Bağımsızlığının 20. Yılında Özbekistan

Cumhurbaşkanı İslam Kerimov yönetiminde bu süreçte dünya ile entegre olmaya çalışan Özbekistan, ekonomik olarak bir çok başarıya imza attı. Orta Asya’ya hayat veren Sırderya ve Amuderya arasında yer alan ve eskiden Mavera-u Nehir (iki nehir arası) olarak ifade edilen bölgenin en verimli toprağı üzerinde yer alan Özbekistan, sahip olduğu yer altı ve yer üstü zenginlik kaynaklarıyla da gelecek vaat etmekte.

Gelecek adına Özbekistan’a en büyük güveni veren de sahip olduğu yer üstü ve yer altı zenginlikler oluşturuyor. Özbekistan, petrol, doğalgaz, altın, uranyum ve pamuk gibi ham maddedeler konusunda önemli potansiyele ve üretime sahip. Petrolde kendi kendine yetinen Özbekistan, pamuk, altın, uranyum ve doğal gaz zenginliğinde dünyanın önde gelen ülkeleri arasında yer alıyor.


Başta ABD olmak üzere Batlı ülkelerin sık sık demokrasi konusunda eleştirdiği Özbekistan, son dönemlerde bu konuda bazı adımlar attı. Özbekistan bir ilke imza atarak parlamenter sisteme geçiş için önemli bir sayfa açtı.
Özbekistan Parlamentosu’nun üst kanadı Senato ve alt kanadı Yasama Meclisi’nin Kasım 2010’da yapılan ortak oturumunda Kerimov, ‘Demokratik devlet ve sivil toplum’ olma yolunda çalışma başlatılmasını istedi. Her fırsatta ‘demokrasinin dışarıdan ihraç edilemeyeceğini’ ve ‘yeni ev inşa etmeden eski evin yıkılamayacağı’ düşüncesini savunan Kerimov’un yeni demokrasileşme konsepti önce Yasama Meclisi ardından Senato tarafından onaylandı.

OTOMOTİV`E TAM GAZ
Bir zamanlar yabancı markalı araçların bile giremediği Özbekistan’da artık dünyanın önde gelen markalarından otomobil üretimi yapılıyor. Özbekistan’ın bağımsızlık sonrasında önemli bir yatırım yaptığı sahalardan biri de otomotiv oldu.
Özbekistan, bölgenin ilk otomotiv fabrikasını 1996’da Güney Kore ortaklığıyla kurdu. Yıllık 200 bin adet kapasiteyle kurulan fabrikanın bu kapasitesi 2007’de Amerikan otomotiv devi General Motors’un ortak olmasıyla 250 bine çıkartıldı. İlk başlarda Matiz, Nexia, Tico, Damas ve Lacetti modellerinden araçların üretildiği fabrikada, şu anda Chevrolet markasıyla “Captiva”, “Epica” ve “Tacuma” modellerinden de yeni araçlar üretiliyor.

Fabrikada 2005’te 101, 2006’da 140, 2007 170, 2008’de 195, 2009’da 205 ve 2010 ise 217 bin binek otomobil üretildi.
2010’da 475 milyon dolarlık binek otomobil ihracatını gerçekleştiren Özbekistan, bugün Bağımsız Devletler Topluluğu (BDT) ülkelerinin önde gelen otomotiv üreticisi konumunda. Özbekistan, Rusya’nın yanı sıra Ukrayna, Azerbaycan, Kazakistan, Belarus, Moldova, Afganistan ve Türkmenistan’a da araç ihraç etmekte.



ORTALAMA YAŞAM SÜRESİ ARTTI
Ülke nüfusunun yüzde 65’inin 35 yaş altın altında olduğu Özbekistan’da bağımsızlıkla birlikte sağlık alanında da önemli reformlar gerçekleştirildi. Aile hekimliğinin giderek yaygınlaştırıldığı ülkede, sağlıktaki iyileşmelere paralel ortalama yaşam süresi 67’lerden 72’e çıktı. Çocuk ve anne ölümlerinde önemli azalmanın olduğu ülkede, kadınlardaki ortalama yaşam süresi 74.5, erkelerde ise 70.9’ yıla dayandı. Daha önce bu rakam kadınlarda 70 erkeklerde ise 66 yıl dolayında seyrediyordu.

ÖZBEKİSTAN SARI VE AK ALTIN ZENGİNİ
Orta Asya’da yer alan tüm bölge ülkeleriyle sınırı mevcut tek ülke konumunda olan Özbekistan, önemli yeraltı ve yer üstü zenginlik kaynaklarıyla da gelecek vaat etmekte. Özbekistan, ak altın denilen pamuk ve sarı altın olarak ifade edilen altın bakımından da önemli bir üretime sahip. Yılda ortalama 60-70 ton dolayında altın üretimi yapan Özbekistan’ın yıllık ham pamuk üretimi ise 3 milyon 500 bin ton dolayında seyrediyor. Özbekistan dünya altın üretiminde ilk 10 ülke arasında yer alıyor. Ak altın ülkesi olarak bilinen Özbekistan, dünya pamuk ihracatında üçüncü, üretiminde ise altıncısı sırada yer almakta.
Petrolde kendi kendine yetinen Özbekistan doğalgaz ve uranyum madenleri üretimi bakımında da dünyanın önde gelen ülkeleri arasında yer alıyor. Yılda ortalama 3 milyon 700 ton petrol üretimi yapan Özbekistan’ın yıllık doğal gaz üretimi ise 60 ile 70 milyar metreküp arasında değişiyor. Halihazırda Özbekistan’ın doğal gazının en büyük müşterisi Rusya. Özbekistan, Rusya’ya yılda ortalama 15 milyar metreküp dolayın doğal gaz ihracatı yapıyor.

ORTA ASYA’NIN MEYVE VE SEBZE AMBARI
Özbekistan, sahip olduğu iklim ve tarıma elverişli arazisi sayesinde başta Orta Asya için olmak üzere BDT ülkelerinin meyve ve sebze deposu konumunda.
Özbekistan, tarıma elverişli ve bereketli topraklarında birbirinden lezzetli türlü türlü meyve ve sebze yetiştiriyor. Bu meyve ve sebze potansiyelinin öncelikli pazarını ise Rusya, Afganistan ve diğer Orta Asya ülkeleri oluşturuyor.
Bölgenin meyve deposu konumundaki Özbekistan, kışın daha çok elma, nar, yazın kavun, karpuz, sonbaharda üzüm nar ve baharda ise kiraz ve çilek gibi meyveleri ihraç ediyor. Özbekistan`ın ihraç ettiği sebzeler arasında ise lahana, yeşillik, patates, soğan, domates, biber ve salatalık gibi ürünler yer alıyor.


TARİHİ ABİDE ZENGİNİ
Doğu-batı uzantısındaki Tarihi İpek Yolu güzergâhında yer alan Özbekistan adeta tarihi abide zengini. Buhara, Semerkant ve Hiva adeta açık hava müzesi konumunda. Bu kentler bünyelerinde barındırdığı onlarca tarihi eserle kültür açısında önemli potansiyel teşkil etmekte. Bu kentler görenleri yıllar öncesine götürüyor. İmam Buhari ve Bahauddin Nakşibendi Hazretleri diyarı Özbekistan’da 4 bin dolayında tarihi ve ve kültürel eser bulunuyor. Özbekistan, bu rakamla dünya genelinde en fazla tarihi eserlere sahip ilk 10 ülke arasında yer alıyor.