İran İlişkileri Raporu
ABD'nin Irak'ı işgal etmesi ve ardından bu ülkeden çıkmaya karar vermesinin ardından askeri müdahaleden en karlı çıkan ülkelerden birinin İran olduğu kaydedildi.
Siyaset Ekonomi ve Toplum Araştırmaları Vakfı tarafından hazırlanan "Amerikan Askerlerinin Çekilmesinden Sonra Irak-İran İlişkileri" başlıklı rapor yayınlandı.
Raporda, ABD askerlerinin Irak'tan çekilmesiyle, İran ile Irak arasındaki ilişkilerin daha fazla gelişmesinin önündeki en önemli engel olan ABD etkisinin azalmasına neden olduğu belirtildi.
ABD'nin Irak'a müdahalesiyle hem Bağdat'ta İran'a düşman olan Baas rejiminin yıkıldığı hem de İran ile yakın ilişki içindeki Şii ve Kürt siyasi hareketlerinin Irak'ta etkisinin artmasıyla İran'ın nüfuzunun artmasının sağlandığı belirtildi.
Raporda, ABD işgalinden sonra Irak'ta tesis edilen yeni yönetimin İran ile yakınlaşmasının bölgedeki siyasi dengeleri değiştirdiği tespitinde bulunuldu.
Şii ekseninin yükselişi tartışmalarının merkezinde İran ile Irak arasındaki yakınlaşmanın yer aldığı kaydedilen raporda, Şii jeopolitiğinin yükselmesiyle İran liderliğindeki "direniş cephesi" ile Suudi Arabistan'ın başını çektiği Körfez ülkeleri arasında şiddetlenen bölgesel gerilimin, Arap Baharı ile birlikte Suriye üzerinden örtülü çatışmaya dönüştüğü bir zamanda Amerika'nın bu ülkeyi terkettiği anımsatıldı.
-Bölgesel gerilim Suriye'de örtülü çatışmaya dönüştü-
Irak'tan çekilme takviminin netleşmesiyle halihazırda siyasi ve iktisadi alanda ilişkilerini geliştirmiş olan Irak ve İran yönetimlerinin savunma alanında ve bölgesel meselelerde işbirliği arayışına girdiğine dikkat çekilen raporda şu ifadeler kullanıldı:
"Bu dönemde yükselmiş olan bölgesel gerilimin Suriye krizi üzerinden örtülü bir çatışmaya dönüşmüş olması ve krizin Irak'a yakınlığı, Bağdat yönetimini taraf olmaya zorlamıştır. Bölgesel meselelerde başlangıçta daha ihtiyatlı bir politika benimseyen ve İran'a karşı mesafeli duran Maliki hükümeti giderek İran'a yakınlaşmıştır."
İran ile Irak arasındaki yakınlaşmanın üç temel nedeni olduğu belirtilen raporda, bunlardan ilkinin, İran-ın desteklediği Şii ve Kürt partilerinin yeni Irak yönetiminde etkili bir rol oynaması, ikincisinin Şii ve Kürt partilerinin dış destek arayışı, üçüncüsünün ise bölge ülkelerinin çoğunun Şiilere ve Kürtlere mesafeli duruşu ve onların kazanımlarından rahatsız olması olduğu kaydedildi.
Maliki hükümetinin içerde ve dışarda karşılaştığı problemler karşısında ona destek veren tek bölge ülkesinin İran olduğuna vurgu yapılan raporda, İran'ın bu desteğine karşılık, Maliki yönetimindeki Irak'ın, bölge siyasetinde İran'ın çizgisine doğru kaydığı belirtildi.
-Irak-İran ilişkilerinde Şiiliğin rolü-
SETA raporunda, Irak-İran ilişkilerinde Şiiliğin rolünün, Şii ekseni oluşturulmasına yönelik stratejik bir kararın temel objesi olmaktan ziyade, her iki tarafın milli çıkarları doğrultusunda siyasi ve kültürel etkileşimi kolaylaştıran bir faktör olarak değerlendirilmesi gerektiği kaydedildi.
Irak'ta yaşanan son gelişmelerin Amerikan işgaliyle başlayan geçiş sürecinin henüz tamamlanmadığını gösterdiğine vurgu yapılırken, "Hâlihazırda ABD'nin Irak'a müdahalesinden en karlı çıkan ülke İran görünmesine rağmen İran'ın kazanımları tam olarak garanti altına alınmamıştır" ifadesine yer verildi.
Süreçte İran rejiminin Irak politikasını endekslediği Maliki hükümetinin iktidardan düşmesinin İran'ın Irak'taki kazanımlarını tersine çevirebilir."
Kaynak: AA
Raporda, ABD askerlerinin Irak'tan çekilmesiyle, İran ile Irak arasındaki ilişkilerin daha fazla gelişmesinin önündeki en önemli engel olan ABD etkisinin azalmasına neden olduğu belirtildi.
ABD'nin Irak'a müdahalesiyle hem Bağdat'ta İran'a düşman olan Baas rejiminin yıkıldığı hem de İran ile yakın ilişki içindeki Şii ve Kürt siyasi hareketlerinin Irak'ta etkisinin artmasıyla İran'ın nüfuzunun artmasının sağlandığı belirtildi.
Raporda, ABD işgalinden sonra Irak'ta tesis edilen yeni yönetimin İran ile yakınlaşmasının bölgedeki siyasi dengeleri değiştirdiği tespitinde bulunuldu.
Şii ekseninin yükselişi tartışmalarının merkezinde İran ile Irak arasındaki yakınlaşmanın yer aldığı kaydedilen raporda, Şii jeopolitiğinin yükselmesiyle İran liderliğindeki "direniş cephesi" ile Suudi Arabistan'ın başını çektiği Körfez ülkeleri arasında şiddetlenen bölgesel gerilimin, Arap Baharı ile birlikte Suriye üzerinden örtülü çatışmaya dönüştüğü bir zamanda Amerika'nın bu ülkeyi terkettiği anımsatıldı.
-Bölgesel gerilim Suriye'de örtülü çatışmaya dönüştü-
Irak'tan çekilme takviminin netleşmesiyle halihazırda siyasi ve iktisadi alanda ilişkilerini geliştirmiş olan Irak ve İran yönetimlerinin savunma alanında ve bölgesel meselelerde işbirliği arayışına girdiğine dikkat çekilen raporda şu ifadeler kullanıldı:
"Bu dönemde yükselmiş olan bölgesel gerilimin Suriye krizi üzerinden örtülü bir çatışmaya dönüşmüş olması ve krizin Irak'a yakınlığı, Bağdat yönetimini taraf olmaya zorlamıştır. Bölgesel meselelerde başlangıçta daha ihtiyatlı bir politika benimseyen ve İran'a karşı mesafeli duran Maliki hükümeti giderek İran'a yakınlaşmıştır."
İran ile Irak arasındaki yakınlaşmanın üç temel nedeni olduğu belirtilen raporda, bunlardan ilkinin, İran-ın desteklediği Şii ve Kürt partilerinin yeni Irak yönetiminde etkili bir rol oynaması, ikincisinin Şii ve Kürt partilerinin dış destek arayışı, üçüncüsünün ise bölge ülkelerinin çoğunun Şiilere ve Kürtlere mesafeli duruşu ve onların kazanımlarından rahatsız olması olduğu kaydedildi.
Maliki hükümetinin içerde ve dışarda karşılaştığı problemler karşısında ona destek veren tek bölge ülkesinin İran olduğuna vurgu yapılan raporda, İran'ın bu desteğine karşılık, Maliki yönetimindeki Irak'ın, bölge siyasetinde İran'ın çizgisine doğru kaydığı belirtildi.
-Irak-İran ilişkilerinde Şiiliğin rolü-
SETA raporunda, Irak-İran ilişkilerinde Şiiliğin rolünün, Şii ekseni oluşturulmasına yönelik stratejik bir kararın temel objesi olmaktan ziyade, her iki tarafın milli çıkarları doğrultusunda siyasi ve kültürel etkileşimi kolaylaştıran bir faktör olarak değerlendirilmesi gerektiği kaydedildi.
Irak'ta yaşanan son gelişmelerin Amerikan işgaliyle başlayan geçiş sürecinin henüz tamamlanmadığını gösterdiğine vurgu yapılırken, "Hâlihazırda ABD'nin Irak'a müdahalesinden en karlı çıkan ülke İran görünmesine rağmen İran'ın kazanımları tam olarak garanti altına alınmamıştır" ifadesine yer verildi.
Süreçte İran rejiminin Irak politikasını endekslediği Maliki hükümetinin iktidardan düşmesinin İran'ın Irak'taki kazanımlarını tersine çevirebilir."