Amh Testi İle Menopoz Yaşınızı Öğrenin

Op.Dr.Aslı Alay, “Over yani yumurtalıkların görevi hormon salgılamak ve yumurtaların gelişimini sağlamaktır. Yumurtaların gelişimi ve çoğalması fetüs aşamasında iken başlar Yumurtalar büyür, biri olgunlaşır ve olgunlaşan yumurta çatlar. Her ay aynı işlemler tekrarlanır ve her ay yumurtalardan ortalama 1000 tanesi yok olur. Bu dinamik süreç menopoza kadar devam eder. Üreme potansiyeli ırk ve etnik gruba göre farklılık gösterir” dedi.

Batılı toplumlarda menopoz yaşı ortalamasının 51 olduğunu daha genç yaşta veya daha da ileri yaşlarda menopoza giren kadınlar bulunduğunu dile getiren Op.Dr.Aslı Alay, açıklamasında şunları kaydetti:

“Menopoz yaşında bu farklılıklar sadece yaşın ilerlemesinin menopoza yol açmadığını gösterir. Ülkemizde ortalama menopoz yaşı 47 olup, genetik etkenlerinde menopoz yaşının belirlenmesinde katkısı büyüktür. Menopoz genellikle bir anda olmaz. Öncesinde düzensiz adet görme, ateş basması gibi şikayetler olabilir. menopoza geçiş dönemindede gebelik düşünmeyen kadınlarda korunma önemlidir.

Yumurtalıkların(over) kalitesini ve çalışırlılığını göstermek için birtakım hormonlardan yararlanılmıştır. Over rezervi olarak adlandırılan ve yumurtalıklardaki(over) daki yumurtaların sayısı ve kalitesini gösteren bazı testler vardır. Bu tetkikler adet kanamasının 3 veya 4. günü yapılmakta ve testlerde çıkan sonuçlarda bir problem tespit edildiğinde mutlaka başka bir labarotuvarda test tekrarlanmalıdır. Over kalitesini ölçüm için ultrasonografide yıllardır kullanılmaktadır. Ancak ultrasonografininde adetin ilk günlerinde yapılması gereklidir. Adet döngüsüne göre değişen test sonuçlarından dolayı araştırmacılar yeni, etkin, kolay ve alınış zamanından bağımsız test arayışını başlamışlardır. Günümüzde sık olarak başvurduğumuz antimüllerian hormon (AMH) gündeme gelmiştir. AMH menopoza girmeden 5 yıl önce kan değeri oldukça düşer. Genellikle 0,5 ve altındadır. AMH’ın en yüksek olduğu yaş yani üreme fonksiyonlarının doruğa ulaştığı yaş ise 24-25’dir. AMH kız çocuklarında değeri düşük olup, ergenlik ile beraber artmaktadır. AMH yumurtalıkların hem kalitesi hemde sayısının iyi bir göstergesidir. Ayrıca kullanılan hormonlar, doğum kontrol ilaçları ve adet döngüsü AMH sonucunu etkilemez. Gebeliğin son 3 ayında ise AMH değeri düşer ki nedeni yumurtalıkların gebelikte baskılanmasından kaynaklanır. Bu durum doğum yapan kadınların daha geç menopoza girmesini açıklayabilir.AMH bağımsız bir testtir. AMH değerinin 0,3 ng/ml ve altında olması over rezervinin oldukça kötü olduğunu gösterir. AMH değerini değiştirebilmek, arttırabilmek mümkün değildir. Yapılması gereken AMH sonucuna göre gebeliğin zamanını belirlemektir. AMH değerini değiştiren bir ilaç olmadığı gibi aktarlarda satılan bitkiler, soğan suyu, maydanoz suyununda etkisi yoktur. AMH değerinin düşük olduğu kadınlarda yönlendirme önemli olup, geçirilen her günün yumurtalıklarda kayıp yapabileceği anlatılmalıdır. AMH değeri ile açlık insülün seviyesi arasında ters bir orantı vardır. İnsülün direnci ve diyabet overin fonksiyonlarını bozmakta, zayıflatmaktadır. İnsülünün yüksek olduğu insülün direnci olgularında AMH değeride düşüktür.D vitamini eksikliğindede AMH değerinin daha düşük olduğu bazı çalışmalarda görülmüştür. Bu nedenle gebelik isteyen kadınlarda vit D takviyesi önemlidir.”

Çağımızda kadınların çocuk sahibi olma yaşının 30’lu hatta 40’lı yaşlara kaydığını ifade eden Op.Dr.Aslı Alay, “Okul, iş yaşamı, ikinci evliliklerle beraber yeni eşten çocuk sahibi olma isteği, akademik kariyer, doktora, tez ve eklenen daha birçok faktörle ileri anne yaşında gebelik isteyen kadınların sayısı artmıştır Özellikle 35 yaşını geçmiş, sigara içen, annesi erken menopoza girmiş, daha önce radyoterapi veya kemoterapi alan , bazı hormonal hastalıkları olan(örneğin guatr, diyabet), yumurtalıklarıyla ilgili operasyon geçirmiş olan tüm kadınlara yumurtalık kalitesini ölçen testlerin yapılması önerilmelidir” şeklinde konuştu.