BETON SİLİM VE PARLATMA UYGULAMALARINDA DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN KONULAR

Beton zemin parlatma projesi için fiyat teklifi vermek zor olabilir çünkü uygulamayı yapacak olan firmanın, iş gücü, elmas pedler, zeminin kendisi gibi pek çok değişkeni hesaba katması gerekir. Türkiye, Rusya ve Kazakistan da büyük projelere imza atan, Art-Crete firmasının genel müdürü Hakan Apaydın, bu zorluğun büyük bir bölümünün beton parlatma işinin doğasından kaynaklandığını belirtiyor. “Beton parlatma işinin doğası gereği sadece bizler, işteki mevcut şartlarla ve var olan malzemelerle, yani beton zeminle çalışarak sahada zemin üretiyoruz.' diyor Hakan Bey ve şöyle devam ediyor, “Diğer herkes, ahşap ve karo döşeme gibi fabrikada üretilmiş, kalite kontrolü yapılmış malzemelere sahip.” Bu durumun, beton parlatma işi yapan uygulama firmalarınınher şeye karşı hazırlıklı olması ve şantiyedeki değişkenlere uymak için hazırlık yapması gerektiği anlamına geldiğini belirtiyor. Bu ayrıca işin maliyetini önceden belirlemeyi daha da zor hale getiriyor. Diğer zemin alternatiflerinin aksine, mevcut zeminin yüzey kalitesi, betonun yüzey sertliği, betonun gözenekli ve emici olup olmadığı ve beton silimi ve parlatma işlemleri yapılacak alanlarda duvar kenarları, kolonlar ve dilatasyonların m2 deki elmas ve kimyasal maliyetine ve işçilik maliyetlerine direkt olarak etki etiğini söylüyor.

 

Merkezi Samsun'da bulunan ve İstanbul, Ankara ve Konya'da şubeleri olan EY Endüstriyel firmasının genel müdürü, Oğuz Ölmez ise doğru fiyat teklifi vermenin, diğer bir deyişle iş sırasında ortaya çıkabilecek tüm bilinmeyenleri ve değişkenleri nasıl ele alacağınızı açıklamanın önemini vurguluyor. Bunu yapmak, en başından makul ve doğru bir teklif sunmanıza yardımcı olmanın yanı sıra, beklenmedik ve sıra dışı durumlara karşı da koruma sağlar.

 

Oğuz Bey, fiyat belirleme konusundaki güçlü deneyimi sayesinde, işin büyüklüğü, yapının yeni veya eski olması, binanın türü (okul, mağaza, hastane vs.), kaç basamaklı silim ile parlatma işlemi gerekliliği gibi çeşitli değişkenlere dayanan maliyetler hakkında isabetli bir fikre sahip olabiliyor. Bu değişkenler, ekipte kaç kişi gerekeceği, iş sahasında kaç tane ve ne büyüklükte Lavina silim makinasına ihtiyaç olacağı ve yol masrafları hakkında da bilgi veriyor. Superabrasive'in en hafif silim makinasından en ağır silim makinesine, en sert betondan en yumuşak betona kullanılacak çok çeşitli elmas ped üretmesi, beton parlatma uygulamalarının minimum maliyet ve yüksek kalitede yapılması konusunda işlerini oldukça kolaylaştırdığını belirtiyor. Beton silim ve parlatma işlemi yapılacak alanlarda ki duvar kenarı miktarı ve beton karışım tasarımına bağlı olarak doğru elmas setlerinin belirlenmesi gibi değişkenler işin malzeme maliyetlerinin belirlenmesini doğrudan etkiliyor. Ama Superabrasive satış yetkililerinin teknik desteği ve tecrübesi ile gerçeğe oldukça yakın bir şekilde tespit edebiliyoruz. Ancak, betonda görmediğiniz küçük kırık ve çatlakların ve kuşgözlerinin tamiri gibi diğer değişkenler, beton parlatma maliyetlerini kesin olarak belirlememizi oldukça zorlaştırıyor.

 

Beton silim ve parlatma projeleri için fiyat teklifi hazırlamadan önce, maliyetleri tespit etmenize yardımcı olacak önemli noktaların detaylı bir şekilde incelenmesi gerekiyor. 

 

Tamirler: Mevcut beton zeminler için fiyat teklifi hazırlarken, uygulamayı yapacak firmanın belki de en çok zorlanacağı konulardan biri de tamiratlardır. Hakan Bey şöyle ifade ediyor, 'Tamirlerle ilgili öngörülemeyen pek çok şey çıkabilir. Çoğu zaman bir projeye gittiğinizde, epoksi kaplama veya halı ya da karo döşeme çıktıktan sonra geride kalan yapışkan ve mastikten dolayı zemini göremezsiniz. Bu yüzden zemini görmeden fiyat vermek zorunda kalırsınız. Kimi zaman halı veya karo gibi betonun üzerindeki kaplamaların, zaten en başında betonun kötü olmasından dolayı kullanıldığını da unutmamak gerekir.”

İstanbul ve Denizli'de şubeleri bulunan Parlak Beton AŞ firmasının genel müdürü Erhan Karaman ise bu noktada doğru teklif vermenin önemli olduğunu söylüyor. “Beton yüzeydeki kuşgözleri ve çatlakların tamiri sizi çok zorlayabilir. Ben genellikle metre kare başına çok miktarda kuşgözü ve çatlak olduğunu hesaba katıyor ve bunu teklife dâhil ediyorum.” Teklif fiyatının ötesinde olan betondaki büyük kırık ve çatlakların tamirleri için fiyat hazırlarken, kullanılacak tamirat malzemesine göre sabit bir fiyat verebilirsiniz. İşin sonunda irsaliye ile şantiyeye teslim ettiğiniz tamirat malzemelerinden ne kadar kullanılmışsa, işin sonunda malzeme miktarına bağlı olarak, tamirat işlemleri diye ayrı bir kalem olarak fatura edebiliyoruz. 

 

Elektrik ve Su: Çalışma sahasında doğru voltajda elektriğin bulunacağından emin olmalısınız. Aksi takdirde ekipmanlarınıza elektrik sağlamak için taşınabilir jeneratörlere ihtiyacınız olur. Erhan Bey, “Kontratımda tüm elektriğin müşteri tarafından ödeneceğini belirtiyorum” diyor. Aynı durum su için de geçerli. Elektriğin bulunmadığı veya yetersiz olduğu şantiyelerde ise Lavina 30G model beton silim makinasını kullanıyoruz. Lavina 30G-X, forkliftlerde kullanılan propan tüpü ile çalıştığı için elektrik gereksinimi bulunmuyor. Ama bu durumda da propan tüpü maliyetini göz önünde bulundurmak gerekiyor. Ayrıca aynı makine demolar için büyük rahatlık sağlıyor. Demo yapılacak alanda elektrik ve elektrik panosunun ayarlanması genellikle günün yarısının harcanmasına sebep oluyor. Propan tüplü Lavina 30 kullandığınız zaman araçtan indirir indirmez kazımaya başlayabiliyoruz. Bu da demoların çok daha hızlı tamamlanmasına olanak sağlıyor.

 

İnşaat programı: Beton silim ve parlatma uygulamasının ne kadar zamanda tamamlanması gerektiği ve günün hangi saatlerinde çalışabileceğinizin bilinmesi işin en önemli basamağıdır. Sıkışık bir program içinde çalışıyorsanız veya çalıştığınız bina hala kullanılıyorsa, geceleri veya haftasonları çalışmak zorunda kalabilirsiniz. Böyle bir durumda, çalışanlarınıza fazla mesai ödemeniz gerekecektir ve fiyat teklifinizde bu ekstra iş gücü maliyetlerini de gözönüne almalısınız. Ayrıca beton silimi yaptığınız şantiyede sizinle beraber çalışacak, mekanik, elektrik ve boya firmalarının çalışanları da olabilir, bu etken de planlanan hızda ilerlemenizi oldukça etkilemektedir.

 

İş programı: Silim ve Parlatma uygulamalarında uygulama basamaklarının belirlenmesi, iş dağılımının yapılması, yani belli işçiliklerin ne zaman biteceği ve bu işleri hangi personellerin yapacağı, bölge bölge parlatma yapılıp mı teslim edilecek yoksa her basamak tamamlandıktan sonra mı diğer basamağa geçileceği, kenar köşe parlatma yapacak ekibin belirlenmesi ve bu ekibin tamirat ekibiyle koordineli ilerlemesi gibi konuları içeren iş planı, fiyat teklifi verildiği esnada genellikle kesin değildir. Bu nedenle, ekibinizin sahaya girme zamanı geldiğinde esnek olmaya hazırlıklı olun.

 

Bu iş planında dikkat edilmesi özellikle önemli olan iki nokta vardır: Zeminin koruması ile duvar kenarları ve köşeler. Parlatılacak beton zeminlerin, parlatma uygulamasına başlamadan önce ve sonra yapılması için ayarlama yapmanız gerekebilir. Zemin korumasından kimin sorumlu olacağı ve bunu kimin ödeyeceği konusunun teklifinizde açık şekilde belirtilmesine dikkat edin.

Ayrıca, beton silim ve parlatma uygulamasının duvarlar yapılmadan önce mi, yoksa sonra mı yapacağınızı da bilmeniz gerekir. Hakan Bey şöyle diyor, “İşi, duvarlardan önce yaparsanız kenar işlemleri daha az olacaktır. Ama duvarlar yapılmışsa, teklifinizde ekstra kenar işlemlerini de göz önüne almanız gerekir.” Küçük alanlarda ve duvar kenarlarının fazla olmadığı şantiyelerimizde, devir ayarlı spiral ile Superabrasive'in Turbo Cup kenar kazıma taşları ve 3N HP parlatma pedleri, uygulamanın daha kaliteli şekilde ve en uygun maliyetle tamamlanması konusunda en büyük yardımcımız oluyor.

 

Kenarlar ve el işçiliği: Erhan Bey şöyle belirtiyor, “Her işte kenar-köşe uygulamalarını hesaba katıyorum. Bunu yapmazsanız bütün projelerden zarar edersiniz. Tüm ağır işçiliğin yapıldığı yer burası.” Şirketinin çeşitli projelerle ilgili iş maliyeti konusundaki geçmişi, metre tül başına kenar işlerinin maliyeti hakkında ona bir fikir veriyor. Kenar işleri için maliyetleriniz aynı zamanda basamakların, döşeme süzgeci (gider) veya borular gibi gömülü alanların veLavina silim makinalarının giremediği alanlarda, küçük devir ayarlı spirallerle çalışmanız gereken diğer tüm noktaların silimi ve parlatması için gereken işçiliğini de içermelidir. “Bir projede çok fazla küçük oda varsa, kenarlar fiyatınızı ikiye katlayabilir' diye ekliyor Oğuz Bey.

 

El işçiliği ve yapacağınız kenarların metrajı konusunda fikir edinmenin en iyi yolunun, işverenden, uygulamanın yapılacağı alanın autocad çizimlerini istemek olduğunu belirtiyor. Yerleşim planı çizimleri ile orijinal plan arasında değişiklikler varsa bu konuda da bilgi alınması önemlidir. Bu, büyük alanlarda, duvar kenarları hakkında en doğru fikri edinmenizi sağlar.

 

Projede ki geniş alanlar ne kadar fazlaysa ve uzun tek parça duvar kenarları varsa, Lavina 13 kenar silim ve parlatma makinasını kullanarak, bu alanlarda işçiliği %80 oranında azaltabiliyoruz. Bu işlem Lavina 13 kenar silim makinası ile yapıldığında kenarın parlaklık seviyesini, diğer alanlarla aynı seviyeye çıkartabiliyoruz. Bu yüzden küçük odaların olmadığı, tek parça büyük alanlarda işçilik maliyetlerinin azalmasından dolayı, teklif fiyatımızı da büyük oranda azaltabiliyoruz.

 

Demo: Müşterilerinize, beton silim ve parlatma uygulaması yapacağınız alanda yapılacak demo çalışmasının ücretsiz olmadığını açık şekilde belirtin. Çünkü demo uygulaması yapmak için ciddi zaman, işçilik ve para harcarsınız. Hakan Bey bu konuda şöyle diyor, “Bir örnek için demo yapılacak yerin uzaklığına ve beton zeminin yüzey kalitesine göre 500 ila 2000 TL arası fiyat koyuyorum. İşi alırsam, demo için ödenen parayı, sözleşme tutarından düşüyoruz. Demo uygulamalarını ücretlendirmek, uygulamayı yaptırma konusunda ciddi olan kişilerle, işi yaptırmayacağı halde demo isteyen firmaları ayırmanıza da yardımcı oluyor. Bu uygulamadan sonra verilen tekliflerle, alınan iş oranın ciddi şekilde arttığını gördük.”

 

Erhan Bey de demoları ücretlendirdiğini ve genellikle 500 ile 2.500 TL arasında bir fiyat talep ettiklerini söylüyor. “Eskiden bunları ücretsiz yapardık ama masrafını çıkarmadı.” diye belirtiyor. Hakan Bey gibi Erhan Bey de işi aldığında müşterinin demo için ödediği ücreti, fatura tutarından düştüğünü söylüyor. 

 

Elmas pedler: Betonun sertliği ve silim ve parlatma işlemlerindeki basamak sayısı başta olmak üzere, elmas pedmaliyetlerinizi etkileyecek birçok unsur vardır.

 

Zeminin kazıma mertebesi: Derin kazıma yapmadan, betonun sadece şerbet kısmını parlatmak –QuickChange metal 120 veya HD 50 ile silim işlemine başlayarak, agregaları birkaç mm boyutlarında ortaya çıkartarak parlatma (tuz – karabiber görünümü) veya beton içindeki agregaları yoğun ve derin kazımalarla olabildiğince ortaya çıkartıp, mozaik görümlü parlak beton elde etmek. Şartnamede arzulanan zemin kazıma mertebesi açık değilse, işle ilgili nihai teklifinizi sunmadan önce, bunu netleştirdiğinizden emin olmalısınız. Şerbet parlatma mertebesi için fiyat teklifi verip, büyük agregaların ortaya çıkarılacağı parlatma uygulaması yaparsanız, hem ilave kullanmanız gereken metal kazıma elmasları maliyeti hem de basamak sayısının artışından dolayı işçilik maliyetleriniz oldukça artacaktır. Bu durumda proje sonunda, kârınızın yok olduğunu hatta zarar ettiğinizi görebilirsiniz. 

 

Yüzey düzlüğü: Oğuz Bey, yeni inşaat projelerinde beton silimine başlamadan önce çalışacağı yüzeyin, FF (FloorFlatness) ve FL (FloorLevelness)değerlerini tam olarak bilmek için yüzey düzlüğü raporu istiyor. Geçtiğimiz yıllarda şirketinin gerçekleştirdiği iki mağaza zinciri projesinden örnek vererek, bu değerlerin uygulamacıyı nasıl etkilediğini açıklıyor. Zeminlerden biri için değerler FF50/FL30 şeklindeydi ve diğeri ise FF25/FL20 değerindeydi. Oğuz Bey, FF25/FL20 olan zeminin yüzde 35 daha fazla işçilik gerektirdiğini ve elmas harcamasını yüzde 12 arttırdığını belirtiyor. FF (Yüzeyin Düzlüğü) değeri ne kadar düşük olursa, zeminde o kadar fazla ondülasyon olduğunun göstergesidir. FF değeri yüksek olan beton zeminler hem kolay parlamakta hem de beton silim ve parlatma işlemi bittikten sonra zemindeki yansımalardaki kırılmalar oldukça az görünmektedir. Bu da iş kalitesinin ciddi oranda artmasını sağlamaktadır. FL değeri ise beton zeminin eğiminin gösteren bir değerdir. Giderlere veya kapı ağızlarına doğru eğimli dökülen betonlarda, FL değeri, eğimsiz dökülen betonlara göre daha düşük olacaktır.

 

Düşük FF değerleri aynı zamanda proje sonunda zemindeki yansımaların netliğini de etkileyecektir. Müşterinizin, derin ondülasyonların olduğu zeminde nasıl dalga efekti yaratabileceğini, özellikle yansımalarda dalgalanmaların daha da fazla belirginleşeceğini anlamasını sağlayın. Bu, müşterinin kabul edemeyeceği bir yüzey görünümü ise silime başlamadan önce onunla bu konuyu görüşün.

 

Derzler: Bazı şartnamelerde uygulamacıdan zeminde derz kesimi yapması da istenir. Derz bıçakları ile kesilmiş genleşme derzleri 1/8 inç genişliğindeyken, inşaat derzi 1/2 inç genişliğinde olabilir. Derz dolgu malzemenizin, derzlerin tipine ve zemin betonun kullanım durumuna göre değişmesi gerekecektir. Bu malzemeler bedava değil, bu yüzden fiyat teklifinizde bu malzemenin miktarını da planlayın. İş esnasında malzemenin yetmeyeceğini fark ederseniz, iş sahasına ekstra malzeme getirtmek için yüksek maliyetler ödemeniz gerekebilir ve bu harcamalar sizin cebinizden çıkacaktır. Ayrıca Derin ve geniş kesilmiş soğuk derzlerin tamamını derz dolguları ile doldurmak doğru değildir, derzlere ilk olarak derz fitili yerleştirilerekderz genişliğinin en fazla 1,5 katı derinlikte derz dolgu malzemesi kullanılmalıdır.

 

Beton kalitesi: Betonun yüzey sertliği ve noktasal basınç dayanımının ne olduğunu bilmeniz oldukça önemlidir. Bu size, betonun psi değeri (C25, C30, C35 gibi) ve yüzey sertleştirici olup olmadığı konusunda bilgi verecektir. Yüzey sertliği, proje için hangi elmas setlerini kullanımınızı belirleyen unsurlardan biridir. Superabrasive'in müşterilerine temin ettiği Moh's sertlik kalemleri, hangi elmaslarla beton silim ve parlatma uygulamasının yapılması gerektiği konusunda kesin bilgiler verebilir. Ülkemizde en zayıf şap olarak tabir edilen kuru şaplara bile toz yüzey sertleştirici uygulanabiliyor. Bu tip şaplarda noktasal basınç dayanımı çok düşük olsa da, korund agregalı yüzey sertleştirici yüzünden betonun yüzeyi oldukça sert olabiliyor. Bu tip durumlarda Moh's sertlik kalemi kullanarak, Lavina makinalara hangi elması takmamız gerektiği konusunda kesin bilgi edinebiliyoruz. “En zayıf betonlarda bile sadece bu yüzden, Superabrasive‘in ekstra sert betonlar için tasarlanmış, beyaz bağlayıcılı elmaslarını kullanmamız gereken projelerimiz oldu.” diyor ve şöyle ekliyor Oğuz Bey. “Yüklenici firmalar ayrıca, aşırı kumlu bir karışımın elmas tüketimini oldukça arttıracağını da bilmelidir.”

 

Tasfiye: İşi inceleyin ve ıslak silim mi yoksa kuru silim mi yapılacağına karar verin. Toz kontrolü veya çamur tasfiyesi için ekipmanları ve maliyetleri de fiyat teklifinizde göz önüne almanız gerekir. Genellikle sulu silim yapılan alanlarda, oluşan çamurun temizlenmesi ve bertaraf edilmesi oldukça meşakkatli bir iş olabiliyor. Bu yüzden çalıştığımız şantiyede, Lavina vakum makinalarını kullanabilmemiz için yeterli elektrik olduğu sürece, kuru silim yapmayı tercih ediyoruz.