Libya tezkeresi TBMM'den geçti

Libya‘ya Askeri Müdahale (Son Detaylar)

Cemil Çiçek tezkerenin kabul edilmesinin ardından bir açıklama yaptı ve " Muhalefetin tavrı olumluydu, iyi bir görüşme oldu" dedi. Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu tezkere sonrası ABD, Fransa ve İngiltere Dışışleri bakanalrı ile bir görüşme yaptı.

Davutoğlu," Bize operasyonun 1-2 gün içinde biteceği sözü verildi. Çekincelerimiz giderildi komuta NATO'ya geçecek" dedi.

Başbakanlık, günlerdir konuşulan Libya tezkeresini Meclis Başkanlığı'na sundu ve Türk Silahlı Kuvvetleri'nin (TSK) yabancı ülkelere gönderilmesi için yetki istedi.

Libya'da 15 Şubat 2011'de başlayan olaylara atıfta bulunulan tezkerede, hükümetin Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nin aldığı karar çerçevesinde Libya'da istikrar ve güvenliğin yeniden tesisine yönelik uluslararası çabalara çok boyutlu katkıda bulunulması vurgulandı.

Verilecek iznin 1 yıl süreli olmasını içeren tezkere, Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu'nun muhalefet partilerini bilgilendirmesinin ardından bugün saat 14.00'te görüşülmeye başlandı.

Meclis'teki gizli oturumda yaklaşık 3 saat süren görüşmelerde önce Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu Genel Kurulu bilgilendirdi. Daha sonra AK Parti'den Yaşar Yakış (Düzce), CHP'den Hüseyin Pazarcı (Balıkesir), MHP'den Deniz Bölükbaşı (Ankara), BDP'den Hasip Kaplan (Şırnak) söz alarak partilerinin görüşlerini dile getirdiler.

Son olarak Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu kürsüye geldi ve yöneltilen eleştiri ve sorulara yanıt verdi. Daha sonra yapılan oylamada tezkere kabul edildi.

Gizli oturumla TBMM'de görüşülen Libya tezkeresi, görüşülerek kabul edildi. Oylamada MHP ve BDP 'hayır' oyu kullandı, CHP ise kısmen 'evet' dedi.

Kabul edilen tezkerede, Libya'daki olayların 15 Şubat 2010'de başladığı belirtilerek, şu ifadelere yer veriliyor:

''Olaylar neticesinde ortaya çıkan şiddet ortamının sona erdirilebilmesini teminen BM Güvenlik Konseyi tarafından alınan 26 Şubat 2011 tarihli ve 1970 sayılı kararla 17 Mart 2011 tarihli 1973 sayılı kararda kayıtlı hüküm ve çağrıları dikkate alarak ve meskur kararlar çerçevesinde Libya'da istikrar ve güvenliğin yeniden tesisine yönelik uluslararası çabalara çok boyutlu katkıda bulunmak üzere; lüzum, sınır, kapsam, şekil, yöntem ve zamanı hükümetçe takdir ve tespit edilmek kaydıyla TSK'nın yabancı ülkelere gönderilmesi ve bununla ilgili gerekli düzenlemelerin hükümet tarafından yapılması için Anayasa'nın 92. maddesi uyarınca 1 yıl süreyle izin istenilmesi Bakanlar Kurulunca kararlaştırılmıştır.''

Oylamanın ardından ilk değerlendirme Başbakan Yardımcısı Cemil Çiçek'ten geldi. Çiçek, "Muhalefetin tavrı olumluydu" dedi.

CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu, oylamaya geçilmeden önce 'Hükümetin bazı zikzaklarını
eleştireceğiz ama olumlu oy vereceğiz'' demişti.

TÜRK ASKERİNE 31'İNCİ DIŞ GÖREV OLDU

Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM), 1950'den bugüne kadar yurt dışına asker gönderme konusunda son Libya tezkeresiyle birlikte hükümetlere 30 kez izin verdi.

Kıbrıs'tan Bosna'ya, Afganistan'dan Irak'a, Somali'den Lübnan'a bugüne kadar verilen tezkerelerin listesi şöyle:

* Meclis, 1950 yılından sonra ilk kez Kore'ye Türk askerinin gönderilmesi için dönemin hükümetine izin verdi. 6 Aralık 1950 tarihli birleşimde, ''dünya barışını kurmak, korumak ve insanlığın emniyet ve huzurunun sağlanması amacıyla Türk askerinin BM orduları saflarına katılması'' yönündeki Başbakanlık Tezkeresi'ni kabul etti.

* Meclis, Kıbrıs'a asker gönderilmesi konusunda çeşitli tarihlerde 3 kez izin verdi. Bu konudaki ilk tezkere 16 Mart 1964 tarihini taşıyor. 1961 Anayasası'nın 66. maddesine dayandırılan bu karar, ''16 Ağustos 1960 tarihinde, Lefkoşa'da Türkiye, Yunanistan, Büyük Britanya ve Kuzey İrlanda ile Türkiye arasında imzalanan anlaşmalar uyarınca Kıbrıs'a Türk Silahlı Kuvvetleri'nin gönderilmesine izin verilmesini'' içeriyordu.

* TBMM, 17 Kasım 1967'de, ''Hükümete verilen yetkinin kullanılmasından doğacak inkişaf ve ihtilatlar karşısında; lüzum, hudut, şümulü Hükümetçe takdir ve tayin olunacak şekilde Türk Silahlı Kuvvetlerinin yabancı ülkelere gönderilmesine'' izin verdi.

* Kıbrıs konusundaki üçüncü tezkere ise 20 Temmuz 1974 tarihinde kabul edildi. Dış siyasi olayların ortaya çıkardığı ağır şartlar sonunda ve TBMM'nin 1964 ve 1967 yıllarında verilen izinlerine dayanarak Kıbrıs'a yapılan indirme ve çıkarma harekatının ortaya çıkaracağı durum karşısında gerekliliği, sınırı ve miktarı Hükümetçe takdir ve tayin olunacak şekilde Türk Silahlı Kuvvetlerinin yabancı ülkelere gönderilmesine izin verildi, aynı birleşimde ''TBMM'nin kahraman ve şanlı Türk Silahlı Kuvvetlerine güven, dilek ve takdirleri'' de iletildi.

* Irak'ın Kuveyt'i işgaliyle başlayan ''Körfez Krizi'' sürecinde de TBMM'den 3 kez karar çıktı. Körfez krizi sürecinde, ABD ve müttefiklerinin Irak'a yönelik askeri harekatı aşamasında Türkiye'de çok uluslu bir gücün konuşlandırılması gündeme geldi. Hükümet, ''Ülkemize bir tecavüz vuku halinde derhal mukabele edilmesi maksadına münhasır olarak'' Türk Silahlı Kuvvetlerinin yabancı ülkelere gönderilmesi veya yabancı silahlı kuvvetler mensuplarının Türkiye'de bulunması konularında TBMM'den izin istedi. Bu izin, 12 Ağustos 1990 tarihinde hükümete verildi.

* Önceleri ''Çekiç Güç'' olarak adlandırılan, daha sonra sadece hava gücüyle sınırlı olan ''Kuzeyden Keşif Harekatı'', bu izin kapsamında Türkiye'ye konuşlandırıldı.

* TBMM, yine aynı kapsamda 5 Eylül 1990 ve 17 Ocak 1991 tarihlerinde BM Güvenlik Konseyi kararını desteklemek ve Türkiye'nin muhtemel tehlikelere karşı güvenliğinin idame ettirilmesini sağlamak, kriz süresince ve sonrasında olabilecek gelişmeler ışığında Türkiye'nin çıkarlarını korumak amacıyla Türk askerinin yabancı ülkelere gönderilmesine ve yabancı silahlı kuvvetlerin Türkiye'de bulunmasına izin verdi.

* Körfez krizi sonrasında Irak ile ilgili BM Güvenlik Konseyi kararlarının hedef ve ruhuna uygun olarak bu ülkenin toprak bütünlüğünün korunması yönelik ABD ve İngiltere hava unsurlarının katılımıyla keşif ve gerektiğinde önleme uçuşlarıyla sınırlı hava harekatında bulunulmasına ilişkin 25 Aralık 1996 tarihli tezkere çıkarıldı.

* Türk askeri, Körfez Krizi sonrasında dünyanın farklı köşelerindeki savaş ortamlarında görev aldı. Bu amaçla TBMM'den alınan izin sonrasında Türk askeri Bosna-Hersek'ten Afganistan'a kadar geniş bir coğrafyada görev yaptı. Hükümetler, 8 Aralık 1992'de iki ayrı tezkereyle Somali ve Bosna-Hersek'e; 20 Şubat 1997'de İsrail-Filistin çatışmalarının yaşandığı El Halil'e; 10 Nisan 1997 ve 23 Temmuz 1998'de Arnavutluk'a; 8 Ekim 1998'de Kosova'ya; 10 Ekim 2001'de Afganistan'a asker göndermek için TBMM'den izin aldı.

* ABD'nin Irak'a yönelik operasyonuyla ilgili olarak 4 Başbakanlık Tezkeresi, 2003'te TBMM'ye sunulurken, bunlardan Türk askerinin yabancı ülkelere gönderilmesi ve yabancı ülke askerlerinin Türkiye'ye gelmesini içeren tezkere, yoğun tartışmaların ardından 1 Martta kapalı oturumda görüşüldü.

* Irak Savaşı nedeniyle ''TSK'nın yabancı ülkelere gönderilmesi ve yabancı silahlı kuvvetlerin Türkiye'de bulunması için Hükümet'e yetki verilmesine'' ilişkin Başbakanlık Tezkeresi, TBMM Genel Kurulu'nda 1 Mart 2003'te ''katılanların salt çoğunluğuna ulaşılmaması'' nedeniyle kabul edilmedi. Bu oylamaya 533 milletvekili katılmış, 264 kabul, 250 ret, 19 çekimser oy kullanılmıştı.

* Türkiye'deki askeri üs ve tesisler ile limanlarda gerekli yenileştirme, geliştirme, inşaat ve tevsi çalışmaları ile altyapı faaliyetlerinde bulunmak amacıyla ABD'li teknik ve askeri personelin 3 ay süreyle Türkiye'de bulunmasına izin verilmesine ilişkin karar 6 Şubat 2003 tarihinde TBMM'den çıktı.

* TBMM, 20 Mart 2003'te, TSK'nın Kuzey Irak'a gönderilmesine; bu kuvvetlerin belirlenecek esaslar çerçevesinde kullanılmasına ve muhtemel bir askeri harekat kapsamında yabancı silahlı kuvvetlere mensup hava unsurlarının Türk hava sahasını kullanmalarına 6 ay süreyle izin verdi.

* Irak ile ilgili aynı dönemdeki diğer tezkere ise 7 Ekim 2003 tarihli oldu. Başbakanlık Tezkeresiyle, Hükümete, Türk Silahlı Kuvvetlerinin, güvenlik ve istikrara katkı yapmak amacıyla Irak'a gönderilmesi, bu kuvvetlerin görev ye kullanılmasına ilişkin gerekli düzenlemelerin yapılması için 1 yıl süreyle izin verdi.

* Kongo'daki seçimlerde güvenliği sağlayacak uluslararası güce, Türkiye'nin asker göndermesine ilişkin Başbakanlık Tezkeresi, 27 Haziran 2006'da TBMM Genel Kurulunda kabul edildi.

* TBMM'den, Lübnan'a asker gönderilmesine ilişkin karar 5 Eylül 2006 tarihinde çıktı.

* 29 Mayıs 2007 tarihli Lübnan'da BM Geçici Görev Gücü (UNIFIL) kapsamındaki Türk askerlerinin görev süresinin 1 yıl daha uzatılmasını öngören Başbakanlık Tezkeresi ise TBMM'de kabul edildi. UNIFIL'deki Türk askerinin görev süresi 5 Eylül 2010 tarihi itibariyle 4. kez uzatıldı.

* TBMM'nin 17 Ekim 2007 tarihli kararıyla, TSK unsurlarının, terör örgütü PKK'nın yuvalandığı kuzey bölgesi ile mücavir alanlara gönderilmesi konusunda hükümete yetki verildi.

* Bu yetki 2008, 2009 ve 2010 yıllarında olmak üzere bugüne kadar üç kez uzatıldı.

* Türk Silahlı Kuvvetleri (TSK) deniz unsurlarının, Aden Körfezi, Somali karasuları ve açıkları, Arap Denizi ve mücavir bölgelerde görevlendirilmesi için 10 Şubat 2009 tarihli TBMM kararı alındı.

* ''Korsanlık, deniz haydutluğu ve silahlı soygun eylemleriyle mücadele'' amacıyla yürütülen uluslararası çabalara destek vermek amacıyla TSK unsurlarının gönderilmesine ilişkin bu yetki, 2010 yılında ve son olarak da 10 Şubat 2011 tarihinden geçerli olmak üzere bir yıl uzatıldı.

* Bugün kabul edilen Libya tezkeresi, Türk askerinin uluslararası alanda görev yapmasına ilişkin 31. düzenleme oldu.