Türkiye'nin Tel Aviv Büyükelçisi Ökem (1) Açıklaması

Türkiye'nin Tel Aviv Büyükelçisi Kemal Ökem, iki ülke arasında başta ticaret, turizm ve enerji olmak üzere çeşitli konularda karşılıklı yarar sağlayacak iş birliği alanları bulunduğunu, bu potansiyeli hayata geçirmek için İsrail tarafı ile diyalog içerisinde bütün teknik konuları birer birer çözmeye karar verdiklerini söyledi.

Büyükelçi Ökem, Turizm ve Kültür Bakanı Nabi Avcı'nın İsrail ve Filistin'e düzenlediği iki günlük resmi ziyaretin ardından Türkiye-İsrail ilişkilerini AA muhabirine değerlendirdi.

Avcı’nın ziyaretinin uzun bir aradan sonra yapılmış ilk siyasi ziyaret olarak çok olumlu neticeler bıraktığını ifade eden Ökem, her şeyden önce bu ziyaretin gerçekleştirilmiş olmasının kendi içerisinde bir amaç olduğunu vurguladı.

Avcı'nın İsrailli mevkidaşı Yariv Levin ile yaptığı görüşmede, İsrail’den Türkiye’ye yönelik daha önce 600 binlere yaklaşan turist sayısının yeniden bu rakamlara ulaşabilmesi için yapılması gerekenlerin ele alındığını ve önemli bir işlevi olan turizm komisyonunun yeniden toplanmasına karar verildiğini belirten Ökem, 'İsrailli turistlerin Türkiye’ye bakışları son derece olumlu. Bu rakamların daha fazla artabilmesi için güven unsurunun tesis edilmesi gerekiyor. İki ülke arasındaki normalleşmenin buna katkıda bulunacağını düşünüyoruz.' diye konuştu.

Avcı'nın ziyaretinin bir çalışma ziyareti olmasına rağmen büyük bir ihtimam ve hüsnü kabul gördüğüne, başka birçok ülkeden bakanların katılmasına rağmen İsrail Turizm Bakanı Levin'in Tel Aviv kentinde düzenlenen 23. Akdeniz Turizm Fuarı'nın açılışını Avcı ile birlikte gerçekleştirmeyi tercih ettiğine dikkati çeken Ökem, 'Bu önemli bir turizm fuarı. Akdeniz’de birçok yerde yapılıyor, bu fuar da başlıcalarından bir tanesi ve Türkiye de 6-7 seneden sonra ilk defa fuarda yerini almış oldu. Ülkemizi ziyaret eden her turiste geleneksel konukseverliğimizi gösterip, onların esenliğini sağlayabilmek için elimizden gelen her türlü çabayı göstereceğimizi burada bildirdik. Verdiğimiz bu mesaja olumlu karşılık aldık.' dedi.

- 'Temel husus karşılıklı yarar'

Bakan Avcı'nın ziyareti öncesi Ankara'da İsrailli yetkilerle ortak siyasi istişareler yapıldığını da anımsatan Ökem, şunları kaydetti:

'Bu uzun bir süreden sonra yapılan ilk siyasi istişarelerdi. Orada hangi alanda neler yapabiliriz, hangi alanlara biraz daha öncelik verebiliriz, hangileri bizim için üzerinde hassasiyetle çalışmamızı gerektiriyor diye konuları baştan aşağıya inceledik. Görüş alışverişinde bulunduk. Buradaki temel husus karşılıklı yarar. Karşılıklı yarar yönlendirir. O karşılıklı yarara da bakıldığında birçok sektörde, iki ülkenin ekonomileri arasında özellikle tamamlayıcı bir yapı söz konusu. Ticaretten tutun da turizm ve enerji bunlar başlıca konular. Bunların her birinde karşılıklı yararın bulunduğu zaten her iki tarafça da teslim ediliyor. Burada asıl dikkat edilmesi gereken şey, bu yararı, potansiyeli nasıl gerçeğe dönüştürebiliriz, biz bunları hangi yolları izleyerek gerçekleştirebiliriz. Bütün teknik konuları birer birer çözerek, karşılıklı diyalog halinde yürütmeye karar verdik.'

- 'İsrail'den vize kolaylığı talep ettik'

Türkiye’den İsrail'e daha fazla turistin gelebilmesi için Ankara'nın birtakım istekleri olduğuna da değinen Ökem, bunların başında da vize konusunun geldiğini söyledi.

Ökem, Türkiye’den gelenler için bir vize kolaylığı gerektiğini ve beklentilerini İsrail tarafına ilettiklerini ifade ederek, 'Mesela Türkiye’den İsrail’e yapılan ihracatın büyük bir kısmı makine ve makine parçaları. Bu makineleri ihraç eden şirket, makineleri kurmak için teknisyen göndermek istiyor buna vize verilmiyor. Böyle bir şey düşünülemez. Bunu biraz daha akılcı, daha rasyonel hale getirmek lazım. Bu beklentimizi İsrail tarafına aktardık. Onlar da dikkatle not aldılar.' diye konuştu.

İsrail'e okumaya gelen Türk öğrenciler konusunda da aynı beklentiyi dile getirdiklerini belirten Ökem, 'İsrail buradaki yüksek öğretim potansiyelini de pazarlamaya çalışıyor. Yani Türkiye’den öğrenci geliyor diye bunu da ayırt edecek hali yok herhalde. Normal bir ilişkinin gerekleridir bunlar. O konudaki görüşmelerimiz sürecek. Makul bir zaman içerisinde sonuçlandırmak istiyoruz. Bunun takibini yapıyoruz.' diye konuştu.

- Enerji konusunda müzakereler sürüyor

İki ülke arasıda enerji konusunda büyük bir iş birliği projesinin zaten var olduğunu belirten Ökem, 'Bizim yapmamız gereken olması gerektiği gibi olgunlaştırmak. Kendi içinde parametrelere sahip, bu parametreler teknik müzakereler çerçevesinde yerli yerine konulacak. Müzakereler devam ediyor.' dedi.

Geçtiğimiz günlerde Enerji Bakanlığı'ndan bir heyetin gelerek İsrail ve Filistin tarafında görüşmelerde bulunduklarını kaydeden Ökem, şöyle devam etti:

'Bu heyetimizin gündeminde iki temel başlık vardı. Birincisi Türkiye ile İsrail arasında kurulması muhtemel doğal gaz iş birliğinin parametrelerini görüşmekti. Bu bağlamda İsrail Enerji Bakanlığıyla temaslar yapıldı. İkincisi de uzman ve mühendislerden oluşan bir diğer heyetimizin Gazze tarafına geçmesiydi. Gazze’nin bir akut enerji sıkıntısı var ve bu enerji sıkıntısı diğer sıkıntılardan ötede bir elektrik krizi var. Bu heyetin amacı da Gazze’deki bu sıkıntıyı sona erdirip, devamlı bir enerjinin verilmesini sağlanabilmesiydi. Çünkü taşıma suyla değirmen dönmez. Bunu kendi içerisinde bir çözüme kavuşturmak lazım, yaşayabilir olması lazım.'

- Filistinlilerin sıkıntılarının giderilmesi için çalışıyoruz

İsrail ile ilişkilerin normalleşmenin üç önemli ayağından bir tanesinin Filistinlilerin sıkıntılarının hafifletilmesi için gereken kolaylığın gösterilmesi olduğuna vurgu yapan Ökem, 'Bu sıkıntıyı en çok yaşayan kesim Gazze. Tabii Batı Şeria tarafına da birçok projeyle yardım etmeye çalışıyoruz. En büyüklerinden bir tanesi Cenin Sanayi Bölgesi’dir. Onun inşaatı için İsrailli muhataplarımızla konuşuyoruz. Gazze’de de aynı şekilde elektrik ve su başta olmak üzere, hayatın her alanında ihtiyaç duyulan bu enerjiyi temin için çalışmalar devam ediyor. Görüşmelerimizde bunun önemine İsrailli makamların da müdrik olduğunu gördük.' dedi.

Ökem, önümüzdeki dönemde Filistin hükümeti ile ele alacakları birtakım öneriler olduğunu da belirterek, 'Bunları sahasında görüp, projeleri, önerilerimizi hazırlayıp Filistin hükümeti ile görüşeceğiz. Uygulama için de Gazze’de gereken girişimlerde bulunacağız. Devam eden ve durmamasını umduğumuz bir süreç. Normalleşme sürecimizin içerisinde ele aldığımız bu şart çerçevesinde İsrail makamlarının iş birliğinden memnuniyet duyuyoruz, bu önemli bir şey. Kendilerine de teşekkürlerimizi bildirdik. O konuya olumlu yaklaşıyorlar. Ama bu iş birliği alanının genişletilmesi lazım.' ifadelerini kullandı.

Ökem, Gazze'deki sosyal ve ekonomik hayatın sürdürülebilirliğinin Türkiye için önemli olduğunun altını çizdi.

- Gazze'ye üçüncü yardım gemisi

İsrail ile ilişkilerin normalleşmesinin ardından Türkiye'den Gazze için iki yardım gemisi gönderildiğini hatırlatan Ökem, şimdi üçüncü bir yardım gemisini göndermeyi planladıklarını söyledi.

'Üçüncü gemi için de belli temaslarımız olacak. Onun da diğer ikisi gibi sorunsuz Gazze’ye geçişine önem veriyoruz. İsrail makamları da onun idraki içerisindeler. Yardımcı olacaklarını söylediler.' diyen Ökem, 'Ancak daha önce de belirttiğim gibi, oradaki insanların kendilerinin hayatlarını idame ettirebilmeleri lazım. Taşıma su ile değirmen dönmez dedik. Yani bir yardım kampanyasıyla insanların kendi hayatlarını sürdüremeyecekleri ortadadır. Esas olan bu imkanı sağlayabilmektir. Dolayısıyla kendi sosyal ekonomik aktivitelerinin karşılığının piyasaya gelir olarak kendilerine dönebilmesi lazım. Bu ticaret demek, bu üretim demek, imalat demek. Bunun yollarının kolaylaştırılması lazım.Nasıl ki Batı Şeria’dan İsrail’e mal akışı ve tersi oluyorsa Gazze’de üretilen, imal edilen malların dışarıda piyasada değerlendirilebilmesi lazım. Bunun gelirinin insanlara dönüşünün sağlanabilmesi lazım. Bunu bekliyoruz. Bunun için de üzerimize düşeni yapmaya hazırız. Ama öncelikle hayati ihtiyaçların behemehal kalıcı bir biçimde karşılanması gerekir. Su ve elektrik bunun başında geliyor. İnsani öncelikler.' değerlendirmesinde bulundu.

(Sürecek)