''Türk Devletleri Birliği Mümkün Mü?'' Paneli

Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Abdulvahap Kara, "Türk dünyasında bölgesel ve kültürel iş birliği mümkündür.'' dedi.

Avrasya Bir Vakfı ve Avrasya Stratejik Araştırmalar Merkezi (ASAM) iş birliğinde Avrasya Bir Vakfı Genel Merkezi'nde ''Türk devletleri birliği mümkün mü?'' başlıklı panel düzenlendi. Panele, Abdülvahap Kara'nın yanı sıra, İstanbul Üniversitesi öğretim üyeleri Prof. Dr. Ömer Aksu ve Prof. Dr. İlyas Topsakal ile Kazakistan'ın İstanbul Başkonsolosu Yerkebulan Sapıyev katıldı.

Panelde konuşan Kara, Türk dünyasının önemli isimlerinden, Türkistan'da Rus Bolşeviklere karşı 1917'de gerçekleştirilen isyanın planlayıcılarından Mustafa Çokay'ın Türk dünyasının birliği üzerine olan görüşlerini anlattı.

Çokay'ın Türk dünyasında coğrafi dağınıklıktan ötürü siyasi birlik değil bölgesel birlik olabileceği fikrini dile getirdiğinin altını çizen Kara, ''Çokay, Azerbaycan'ı örnek göstererek, Kafkaslar'daki ülkelerle bölgesel iş birliği yapılabileceğini söylüyor. Türk dünyasında kültürel birliğin mutlaka sağlanması gerektiğini söylüyor. İsmail Gaspıralı da Türk dünyasında dilde, fikirde, işte birlik şiarını ortaya atıyor. Böylece gazeteler İstanbul'dan Semerkant'a kadar her yerde okunabilir. Çokay'ın görüşüne göre Türkistan'ı ve Türklüğü dünyaya sevdirmemiz gerekiyor. Fakat dünyada Türklere karşı olumsuz yargılar var. Bu bizden kaynaklanmıyor. Türk dünyasının birleşmesinden endişe duyan ülkeler bizi dünyaya kötü gösterme çabasındalar. Türk dünyasında bölgesel ve kültürel işbirliği mümkündür.'' diye konuştu.

Kazakistan Cumhurbaşkanı Nursultan Nazarbayev'in Avrasya Ekonomik Birliği ve Şanghay İşbirliği Örgütü'nü kurarak bölgesel iş birliği konusunda çaba sarf ettiğini anlatan Kara, İpek Yolu'nun önemini kaybetmesiyle Türk dünyasının da gerilediğini ve Orta Asya birliğiyle bu yolun tekrar işlev kazanacağını belirtti.

Kara, sözlerini şöyle sürdürdü:

''Orta Asya birliği kurulduğu takdirde, bu bölge güven ve istikrar kazanacaktır. Bölgenin kaynaklarının birleşmesine sebep olacaktır. Bu birlik ile birçok sorun halledilebilir. Nazarbayev, Orta Asya birliği kurulmazsa sömürgeci ülkenin gelmesini beklemiş gibi olacağımızı söylüyor. Ekim Devrimi'nin akabinde bu birliğin kurulması için çaba gösterildi ve Rusya Güneydoğu Müslümanları Federasyonu kuruluyor. Türk Orta Asya birliğinin kurulması için ikinci teşebbüs ise Sovyetler Birliği'nin dağılmasıyla oldu. Slav Cumhuriyetleri Birliği oluşturuldu. Diğer teşebbüs Kırgızistan, Kazakistan ve Özbekistan arasında kuruldu ancak tüm bu çabalar boşa gitti. En son Nazarbayev bir girişimde bulundu fakat diğer devletlerden yeterince destek görmedi. Bu teşebbüsler gerçekleşmedi ama bu ileride gerçekleşmeyeceği anlamına gelmez.''

İstanbul Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ömer Aksu da, Türk birliği kelimesini en güzel şekilde dile getiren kişinin İsmail Gaspıralı olduğunu belirterek, Anadolu, Balkanlar ve Orta Asya'nın dünyanın kalpgahı olduğunu söyledi.

İstanbul Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. İlyas Topsakal ise Doç. Dr. Türk birliğinin düşüşünün birçok sebebinin olduğuna dikkati çekerek, ''Bizim geçmişte yenilgimiz, kültürel değil siyasidir. Siyasi birlikteliğe gerek yok, gönül birliği olsun yeter. Dengeleri sağlamak için Türkistan birliği gerekli. '' değerlendirmesinde bulundu.

Panele katılan Kazakistan İstanbul Başkonsolosu Yerkebulan Sapıyev, Kazakistan Cumhurbaşkanı Nursultan Nazarbayev'in Türk birliğinin kurulması konusundaki görüşlerini aktararak, konferansın düzenlenmesinde emeği geçenlere teşekkürlerini sundu.