Arabesk artık seçkinler için tehlike arz etmiyor

 

Kalan Müzik etiketiyle ' Has Arabesk ' isimli bir albüme imza atan Şevval Sam , arabesk müziğin sınıf farklılığını yansıtan bir tür olduğunu belirtiyor . " Her müzik , ortaya çıkış sürecinde daha masumdur .

Ne zaman ticarileşirse masumiyetini yitirir . Özgün üretimlerin olmamaya başladığı dönemlerde farklı müzik tarzları ile sentezlenen eski şarkılar , aynı zamanda o dönemin masumiyetine duyulan özlemdir de . . . " diyen Sam ile damardan bir muhabbet yaptık .
-Alaturka , Karadeniz , caz , etnik müzik derken bu kez de bir arabesk albümüyle çıktınız karşımıza . Bu albümü yapma fikrinin gerekçesi neydi?
Arabesk albüm yapmaya karar verdiğimde bunu gerekçelendirmeye ihtiyaç duymadım . Sadece içimden geleni yaptım . Konsept albüm yapmak hoşuma gidiyor . Bu benim müziği algılayışımla da alakalı galiba , çünkü ben müziği tarzlarına göre değil , iyi ya da kötü müzik olup olmadıklarına göre ayırıyorum . İcralar da önemli . Kötü icra edilmiş bir şarkıyı iyi bir beste olsa da dinleyemem .
Ne zaman tanıştınız bu müzikle?
80 ' lere tekabül eder . Ortaokulda arkadaşlarımdan Küçük Emrah ' a âşık olanlar vardı . Ama ben daha çok lise döneminde İbrahim Tatlıses ' in Fosforlu Cevriye albümünü dinliyordum . O albüm kadınlar matinesi kaydı mıydı hatırlamıyorum ama konuşmalar filan da vardı . Bana çok eğlenceli gelmişti .
Bu alanda kimi sever ve ayrı tutarsınız?
O müzik o dönemde hoşuma gidince iyi örneklerini yakaladığımda dinliyordum . Kaldı ki 80 ' lerde , 70 ' li yıllardaki soundunu gitgide kaybetmeye başlamıştı arabesk . Yine de eski kasetleri bulup Orhan Gencebay ' ları , Müslüm Gürses ' leri dinliyorduk . Bergen , Kibariye , Ferdi Tayfur da gündemdeydi .
Has Arabesk albümünün bir manifestosu var mı? Albüm 1970 ' li yıllara duyulan bir özlemi mi anlatıyor yoksa artık pop-rock müzik türüyle harmanlanan arabesk türüne karşı ' gerçek arabesk budur ' itirazını mı yükseltiyor?
Bir iddialaşma söz konusu değil . Herhangi bir ispat çabası da yok Has Arabesk ' te . Sadece kendi adıma yorum ve icralarda biraz muhafazakarım . Arabeskin arabesk gibi , alaturkanın alaturka gibi , cazın caz gibi söylenmesini tercih ediyorum . Her müziğin kendine has bir tavrı , yorumu var , ben de onları kullanmaya çalıştım bu albümde . 70 ' lerin soundu benim ve Kalan Müzik ' in özel tercihiydi .
Son dönemlerde arabeskin yaygınlaşacağına dair bir hayli görüş ortaya çıktı . Bu görüşe katılıyor musunuz?
Arabesk , 60 ' ların sonlarında başlayan göçler ve o dönemdeki sosyo-politik durumun müzikal yansımasıydı . Bugün toplum profilinin kendini ifade biçimindeki dil değiştiğinden , o dönemin arabeskinin yeni örneklerinin üretilmesi mümkün görünmüyor . Yeni üretimlerde de özgün bir çeşitlilik olmadığından eskilere dönüş olduğu doğrudur .
Aslında arabesk müzik 80 sonrasında sesini duyuramıyor gibi görünse de arabeskçiler rock formunda , rockçılar da arabesk formunda müzik yaparak bu müziğin devamını sağladılar . Bu topraklarda arabesk müzik her zaman var olur mu?
Her müzik , ortaya çıkış sürecinde daha masumdur . Ne zaman ki ciddi biçimde ticari potansiyele dönüşmeye başlar , masumiyetini yitirir . Özgün üretimlerin olmamaya başladığı dönemlerde farklı müzik tarzları ile sentezlenen eski şarkılar , o dönemin masumiyetine duyulan özlemdir de .
Müslüm Gürses ' in Harbiye Açık Hava konserleriyle başlayan arabeskin açılım sürecini nasıl değerlendiriyorsunuz? Doğru bir çıkış mıydı o?
Türkiye ' de arabesk olgusu hiçbir zaman sadece müzikten ibaret olmamıştır . Bu yüzden birbirinden çok farklı anlayışlara ' Ay çok arabesk ' gibi ifadeler kullanılır . Arabesk aynı zamanda seçkincilere göre bir ' alt kültür ' dür . Ama artık 70 ' ler ve 80 ' lerdeki gibi küçümsenen kitlenin müziği seçkinlerin sınıflarına karşı bir tehlike arz etmemektedir . Zaten Müslüm Gürses ' e Bülent Ortaçgil şarkısı söyleterek kendilerine göre ' sınıf atlatmışlardır ' -ki Müslüm Baba aslında hâlâ çok masum ve yine kendi karakterini şarkılara koymuştur bence- bu aynı zamanda bugün arabeskin tekrar gündeme gelmesinin yolunu açmıştır . Arabeskin yine de nostaljik bir müzik olarak algılanmakta olduğunu düşünüyorum .
Her ne kadar dillendirilmese de sadece ezilen ve beklenti içinde olanların değil aynı zamanda yüksek sosyal sınıfın da dinlediği bir müzik türü arabesk . Bu fikre katılıyor musunuz?
Has Arabesk albümünün kitapçığında arabeskin tarihine dair bir yazı var . Orada da bahsedildiği gibi , bir dönem , özellikle Orhan Gencebay ' ın ' Bir Teselli Ver ' şarkısı tüm sosyal sınıflarca dinlenmiş . Hatta o dönemde üniversitede okumuş tanıdıklarım o şarkının ortalığı salladığını söylerler .
Fazıl Say , Twitter ' da " Sağır olduğum gün ben de arabesk müzik dinlemenin keyfini doya doya çıkaracağım " diye yazmıştı . Bu üstten bakış açısına sahip birçok insan var . Arabesk cidden dışlanması gereken bir müzik türü müdür?
Bir müzik türünün dışlanması diye bir şey bence olamaz . Bir sosyal olguyu dışlayabilirsiniz ama bu da benim hayata karşı duruşuma ters . Ben zaten insanların ayrımcı yaklaşımlarından şikayetçiyim . Bu ister etnik kimlik , ister sınıf farklılığı olsun . Arabesk albüm hazırlığında olduğum süreçte bazı müzisyen arkadaşlarım bana , buna benzer elitist ifadeler kullandılar . Herkesin kendi tercihidir , kınayamam , ama önyargılı bir yaklaşım olduğunu düşünüyorum ki önyargı , her zaman insanların öğrenme , anlama ve keşfetme potansiyelini engelleyici bir unsur olmuştur . Başta da söylediğim gibi , her müziğin iyi örneklerini dinlemeyi seviyorum ve bu benim hayatımı zenginleştiriyor . Kaldı ki benim için arabesk şarkı söylemek hayatımda yaptığım en eğlenceli işlerden biriydi . Sesimin sınırlarına ya da farklı gırtlak nağmelerine dair bir keşif süreciydi .
Has Arabesk ' in daha ilk günden 30 bin satış rakamına ulaşmasını nasıl yorumluyorsunuz? Bunu neye bağlıyorsunuz?
Zannediyorum arabesk bir albüm olduğu için değil , benim bu zamana kadar çizdiğim müzikal çizgiden dolayı böyle bir rakama ulaştı bu albüm . Benim müzikle olan ilişkimi artık insanlar biliyorlar . Sevdiğim şarkıları söylüyorum ben , ne tarz olursa olsun . Kalan Müzik ' in de bilinen bir çizgisi ve sıkı takipçileri var .
Her ne kadar birçok parçaya yer verseniz de sıkı arabesk dinleyicilerinin görmek istediği parçalara yer vermemiş olmanız bazı mızıldanmalara neden olabilir . Mesela ' Canım Dediklerim ' , ' Huzurum Kalmadı ' , ' Merak Etme Sen ' , ' Sabahçı Kahvesi ' ' Bir Teselli Ver ' gibi ilk akla gelebilecek parçalar neden yok?
Bu konuda herkesi mutlu etmek imkânsız . O şarkıları koysaydım bu sefer de " Ya! Yalnızım Dostlarım ' ı koymamışsın " ya da " Yağmurun Sesine Bak nerede? " diyeceklerdi . Kaldı ki söylenecek onlarca şarkı var ama CD ' ye en fazla 15 ' ini koyabildik . Şarkı seçimlerindeki kriterimiz , arabesk tarihine iz bırakmış şarkıcıların seslendirdiği , kiminin parladığı , kiminin gölgede kaldığı şarkılardı . Repertuvarı Hasan Saltık ' la birlikte belirledik .
Müzikte , siyasette , yaşayış biçimindeki arabeskleşmeye bu müziğin katkısı ne? Yaşam mı müziği etkiliyor , müzik mi yaşamı?
Albüm kitapçığında arabeske dair yazıyı okuyanlar göreceklerdir . Sosyal Bilimci Adorno ' nun " Her müzik türü , toplumun bütününde var olan çelişkilerin izini taşır " sözü bu sorunuzu açıklar nitelikte bence .
Işın Karaca ' nın ' Arabesque ' adlı albümünden sonra sizin bu albümü çıkarmanız " Şevval Sam , Işın Karaca ' yı taklit etti " yorumlarına yol açtı? Bunu nasıl yorumluyorsunuz?
Müziğin işleyiş sürecine dair bilgisi olmayanların böyle düşünmesi çok normal . Repertuvar seçimi , teliflerin satın alınması , icralar , teknik süreçler , fotoğraftır , tasarımdır , baskıdır bunlar . " Aman biri yapmış biz de hemen yapalım " desek bile bir ayda yapılacak şeyler değil . İki yıldır üzerine titizlikle çalıştığımız ve zaten bir yıl öncesinde de duyurduğumuz bir proje Has Arabesk . s . zengin@zaman . com . tr
***
Arabesk müzik festivali yapılsa katılırım
AB uyum yasası çerçevesinde minibüslerde arabesk müzik dinlenmesi yasak . Merkezi Hastane Randevu Sistemi Çağrı Merkezi ' ne alımı yapılan personelin karamsar ve iç karartıcı diye nitelenen arabesk müziği dinlemesi yasaklandı . Bunları nasıl yorumluyorsunuz?
Kamusal alandaki müzik yayınlarının , oranın yetkilisi tarafından belirlenmesini ben de doğru bulmuyorum açıkçası . Çünkü bu bir tercih meselesidir . Ben taksilerde de dinlemeyi tercih etmediğim bir şey duyduğumda radyoyu kapatmalarını rica ediyorum . Bazen kafam kaldırmıyor . Ancak bir yandan da yasakçı zihniyete karşı duruyorum . Unutulmasın ki , eleştirdikleri arabesk müziğin yükselmesinde , 1926-1976 arası Türk müziğinin okullarda okutulmasının ve yine 30 ' lu yıllarda 20 ay boyunca Türk müziğinin radyolarda dinlenmesinin yasaklanmasının payı büyüktür .
Madem arabeskin bu kadar toplumsal zemini var bu ülkede ve bu kadar çok babaları var . Neden ' Arabesk Festivali ' yapılmıyor? Böyle bir festival olsa katılır mısınız?
Katılırım tabii ki . Her ne kadar acısı ön planda bir müzik olsa da biz hüzünle eğlenen bir millet olduğumuz için , çok eğlenceli olabilir .


Zaman