Soma madenlerinde derinlere inilirse metan gazı tehlikesi var
Meclis Araştırma Komisyonu, Soma’daki madenlerde ilgili ‘Metan drenajı konusunda çalışma yapılmalı’, ‘Kaza oranı düşük, derinliklere inilirse metan gazı tehlikesi ortaya çıkabilir’, ‘kurtarma ekipleriyle çalışma nedeniyle maliyet yüksek’ tespiti yaptı.
MADENCİLİK sektöründeki sorunların araştırılarak alınması gereken önlemlerin belirlenmesi amacıyla kurulan Meclis Araştırma Komisyonu, Soma'daki işletmelere giderek bizzat inceleme yaptı ve brifing aldı. Komisyonun Orhan Veli Kanık'ın'Kömür Karası' şiiriyle başlayan raporunda “Komisyonumuz tarafından hazırlanan rapor maden şehitlerimize ithaf edilmiştir” denildi. Komisyonun tespitleri şöyle:
Enerji politikası gerekiyor
-TÜRKİYE ENERJİ İHTİYACININ YÜZDE 3'ÜNÜ KARŞILIYOR: Brifingde; Türkiye'nin enerji ihtiyacının yüzde 2.5-3'ünün Soma Termik Santrali'nde üretildiği, Soma kömürlerinin kükürt oranlarının yüzde 1'in altında bulunduğu; linyit işletmelerinin şehrin nüfusunu artırdığı, sosyalleştirdiği, gelir seviyesinin yükseldiği, belediyelere düşen payın yüzde 1.9'a kadar düşürüldüğü, bunun artırılması gerektiği, kömür üretiminin açık işletmelerde Ege Linyit İşletmeleri tarafından yeraltı işletmelerinin ise rödovans yoluyla özel sektöre yaptırılmakta olduğu belirtildi. Maden-İş Sendikası yetkilileri, ulusal bir enerji politikamızın olmadığı üzerinde durdular.
Tüvenan üretimi 10 bin ton
- 12 MİLYON TON KÖMÜR ÜRETİLDİ: Rödovansçı firmalar tarafından (İmbat AŞ ve Soma AŞ) verilen brifingde, TKİ Kurumu ile rödovans sözleşmelerinin imzalandığı, Soma ilçesi civarındaki Eynez Havzası'nda yeraltı kömür üretimi yapıldığı, sözleşmeden bu yana 12 milyon ton kömür üretildiği, tüvenan üretiminin günlük 10 bin tona yükseldiği, üretilen tüvenan kömürün ortalama kalorifik değerinin 1.800 Kcal/kg'dan 2.400 Kcal/kg'a çıktığı, çalışan işçi sayısının işletme başına 3.500 kişiyi bulduğu, ocaklara 3.000 m3/dakika hava verdikleri, üretimde işletmelerinde ATEX'li ürünler kullandıkları belirtildi.
-KAZA ORANI DÜŞÜK AMA DERİNLERE İNİLDİĞİNDE TEHLİKE DOĞABİLİR: Soma kömür havzasında kaza oranlarının düşük olduğu, işletmelerin henüz düşük kotlarda çalıştığı, ileri tarihlerde derinliklere inilmeye başlayınca metan gazı tehlikelerinin ortaya çıkabileceği belirtildi. Soma'da metan drenajı konusunda çalışmalar yapılması gerekliliği dile getirildi. Ayrıca, Soma Havzası'nda faaliyet gösteren işletmeler ayrı ayrı kurtarma ekipleri ile çalışmaları nedeniyle maliyetlerinin yükseldiğini ifade ettiler.
ÖNERİLER
Komisyon raporunun sonuç bölümünde alternatif enerji kaynakları araştırılsa da fosil yatıkların uzunca bir süre daha önemini koruduğu, bu kapsamda madencilik sektörünün önemine işaret edilirken şu öneriler yer aldı:
-Madencilik sektörünün geliştirilmesi, güçlendirilmesi, sorunların çözümü, madencilik faaliyetlerinin desteklenmesi ve iyileştirilmesi kapsamında ulusal maden politikalarını belirleyerek maden kaynaklarımızın dünyadaki yeni gelişmelerin ışığında ulusal ekonomiye yüksek düzeyde katkı sağlayacak biçimde değerlendirilmesi için bir maden master planının oluşturulmasında zaruret vardır.
-Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı'nın ikiye ayrılarak madencilik için ayrı taşra teşkilatı olan müstakil bir hizmet bakanlığının kurulması, MİGEM, MTA ve sektördeki KİT'lerin öncelikli ve ivedi olarak ihtiyaçlara cevap verebilecek ölçüde yeniden yapılandırılması gereklidir. MTA uluslararası standartlarda kabul gören arama faaliyetleri yapan, madencilikle ilgili altyapı bilgileri üreten ve mühendislik hizmetleri veren bir kuruma dönüştürülmeli.
-Çeşitli teşvik tedbirleri yanında kurumsal ve yapısal değişiklikleri öngören bazı adımların atılması, madencilik bankası kurulması, kurumların akredite edilmesi ve profesyonel mühendislik uygulamasına geçilmesi gerekiyor. Ayrıca, hazırlanan projelerin ve maden ürünlerinin borsada işlem görmesi sağlanmalı ve ülkemiz ihtiyaçlarına yönelik enerji-maden (ham madde)-uç ürün üretimi entegrasyonları ile büyük ölçekli projeler geliştirilmelidir.
-Ülkemizde ortalama 300 metrelerde sürdürülen maden arama faaliyetlerine, ileri teknoloji kullanılarak, daha derinliklere inilerek hız verilmelidir. Atıl durumdaki fosfat, volfram, demir cevheri gibi maden kaynakları ve işletmeleri bir an önce ülke ekonomisine kazandırılmalı ve işletilmelidir. Bu çerçevede, yerli üretimimizin artırılmasını sağlamak amacıyla aynı özellikteki ithal edilen madenler yerine, öz kaynaklarımızın değerlendirilmesi önem arz ediyor.
-Türkiye'nin iş sağlığı ve güvenliği sorunları, ülkenin genel sosyoekonomik gelişmişlik ve eğitim düzeyi, işsizlik sorunları ile doğrudan ilgilidir. Mevcut iş sağlığı ve güvenliği mevzuatının uygulanmasındaki yetersizlikler, yapılan iş sağlığı ve güvenliği araştırmalarının yetersizliği, ilgili kurum ve kuruluşlar arasında koordinasyon ve sosyal diyalog eksikliği de üzerinde durulması gereken önemli konulardır.
-Sektördeki iş sağlığı ve güvenliğini artırmak ve kazaları azaltmak için iş güvenliği kültürünü oluşturmak üzere faaliyetlere öncelik verilmeli; rödovans ve taşeron uygulamaları olan iş yerleri de dahil olmak üzere iş sağlığı ve güvenliği uzmanı yetiştirilmeli. Yapılan teftişlerin, işçi ve işvereni yönlendirici, bilgilendirici, koruyucu ve önleyici yaklaşım esas alınarak kalıcı tedbirleri oluşturma amaçlı yapılmasına önem verecek şekilde etkinliği sağlanmalıdır.
RAPORUN BAŞINDA YER ALAN ORHAN VELİ KANIK'IN ŞİİRİ
KÖMÜR KARASI
Güneşli bir günde,
Masmavi göreceğiz Karadeniz'i.
Balkaya'dan Kapuz'a kadar,
Karış karış biliriz biz bu şehri;
Ereğli Kömür İşletmesinin çiçekli bahçeleri
Rıhtıma kömür taşıyan vagonlarıyla;
Paydos saatlerinde yollara dökülen
Soluk benizli insanlarıyla.
Siyah akar Zonguldağın deresi;
Yüz karası değil, kömür karası;
Böyle kazanılır ekmek parası