yurtta sıkıyönetim ve sokağa çıkma yasağı ilan edildi.

1996- Türkiye, 2 bin 500 Iraklı Kürt'ün ülkeye girmesine izin verdi.

2010- Anayasa değişikliği, halkoylamasıyla kabul edildi. Geçerli oyların yüzde 57,88'i ''Evet'', yüzde 42,12'si ise ''Hayır'' çıktı.

2012 - Anadolu Ajansının yeni hizmeti ''AA Finans Haberleri Terminali'' İstanbul Menkul Kıymetler Borsası (İMKB) seans salonunda hizmete girdi.

2012 - Amerikan bilişim şirketi Apple, San Francisco kentinde düzenlenen toplantıda merakla beklenen yeni iPhone 5 modelini tanıttı.

2013- ABD'de, 11 Eylül saldırılarında yaşamını yitiren kurbanların sayısı kadar Kuran-ı Kerim yakmaya hazırlanan papaz tutuklandı.

2015- Hindistan'ın Madya Pradeş eyaletine bağlı Petlawad kentindeki bir lokantada meydana gelen patlamada 90 kişi öldü.

2015- Uzayda toplam 879 gün geçirerek bu alanda rekor kıran Rus kozmonot Gennady Padalka Dünya'ya döndü.

2015- Cizre'de sokağa çıkma yasağı kaldırıldı. Bir haftadır uygulanan sokağa çıkma yasağının sona ermesiyle terör örgütü PKK'nın ilçede oluşturduğu tahribat ortaya çıktı.

2016- Van'da AK Parti İl Başkanlığı önündeki polis noktasına bomba yüklü araçla saldırı düzenlendi. Saldırıda 46'sı sivil, 50 kişi yaralandı.

2017- Irak Meclisi, yaptığı oylamada Irak Kürt Bölgesel Yönetimi'nin (IKBY) 25 Eylül'de gerçekleştireceği "bağımsızlık referandumunu" reddetti.

13 Eylül

490- Yunanlılar, Marathon Savaşı'nda Darius komutasındaki Persleri yendi.

1705- Osmanlı Devleti'ne sığınan Macar Kralı Tökeli İmre, İzmit'te öldü.

1871- Gazeteci, yazar, şair Şinasi 45 yaşında öldü.

1919- Sivas'ta İrade-i Milliye gazetesi yayımlanmaya başlandı.

1921- Sakarya Meydan Savaşı kazanıldı.

1968- Arnavutluk, Varşova Paktı'ndan ayrıldı.

1965- Beatles ''Yesterday''i çıkardı. Beatles, ilk Grammy ödülünü 1964 yılında "En İyi Grup" dalında aldı.

1980- Milli Güvenlik Konseyi Başkanı Kenan Evren, Devlet Başkanlığını üstlendi.

1987- Demokratik Sol Parti Genel Başkanı Rahşan Ecevit görevinden ayrıldı. Yerine oy birliğiyle Bülent Ecevit seçildi.

1991- Futbolun ''Taçsız Kralı'' Metin Oktay, trafik kazasında öldü.

1997- Polonya'da yapılan Dünya Grekoromen Güreş Şampiyonası'nda Şeref Eroğlu ile Ercan Yıldız altın madalya kazandı.

1998- Halkçı Parti'nin Kurucu Genel Başkanı Necdet Calp, Ankara'da öldü.

2000- Milli Gençlik Vakfı şubeleri yurt genelinde kapatılmaya başlandı.

2008- Piyanist ve Besteci Fazıl Say, Almanya'nın prestijli müzik festivalleri arasında yer alan Bremen Müzik Festivali'nin 2008 yılı ödülüne layık görüldü.

2012 - Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği Özel Temsilcisi Angelina Jolie, Türkiye'ye sığınan Suriyelileri ziyaret etmek amacıyla Gaziantep'e geldi. Kamplarda incelemelerde bulunan Jolie, Ankara'ya geçerek Cumhurbaşkanı Abdullah Gül tarafından 14 Eylül'de Çankaya Köşkü'nde kabul edildi.

2015- Cizre'de yeniden sokağa çıkma yasağı ilan edildi.

2016- Adalet Bakanlığı, 15 Temmuz darbe girişiminin "emrini verdiği, komuta ettiği" gerekçesiyle ABD'ye Fetullahçı Terör Örgütü (FETÖ) elebaşı Fetullah Gülen'e ilişkin ilk geçici tutuklanma talebini iletti.

2016- Konya'da Çatalhöyük kazılarında, milattan önce 8000-5500 Neolitik Dönem'e ait, yüksek kalitede işçilikle yapılması ve vücudunun tüm parçalarının noksansız bulunması dolayısıyla "eşsiz" olarak nitelendirilen bir insan heykelciği bulundu.

2016- Suriye'de Kurban Bayramı'nın birinci gününde Rusya ve Beşşar Esed rejimine ait savaş uçaklarının çeşitli kentlerde muhaliflerin kontrolündeki bölgelere yönelik hava saldırılarında 34 kişi hayatını kaybetti.

2017- Galatasaray Kadın Basketbol Takımı Yardımcı Antrenörü Nevriye Yılmaz, FIBA Kadınlar Avrupa Ligi tarihinin en iyi oyuncusu seçildi.

14 Eylül

1829- Ruslar ile Edirne Antlaşması imzalandı.

1867- Karl Marx'ın yazdığı Kapital'in ilk cildi yayımlandı.

1960- Irak, İran, Kuveyt, Suudi Arabistan ve Venezuela, OPEC'i kurdu.

1966- Dördüncü Cumhurbaşkanı Cemal Gürsel öldü.

1969- Balkan Boks Şampiyonası'nda Seyfi Tatar ile Celal Sandal şampiyon oldu.

1974- Sinema oyuncusu ve yönetmeni Yılmaz Güney, Adana'nın Yumurtalık ilçesi yargıcı Sefa Mutlu'yu öldürdü.

1981- Amerikan asıllı aktris ve Monaco Prensesi Grace Kelly, trafik kazasında öldü.

1982- Lübnan Devlet Başkanı Beşir Cemayel, bombalı saldırıda öldürüldü.

1999- YÖK Rektörler Komitesi, üniversite yerleşkelerinde, açık ya da kapalı alanlarda türbanı yasaklayan ortak karar aldı. Kimlik kartındaki fotoğraflar ile derslikler, laboratuvarlar, sosyal tesis ve spor alanlarında da türban yasağı konuldu.

2015- İsrail askerleri, 50 civarında Yahudi yerleşimci ile Tarım Bakanı Uri Ariel'in Mescid-i Aksa'ya girmesini protesto eden Filistinlilere Mescid-i Aksa'da müdahale etti.

2016- Hakkari'de 1 Kasım Milletvekili Genel Seçimi'nde AK Parti 1. sıra adayı olan Ahmet Budak, Şemdinli ilçesindeki evinin önünde PKK'lı teröristlerin uzun namlulu silahlarla düzenlediği saldırı sonucu hayatını kaybetti.

15 Eylül

1890- Ünlü polisiye yazarı, dedektif ''Hercul Poirot''nun yaratıcısı Agatha Christie doğdu.

1910- Osmanlı Sosyalist Fırkası kuruldu.

1916- Savaşta ilk tank, İngiliz birlikleri tarafından, Birinci Dünya Savaşı sırasında, Fransa'nın Somme yöresinde kullanıldı.

1923- Lozan Antlaşması uyarınca Edirne'ye bağlı Karaağaç istasyonu Yunanlılardan teslim alındı.

1923- Türkiye'de ilk yüzme yarışı, Galatasaray Kulübünce İstanbul Büyükada'da düzenlendi.

1928- İskoç bakteriyolog Alexander Fleming, pek çok zararlı bakteriyi yok edebilen ''küf''ü bularak, ''penicillium notatum'' adını verdi.

1929- Müstakil Ressamlar ve Heykeltıraşlar Birliğinin ilk sergisi Ankara'da açıldı.

1949- Seçimleri kazanan Konrad Adenauer, Federal Almanya'nın ilk şansölyesi oldu.

1955- Türk Parasının Kıymetini Koruma hakkındaki kararname yürürlüğe girdi.

1961- Yassıada Mahkemesi, kapatılan DP'nin 15 üyesi hakkında ölüm, 32 üyesi hakkında müebbet hapis cezası verildiğini açıkladı.

1971- Greenpeace (Yeşilbarış) çevre örgütü kuruldu.

1972- Besteci Ulvi Cemal Erkin 66 yaşında Ankara'da öldü.

1982- İsrail, Beyrut'u işgal etti.

2002- Manisa Etnografya ve Arkeoloji Müzesi soyuldu. Soygunda, Helenistik döneme ait ''Marsyas'' ve Roma dönemine ait ''Eros'' heykelleri çalındı.

2002- Tiyatro ve sinema sanatçısı Şükran Güngör, tedavi gördüğü Vehbi Koç Vakfı Amerikan Hastanesinde vefat etti.

2008- ABD'de Kara Pazartesi: ABD'nin dördüncü büyük yatırım bankası durumundaki Lehman Brothers, kredi krizi nedeniyle girdiği zor durumdan kurtulamayarak iflas başvurusunda bulundu.

2011- Mehmet Ağar, ''Susurluk'' davasında, ''Cürüm işlemek için silahlı teşekkül oluşturmak'' suçlamasıyla 5 yıl hapis cezasına çarptırıldı.

2012- Fenerbahçe Futbol Takımı kaptanı Alex de Souza'nın 3 metre boyundaki heykeli, Fenerbahçe Şükrü Saracoğlu Stadı güzergahında Yoğurtçu Parkı'nın karşısındaki alana dikildi.

2016- Ağrı'nın Doğubeyazıt ilçesine bağlı Gökçebulak köyü mevkisindeki korucu noktalarında PKK'lı teröristlerce düzenlenen saldırıda 7 korucu, 2 asker ve 1 emekli köy korucusu şehit oldu.

2017- Kazakistan'ın başkenti Astana'da 6'ncısı düzenlenen Suriye konulu toplantıda taraflar Suriye'nin İdlib ilinde oluşturulacak "çatışmasızlık bölgesi"yle ilgili anlaşmaya vardı.

16 Eylül

1889- II. Abdülhamid'in dostluk amacıyla Japonya'ya gönderdiği Ertuğrul Firkateyni, dönüş yolunda, Funakora kıyılarında fırtınaya tutuldu; gemi kayalara çarparak parçalandı. 540 denizci öldü, 6 subay ve 63 er kurtuldu.

1909- Türkiye'deki ilk dişçilik okulu, Kadırga'daki Menemenli Mustafa Paşa Konağı'nda, ''Darülfünun-ı Osmanlı Tıp Fakültesi Aczacı ve Dişçi Kabile ve Hastabakıcı Mektebi'' adıyla açıldı.

1924- Gürcistan Sovyet Cumhuriyeti'ndeki ayaklanma sert biçimde bastırıldı.

1935- Türk Milli Güreş Takımı Balkan Şampiyonu oldu.

1935- Kayseri Bez Fabrikası, Başbakan İsmet İnönü tarafından açıldı.

1938- Bulgaristan'daki Türk okullarında öğretimin Türk harfleriyle yapılmasına karar verildi.

1949- Yunanistan'da iç savaş sona erdi.

1950- Türkiye'nin, Kuzey Atlantik Antlaşması Teşkilatına (NATO) girme başvurusu reddedildi.

1953- İlk sinemaskop film gösterimi New York'ta yapıldı.

1961- Menderes Hükümeti Dışişleri Bakanı Fatin Rüştü Zorlu ve Maliye Bakanı Hasan Polatkan, İmralı Adası'nda idam edildi.

1963- Ahmet Bin Bella, Cezayir'in ilk devlet başkanı oldu.

1977- Yunan asıllı soprano Maria Callas 54 yaşında Paris'te öldü.

1978- İran'da bir dakika süren depremde 20 bin kişi öldü.

1992- Erdal İnönü, Sosyalist Enternasyonal'in başkan yardımcılığına seçildi.

2002- Bakü-Ceyhan boru hattının temeli atıldı.

2005- Tiyatro ve sinema sanatçısı Pekcan Koşar, Yalova'nın Çınarcık ilçesinde 70 yaşında öldü.

2013- Çanakkale'nin Gökçeada ilçesinde 1951'de kurulan ve 1964'te kurucusunun isteğiyle kapatılan Özel Gökçeada Rum İlkokulunda, yarım asır sonra ders zili çaldı.

2016- Sanatçı Tarık Akan, İstanbul'da tedavi gördüğü özel bir hastanede 67 yaşında hayatını kaybetti.

2016- Pakistan'ın kuzeybatısındaki bir camiye düzenlenen bombalı saldırıda 16 kişi öldü, 25 kişi yaralandı.

2017- Mısır'da Yargıtay darbeyle görevinden edilen Cumhurbaşkanı Muhammed Mursi hakkında verilen 40 yıl hapis cezasını müebbete çevirdi.