Bü'de Zazaca Atağı

Bingöl Üniversitesi (BÜ) Rektörü Prof

Bü'de Zazaca Atağı
Bingöl Üniversitesi (BÜ) Rektörü Prof. Dr. Gıyasettin Baydaş, Zazaca'nın yaşatılması için 'Bingöl'de yaşayan dilleri araştırma ve uygulama merkezi' kurmak amacıyla Yüksek Öğrenim Kurumu'na (YÖK) yaptıkları başvurunun sonucunu beklediklerini söyledi.
İlkokulu ağır kış şartlarına rağmen her gün 5 kilometre yürüyerek zor koşullarda okuyan Prof. Dr. Gıyasettin Baydaş, yıllar sonra rektör olarak döndüğü memleketinde UNESCO'nun yok olan diller arasına aldığı Zazaca'yı yaşatmak için harekete geçti. Zaza kökenli bir ailenin çocuğu olan Prof. Dr. Baydaş, Zazaca'nın yeniden canlandırılması ve konuşulan yaygın bir dil konumuna gelmesi amacıyla kurulacak merkezde görevli hocaların başta Bingöl olmak üzere Elazığ, Diyarbakır ve Tunceli'de araştırma yapacağını kaydetti.
Zazaca dilinin yaşatılması amacıyla merkezin açılmasını çok arzu ettiğini belirten Baydaş, kendisinin de ilkokulda Türkçeyi öğrendiğini söyledi. Baydaş, "Ben köy okuluna gittikten sonra Türkçeyi öğrendim. Evde annem, babam ve yakınlarımla Zazaca konuşuyorum" dedi.
Zazaca'nın bir lehçe olmadığını, aksine tarihi çok eski olan ayrı bir dil olduğunu ifade eden Prof. Dr. Baydaş, kurulacak olan merkez ile elde edilecek bilgiler ışığında bir süre sonra üniversite bünyesinde Zazaca dilinde eserlerin yayınlanacağını söyledi. Baydaş, "UNESCO'nun kaybolan dilleri arasında Zazaca da vardır. Çünkü Zazaca edebi dil olarak kullanılmıyor. Bir gün Bingöl'de yaşlı bir adam karşısındaki gence hitap ederken, sarf ettiği bir sözün yarısını Türkçe yarısını da Zazaca olarak söyleyince bende böyle bir fikir doğdu. Bu tarihi mirası yok olmayla yüz yüze bırakmamamız gerekiyor. Bunu kurtarmak bizlere düşer. Bilim adamları olarak kaybolan bu dili yaşatmak amacıyla ciddi bir çalışma yapacağız. Bunları bölgede kayıt altına alarak dilin kaybolmasını engelleyeceğiz. Bu dil ile ilgili sadece bir kütüphane kurup köşeye çekilmek istemiyoruz. Bu dilin yoğun olarak orijinal bir şekilde kullanılmasını sağlamayı da hedefliyoruz. TRT 6'da sadece haber bülteni ve bir program var. Biz geniş çaplı bir araştırma yaptıktan sonra Zazaca ile ilgili aynı kanalda 3-4 program daha yapılmasını teşvik edeceğiz" şeklinde konuştu.
Hedeflerinin Zazaca'yı UNESCO'nun kaybolan diller listesinden çıkarmak olduğunu belirten Prof. Dr. Gıyasettin Baydaş, "Doğru Zazaca'nın kullanılması teşvik edilmelidir. Unutulmasının engellenmesi için yaygın bir şekilde kullanılması gerekiyor. Bence baskı altında kalan Zazaca tamamen ayrı bir dildir. Burada konuşulan bir dil vardır, bunun kaybolmasını engellemek gerekiyor. Bu çalışmalar 100 yıl önce yapılmalıydı. Yapılan araştırmalarla var olan dilin hazinesini ortaya çıkardıktan sonra içeriği Zazaca olan yayınlar çıkaracağız. Alt yapı oluşturduktan sonra Zazaca seçmeli ders olarak üniversitemizde hayata geçirilecektir. Öncelikli amacımız Zazaca'yı UNESCO'nun kaybolan diller listesinden çıkarmaktır. Yazılı eserleri olmayan bir dilin yazılı eserleri olacak bir kütüphane kurulacak. Kürtçenin böyle bir sıkıntısı yok. Zazaca baskı altında kalarak zamanla kaybolmayla karşı karşıya kaldı" ifadelerini kullandı.
BÜ bünyesinde kurulacak olan araştırma merkezine öğrenci alınmayacağını kaydeden Prof. Dr. Baydaş, Bingöl, Elazığ, Diyarbakır ve Tunceli ile bu illere bağlı köylerde Zaza dilinin çok iyi kullanılan yerlerde sözlü olarak edebiyatı, tarihi, atasözlerini fıkraları, hikayeleri ve her türlü malzemesini derleyip, toplayıp araştırmak istediklerini dile getirdi.