12 Eylül yöneticilerine yargı yolu
Anayasa değişikliğinin 2. turunda, teklifin Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu'nun (HSYK) yapısını düzenleyen 23. maddesi, 73 ret oyuna karşı 334 oyla kabul edildi. 12 Eylül yöneticilerine yargı yolunu açan düzenleme olan 25. madde ise 337 oyla kabul edildi.
Anayasa değişikliğinin 2. turunda, teklifin Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu'nun (HSYK) yapısını düzenleyen 23. maddesi, 73 ret oyuna karşı 334 oyla kabul edildi. 12 Eylül yöneticilerine yargı yolunu açan düzenleme olan 25. madde ise 337 oyla kabul edildi. 23. MADDE:
Meclis Genel Kurulu'ndaki gizli oylamaya 409 milletvekili katıldı. Oylamada 334 kabul, 73 ret oyu kullanıldı; 1 oy boş çıktı, 1 milletvekili de çekimser kaldı.
Teklifin 23. maddesiyle Anayasa'nın, Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu'nun yapısını düzenleyen 159. maddesinde değişiklik yapılıyor.
Bu kapsamda, HSYK'nın halen 7 olan üye sayısı 22'ye, 5 olan yedek üye sayısı ise 12'ye çıkarılıyor.
Birinci turda, teklifin 23. maddesine ilişkin gizli oylamaya 409 milletvekili katılmış; oylamada 336 kabul, 72 ret oyu kullanılmış; 1 oy da boş çıkmıştı.
24. MADDE:
Teklifin 24. maddesi de 71 ret oyuna karşı 336 oyla kabul edildi. Genel Kurulda gizli oylamaya 407 milletvekili katıldı. Oylamada 336 kabul, 71 ret oyu kullanıldı.
Teklifin 24. maddesiyle Anayasa'nın 166. maddesinde değişiklik yapılarak "Ekonomik ve Sosyal Konsey" Anayasa kapsamına alınıyor. Birinci turda, teklifin 24. maddesine ilişkin gizli oylamaya 409 milletvekili katılmış; oylamada 340 kabul, 69 ret oyu kullanılmıştı.
25. MADDE:
Teklifin 25. maddesi 72 ret oyuna karşı 337 oyla kabul edildi. Genel Kurulda gizli oylamaya 409 milletvekili katıldı. Oylamada 337 kabul, 72 ret oyu kullanıldı.
Teklifin 25. maddesiyle Anayasa'nın, 12 Eylül dönemindeki Milli Güvenlik Konseyi üyeleri ile bu dönemde kurulan hükümetler ve Danışma Meclisi'nde görev
alanların yargılanmasını önleyen, Geçici 15. Maddesi yürürlükten kaldırılıyor.
Birinci turda, teklifin 25. maddesine ilişkin gizli oylamaya 407 milletvekili katılmış; oylamada 336 kabul, 70 ret oyu kullanılmış; 1 oy da boş çıkmıştı.
26. MADDE
Teklifinin iki geçici maddeyi içeren çerçeve 26. maddesine 338 kabul, 71 ret oyu verildi. Genel Kurulda, teklifin çerçeve 26. maddesi kapsamında bulunan geçici maddeler ayrı ayrı görüşülerek oya sunuldu. Daha sonra, geçici maddelerin bağlı olduğu çerçeve 26. maddenin tümü oylandı. Yapılan gizli oylamaya 409 milletvekili katıldı. Oylamada 338 kabul, 71 ret oyu çıktı.
Birinci turda, çerçeve 26. maddeye ilişkin gizli oylamaya 408 milletvekili katılmış; oylamada 338 kabul, 70 ret oyu kullanılmıştı.
Anayasa değişikliği teklifinin reddedilen 8. maddesine bağlı düzenlemeler içeren Geçici 18. maddesi öngörülen yeterli kabul oyunu alamayarak reddedilmiş ve metinden düşmüştü. Bu doğrultuda çerçeve maddede yer alan geçici maddelerin numaraları yeniden düzenlenecek.
Geçici 19. madde, teklifle Anayasa Mahkemesinin 11'den 17'ye çıkarılan üye yapısına ilişkin hükümleri içeriyor. Buna göre, Anayasa Mahkemesinin mevcut yedek üyeleri değişikliğin yürürlüğe girdiği tarihte "asıl üye" sıfatını kazanacak. Geçici maddede, Anayasa Mahkemesinin yeni üyelerinin seçimine ilişkin esaslar da belirleniyor.
Geçici 20. maddede ise Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulunun (HSYK) 7'den 22'ye çıkarılan asıl üye ve 5'den 12'ye çıkarılan yedek üye yapısına ilişkin hükümler yer alıyor. Bu geçici maddeye göre, değişikliğin yürürlüğe girdiği tarihte HSYK'nın Yargıtay ve Danıştaydan gelen asıl ve yedek üyelerinin görevleri seçildikleri sürenin sonuna kadar devam edecek. Geçici madde, HSYK'nın yeni yapılanması kapsamında 30 gün içinde üye seçimi yapılmasını ve buna ilişkin esasları da düzenliyor.
27. MADDE
Anayasa değişikliğinin 2. turunda, teklifin 27. maddesi 72 ret oyuna karşı 336 oyla kabul edildi.
Genel Kurulda gizli oylamaya 409 milletvekili katıldı. Oylamada 336 kabul, 72 ret oyu kullanıldı; 1 oy da boş çıktı. Anayasa değişikliğinin yürürlüğünü düzenleyen 27. maddeye göre, teklif tümüyle halkoyuna sunulacak. Birinci turda, teklifin 27. maddesine ilişkin gizli oylamaya 407 milletvekili katılmış; oylamada 335 kabul, 71 ret oyu kullanılmış; 1 oy da boş çıkmıştı.
18. madde de reddedildi
Bu arada Anayasa değişikliği teklifinin reddedilen 8. maddesine bağlı düzenlemeler içeren Geçici 18. maddesi de öngörülen yeterli kabul oyunu alamayarak, reddedildi.
Anayasa değişikliği teklifinin 26. maddesine bağlı geçici 18. maddenin gizli oylamasına 282 milletvekili katıldı. Oylamada 203 kabul, 72 ret oyu kullanıldı; 3 milletvekili çekimser kaldı, 1 oy boş çıktı ve 3 oy da geçersiz sayıldı.
TBMM Başkanı Mehmet Ali Şahin, bu maddenin öngörülen (330) oyun altında kabul oyuna ulaşamadığını ve reddedildiğini kaydetti. Şahin, çerçeve 26. maddedeki diğer geçici maddelerin numarasının da bu doğrultuda yeniden düzenleneceğini ifade etti.
İlk turda geçici 18. maddeye oylamaya 408 milletvekili katılmış; 338 kabul, 70 ret verilmişti.
Anayasa değişikliği teklifinin 26. maddesine bağlı Geçici 18. Madde, parti kapatma davalarına ilişkin, Anayasa'nın 69. maddesinde planlanan değişikliklerin, görülmekte olan davalara da uygulanması hükmü yer alıyordu.
Maddede, ayrıca siyasi partilerin 2009 yılı mali denetimi de Anayasa Mahkemesince yapılması ve 2010 yılından itibaren ise Sayıştaya geçmesi öngörülüyordu.
Değişiklik teklifinin, Anayasanın 69. maddesinde değişiklik öngören, 8. maddesine ilişkin gizli oylamada kabul oyları öngörülenin (330) altında kalarak, 327 oy almıştı. Gizli oylama sonucuna göre kabul edilmeyen 8. madde değişiklik teklifi metninden çıkarılmıştı.
19. MADDE
Anayasa değişikliğinin 2. turunda, teklifin 26. maddesine bağlı Geçici 19. Madde 71 ret oyuna karşı 337 oyla kabul edildi. Genel Kurulda, teklifin Anayasaya Geçici 19. madde eklenmesine ilişkin düzenleme üzerindeki oylamaya 408 milletvekili katıldı. Oylamada 337 kabul, 71 ret oyu kullanıldı.
Birinci turda, teklifin Geçici 19. maddesine ilişkin gizli oylamaya 409 milletvekili katılmış; oylamada 336 kabul, 71 ret oyu kullanılmış; 1 oy boş çıkmış, 1 oy da geçersiz sayılmıştı.
Teklifin 26. maddesine bağlı geçici 19. madde, teklifle Anayasa Mahkemesinin 11'den 17'ye çıkarılan üye yapısına ilişkin hükümleri içeriyor. Buna göre, Anayasa Mahkemesinin mevcut yedek üyeleri değişikliğin yürürlüğe girdiği tarihte "asıl üye" sıfatını kazanacak. Geçici maddede, Anayasa Mahkemesinin yeni üyelerinin seçimine ilişkin esaslar da belirleniyor.
20. MADDE
Anayasa değişikliğinin 2. turunda, teklifin 26. maddesine bağlı Geçici 20. Madde 72 ret oyuna karşı 336 oyla kabul edildi. Genel Kurulda, teklifin Anayasaya Geçici 20. Madde eklenmesine ilişkin düzenleme üzerindeki oylamaya 408 milletvekili katıldı. Oylamada 336 kabul, 72 ret oyu kullanıldı.
Birinci turda, Geçici 20. maddeye ilişkin gizli oylamaya 408 milletvekili katılmış; oylamada 337 kabul, 70 ret oyu kullanılmış; 1 milletvekili de çekimser kalmıştı.
Teklifin 26. maddesine bağlı geçici 20. madde, Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulunun (HSYK) 7'den 22'ye çıkarılan asıl üye ve 5'den 12'ye çıkarılan yedek üye yapısına ilişkin hükümler içeriyor. Geçici maddeye göre, değişikliğin yürürlüğe girdiği tarihte HSYK'nın Yargıtay ve Danıştaydan gelen asıl ve yedek üyelerinin görevleri seçildikleri sürenin sonuna kadar devam edecek. Geçici madde, HSYK'nın yeni yapılanması kapsamında 30 gün içinde üye seçimi yapılmasını ve buna ilişkin esasları da düzenliyor.
Bu maddeye ilişkin oylama sonuçlarının açıklanmasının ardından çerçeve 26. maddenin gizli oylamasına başlandı.
Erdoğan'ın mal varlığı bugün de tartışıldı
Genel Kurulunda Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'ın "malvarlığı" konusunda dün başlayan tartışma bugün de sürdü. CHP'li milletvekillerine tepki gösteren AK Parti Şanlıurfa Milletvekili Zülfikar İzol, güçlükle Genel Kurul dışına çıkarıldı.
Teklifin "Ekonomik Sosyal Konsey"in Anayasa kapsamına alınmasını öngören 24. maddesi ile ilgili önergeler nedeniyle söz alan CHP Sinop Milletvekili Engin Altay, dün "Erdoğan'ın dünyanın en zengin 8. başbakanı" olduğunu söylediğini, verdiği bilginin doğru olduğunu, ancak kaynak konusunda yanlış bilgi verdiğini söyledi.
Altay, krallar, kraliçeler, prensesler, sultanlar düşülünce Başbakan Erdoğan'ın 1 milyon 800 bin dolar gelirle 8 ya da 9. en zengin Başbakanı olduğunu ileri sürdü.
Altay, AK Parti sıralarından yoğun laf atmalar üzerine, "Konuya ilişkin araştırma önergesi vereceğiz. Biraz onurunuz varsa destek verirsiniz" dedi. AK Parti Grup Başkanvekili Nurettin Canikli, sataşma olduğu gerekçesiyle söz adı.
Canikli, kürsüye geldiğinde, AK Parti'li İzol, bağırarak ve sıralara vurarak Altay ve CHP milletvekillerine tepki göstermeye başladı. Bazı AK Parti milletvekillerinin sakinleştirmeye çalıştığı İzol, bağırmayı ve tepki göstermeyi sürdürdü.
Başkan Mehmet Ali Şahin, milletvekillerinden İzol'u salondan çıkarmalarını istedi. İzol, güçlükle Genel kurul dışına çıkarıldı. Kulise çıkarılan İzol, burada da sakinleştirilmeye çalışıldı. Kuliste bir süre dinlendirilen İzol, milletvekillerinin nezaretinde bahçeye çıkarıldı.
İzol, Erdoğan'ın elini öpmek istedi
İzol, daha sonra tekrar kulise gelerek, Genel Kurul çalışmalarını televizyondan izleyen Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'ın yanına gitti ve elini öpmeye çalıştı. Ancak Başbakan Erdoğan, buna izin vermedi. Erdoğan, İzol'u yanına oturtarak, bir süre sohbet etti. Bu arada İzol'un incinen sağ eli, buz tedavisi uygulandıktan sonra sarıldı.
İzol'un çıkarılmasından sonra konuşmaya başlayan Canikli, Altay'ın dünkü konuşmasını düzelttiğini belirterek, "Yanlış kaynaktan bilgi aldığını söyledi ve sıralamanın yanlış olduğunu belirtti. Dolayısıyla konuşmasında iddiasının yalan olduğunu ikrar etti" diye konuştu.
Başbakan Erdoğan'ın sözü edilen listede alttan 3. sırada olduğunu belirten Canikli, "İddianın asılsız olduğu ortaya çıktı. Biz Sayın Baykal'ın mal varlığını açıklamasını bekliyoruz. Dünyada ana muhalefet liderleri arasında zenginlik bakımından kaçıncı sırada? Onu bekliyoruz" dedi.
Yine sataşma gerekçesiyle söz alan CHP Grup Başkanvekili Kemal Kılıçdaroğlu, önümüzdeki hafta Başbakan, bakanlar ve çocuklarının mal varlıkları ile ilgili Meclis Araştırma Önergesi vereceklerini belirterek, "Sayın Başbakan'ın aldığı aylıklar, çalıştığı şirketler belli, ödedikleri vergiler belli. Toplarsınız. Herkes çıkar izah eder. Olur biter. Bu kadar basit bir olayı uzatmanın mantığı yok" diye konuştu.
Önergenin Erdoğan'ın mal varlığı ile ilgili kuşkuları ortadan kaldırmaya yönelik olduğunu ifade eden Kılıçdaroğlu, "Bizim getirdiğimiz araştırma önergesine evet derseniz size saygı duyacağız. Önergemizi reddederseniz bu tartışmalar devam eder" dedi.
Erdoğan'ın mal varlığını bildiklerini ifade eden Kılıçdaroğlu, "Biz kaynağını merak ediyoruz, Sayın Canikli. Mal varlığını açıklamaktan, alın teri ile kazanılan paradan kimse korkmamalıdır" diye konuştu.
Başkan Şahin, sataşma nedeniyle söz isteyen AK Parti Grup Başkanvekili Suat Kılıç'a söz vermeyerek tartışmayı bitirdi.
25. madde görüşmelerinde gerginlik
Öte yandan, 12 Eylül darbesinin yapanların yargılanmasını engelleyen geçici 15. maddeyi kaldırmayı öngören 25. maddenin görüşüldüğü sırada da tartışma çıktı.
AK Parti Tokat milletvekili Zeyid Aslan'ın konuşması sırasında muhalefet partilerini 12 Eylül'ü gerçekleştirenlerle yüzleşememekle suçladı ve bu maddenin kabulü için herkesin oy kullanması gerektiğini söyledi.
Muhalefet partilerinin sürekli olarak 12 Eylül karşıtı söylemlerle oy aldığını ancak buna ilişkin bir politika geliştirmediğini iddia eden Zeyid Aslan'a muhalefet milletvekilleri tepki gösterdi.
Konuşmasına verilen ek sürenin dolmasına rağmen, mikrofonunun kapatılmaması üzerine milletvekilleri Meclis Başkanı Mehmet Ali Şahin'e tepki gösterdiler.
AK Partili'li Aslan'ın mikrofonunun kapatılmasına rağmen kürsüde konuşmaya devam etmesi üzerine de, milletvekilleri, Aslan'ın kürsüye işgal ettiğini savunarak kürsüye gelmek istediler. Milletvekillerinin, Mehmet Ali Şahin tarafından uyarılmasına rağmen gergin ortam güçlükle yatıştırıldı.
28 Şubat tartışması
Görüşmeler sırasında 28 Şubat süreci ve Genelkurmay Başkanlığının 27 Nisan açıklaması da gündeme geldi.
TBMM Genel Kurulunda, Anayasa değişikliği teklifinin Anayasanın geçici 15. maddesini kaldıran maddenin görüşmelerinde, milletvekilleri önergeleri üzerinde söz aldı.
Görüşmelerde zaman zaman gerginlik yaşandı.
BDP Iğdır Milletvekili Pervin Buldan, 12 Eylül'ün ürünü olan yasa ve kurumlar dururken, 12 Eylül darbesinin mahkum edilip edilemeyeceğini sordu.
MHP Yozgat Milletvekili Mehmet Ekici, 12 Eylül'ü konuşurken, dillerini değil, yüreklerini, akıllarını konuşturmaları gerektiğini dile getirdi.
Ekici, AK Parti Grup Başkanvekili Ayşe Nur Bahçekapılı'ya da "Benim şehitlerimi anarken, bizim yüreğimiz yanarken lütfen gülmeyin" diye seslendi.
Bahçekapalı'nın söz istemesi üzerine birleşimi yöneten TBMM Başkanı Mehmet Ali Şahin, Bahçekapalı'ya "Güldünüz mü?" diye sordu. Bahçekapılı'nın "Hayır" yanıtı üzerine Şahin, Bahçekapılı'ya söz vermedi.
CHP Ankara Milletvekili Tekin Bingöl, 28 Şubat ve 27 Nisanın hesabı sorulmadan, masaya yatırılmadan, 12 Eylül Anayasasında değişiklik yapmanın, "ucuz bir yaklaşım" olacağını savundu.
AK Parti Grup Başkanvekili Bekir Bozdağ, sataşma olduğu gerekçesiyle söz istedi. AK Parti'nin ve milletvekillerinin, milletin ürünü, antidemokratik her türlü müdahaleye, hukuk dışı her türlü yapılanmaya, darbelere karşı, milletin ortak sesi olduğunu söyledi.
Bozdağ, milletin, darbelere sevinenleri gördüğünü, 27 Mayıs 1960 darbesini kimlerin alkışladığını bildiğini belirterek, "Darbenin yedeğinde kimin iktidar, başbakan olduğunu, 1 Mayısları bayram diye bu millete kutlattığını, 12 Mart 1971 muhtırası verildiğinde, Meclis açıkken, Mecliste anayasa değiştirip, darbecilerin, cuntacıların talimatı doğrultusunda milletin anayasasına, hukukuna kimlerin ayar verdiğini de bu millet iyi biliyor. Kimin darbe şakşakçısı, kimin onlarla beraber iş tutuğunu da biliyor" diye konuştu.
Bütün milletin 12 Eylül darbesinden mağdur olduğunu, sadece bir kesimin değil, 72,5 milyonun fatura ödediğini kaydeden Bozdağ, şunları söyledi: "27 Nisan e-muhtırası... Bunların yargılanmasını engelleyen bir yasa hükmü var mı? Yargılamayı Hükümet, Başbakan mı yapacak, soruşturmayı Hükümet mi açacak? Soruşturmayı açacak savcılar. Ama görüyoruz ki Türkiye'de bazı kişilere karşı soruşturma açmak cesaret istiyor, o cesareti gösteremediler. 1997'de Genelkurmaya gidip esas duruşta duranlar, o darbecileri alkışlayanlar onu açma cesareti gösterememişlerdir. Bizi niye itham ediyorsunuz? Hukuku işletmek durumunda olanlar orada, onlar soruşturma açtılar da biz ellerinden mi tuttuk. Buradan çağrıda yapıyoruz, zaman aşımı dolmadı, buyursun soruşturmalarını açsınlar. Bu ülkede darbe teşebbüsüyle yargılananların avukatlığını yapanlar var."
Sıra kapaklarına vurdular
Önerge üzerinde söz alan AK Parti Tokat Milletvekili Zeyyid Aslan, 12 Eylül'de "alnına tüfek dayatılarak uyandırılmış 15 yaşında bir çocuk olduğunu" söyledi.
12 Eylül'ün "katliam sembolü" olduğunu ifade eden Aslan, "Böyle bir süreci yaşatanlardan hesap sorma zamanı gelmedi mi? 12 Eylül ile hesaplaşmanın önünü açarak işkencecilerden hesap soralım. '12 Eylül'ü karanlığa gömeceğiz' diyenleri oy kabinlerinde görmek istiyorum" dedi.
Aslan'ın Ozan Arif'in konuya ilişkin bir şiirini okuması sırasında MHP sıralarından protestolar yükseldi.
Konuşma süresi dolan Aslan'a Başkan Mehmet Ali Şahin, selamlama için süre verdi.
Aslan, bu sırada, "Kafeslerde insanlık dışı muameleye maruz kalmış Mustafaların annesinin yüreğini ferahlatmak için bu değişikliği yapalım" dedi.
Aslan'ın bu sözleri MHP sıralarından yükselen protestoların artmasına neden oldu. MHP milletvekilleri sıralara vurarak protestolarını sürdürdüler.
Başkan Şahin'in mikrofonunu kapattığı Aslan, Şahin'in uyarılarına rağmen kürsüden ayrılmayarak konuşmasını sürdürdü. Aslan'ı AK Parti milletvekilleri kürsüden alarak, kulise çıkardı.
MHP Grup Başkanvekili Oktay Vural, Divana doğru giderek, Şahin'i tutumundan dolayı eleştirdi. Şahin, "Ne yapayım, ben mi ineceğim aşağıya? Mikrofonunu kestim" dedi.
Tartışmalar oy kullanılması sırasında da devam etti. Şahin, "Millet bizi izliyor. Milletvekillerinin hareket etmesi gerektiği gibi hareket edin" diyerek uyarıda bulundu.
Oy kullanma sırasında MHP Antalya Milletvekili Tunca Toskay, divana giderek Şahin'i olayla ilgili tutumu nedeniyle eleştirdi.
CNN Türk
Meclis Genel Kurulu'ndaki gizli oylamaya 409 milletvekili katıldı. Oylamada 334 kabul, 73 ret oyu kullanıldı; 1 oy boş çıktı, 1 milletvekili de çekimser kaldı.
Teklifin 23. maddesiyle Anayasa'nın, Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu'nun yapısını düzenleyen 159. maddesinde değişiklik yapılıyor.
Bu kapsamda, HSYK'nın halen 7 olan üye sayısı 22'ye, 5 olan yedek üye sayısı ise 12'ye çıkarılıyor.
Birinci turda, teklifin 23. maddesine ilişkin gizli oylamaya 409 milletvekili katılmış; oylamada 336 kabul, 72 ret oyu kullanılmış; 1 oy da boş çıkmıştı.
24. MADDE:
Teklifin 24. maddesi de 71 ret oyuna karşı 336 oyla kabul edildi. Genel Kurulda gizli oylamaya 407 milletvekili katıldı. Oylamada 336 kabul, 71 ret oyu kullanıldı.
Teklifin 24. maddesiyle Anayasa'nın 166. maddesinde değişiklik yapılarak "Ekonomik ve Sosyal Konsey" Anayasa kapsamına alınıyor. Birinci turda, teklifin 24. maddesine ilişkin gizli oylamaya 409 milletvekili katılmış; oylamada 340 kabul, 69 ret oyu kullanılmıştı.
25. MADDE:
Teklifin 25. maddesi 72 ret oyuna karşı 337 oyla kabul edildi. Genel Kurulda gizli oylamaya 409 milletvekili katıldı. Oylamada 337 kabul, 72 ret oyu kullanıldı.
Teklifin 25. maddesiyle Anayasa'nın, 12 Eylül dönemindeki Milli Güvenlik Konseyi üyeleri ile bu dönemde kurulan hükümetler ve Danışma Meclisi'nde görev
alanların yargılanmasını önleyen, Geçici 15. Maddesi yürürlükten kaldırılıyor.
Birinci turda, teklifin 25. maddesine ilişkin gizli oylamaya 407 milletvekili katılmış; oylamada 336 kabul, 70 ret oyu kullanılmış; 1 oy da boş çıkmıştı.
26. MADDE
Teklifinin iki geçici maddeyi içeren çerçeve 26. maddesine 338 kabul, 71 ret oyu verildi. Genel Kurulda, teklifin çerçeve 26. maddesi kapsamında bulunan geçici maddeler ayrı ayrı görüşülerek oya sunuldu. Daha sonra, geçici maddelerin bağlı olduğu çerçeve 26. maddenin tümü oylandı. Yapılan gizli oylamaya 409 milletvekili katıldı. Oylamada 338 kabul, 71 ret oyu çıktı.
Birinci turda, çerçeve 26. maddeye ilişkin gizli oylamaya 408 milletvekili katılmış; oylamada 338 kabul, 70 ret oyu kullanılmıştı.
Anayasa değişikliği teklifinin reddedilen 8. maddesine bağlı düzenlemeler içeren Geçici 18. maddesi öngörülen yeterli kabul oyunu alamayarak reddedilmiş ve metinden düşmüştü. Bu doğrultuda çerçeve maddede yer alan geçici maddelerin numaraları yeniden düzenlenecek.
Geçici 19. madde, teklifle Anayasa Mahkemesinin 11'den 17'ye çıkarılan üye yapısına ilişkin hükümleri içeriyor. Buna göre, Anayasa Mahkemesinin mevcut yedek üyeleri değişikliğin yürürlüğe girdiği tarihte "asıl üye" sıfatını kazanacak. Geçici maddede, Anayasa Mahkemesinin yeni üyelerinin seçimine ilişkin esaslar da belirleniyor.
Geçici 20. maddede ise Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulunun (HSYK) 7'den 22'ye çıkarılan asıl üye ve 5'den 12'ye çıkarılan yedek üye yapısına ilişkin hükümler yer alıyor. Bu geçici maddeye göre, değişikliğin yürürlüğe girdiği tarihte HSYK'nın Yargıtay ve Danıştaydan gelen asıl ve yedek üyelerinin görevleri seçildikleri sürenin sonuna kadar devam edecek. Geçici madde, HSYK'nın yeni yapılanması kapsamında 30 gün içinde üye seçimi yapılmasını ve buna ilişkin esasları da düzenliyor.
27. MADDE
Anayasa değişikliğinin 2. turunda, teklifin 27. maddesi 72 ret oyuna karşı 336 oyla kabul edildi.
Genel Kurulda gizli oylamaya 409 milletvekili katıldı. Oylamada 336 kabul, 72 ret oyu kullanıldı; 1 oy da boş çıktı. Anayasa değişikliğinin yürürlüğünü düzenleyen 27. maddeye göre, teklif tümüyle halkoyuna sunulacak. Birinci turda, teklifin 27. maddesine ilişkin gizli oylamaya 407 milletvekili katılmış; oylamada 335 kabul, 71 ret oyu kullanılmış; 1 oy da boş çıkmıştı.
18. madde de reddedildi
Bu arada Anayasa değişikliği teklifinin reddedilen 8. maddesine bağlı düzenlemeler içeren Geçici 18. maddesi de öngörülen yeterli kabul oyunu alamayarak, reddedildi.
Anayasa değişikliği teklifinin 26. maddesine bağlı geçici 18. maddenin gizli oylamasına 282 milletvekili katıldı. Oylamada 203 kabul, 72 ret oyu kullanıldı; 3 milletvekili çekimser kaldı, 1 oy boş çıktı ve 3 oy da geçersiz sayıldı.
TBMM Başkanı Mehmet Ali Şahin, bu maddenin öngörülen (330) oyun altında kabul oyuna ulaşamadığını ve reddedildiğini kaydetti. Şahin, çerçeve 26. maddedeki diğer geçici maddelerin numarasının da bu doğrultuda yeniden düzenleneceğini ifade etti.
İlk turda geçici 18. maddeye oylamaya 408 milletvekili katılmış; 338 kabul, 70 ret verilmişti.
Anayasa değişikliği teklifinin 26. maddesine bağlı Geçici 18. Madde, parti kapatma davalarına ilişkin, Anayasa'nın 69. maddesinde planlanan değişikliklerin, görülmekte olan davalara da uygulanması hükmü yer alıyordu.
Maddede, ayrıca siyasi partilerin 2009 yılı mali denetimi de Anayasa Mahkemesince yapılması ve 2010 yılından itibaren ise Sayıştaya geçmesi öngörülüyordu.
Değişiklik teklifinin, Anayasanın 69. maddesinde değişiklik öngören, 8. maddesine ilişkin gizli oylamada kabul oyları öngörülenin (330) altında kalarak, 327 oy almıştı. Gizli oylama sonucuna göre kabul edilmeyen 8. madde değişiklik teklifi metninden çıkarılmıştı.
19. MADDE
Anayasa değişikliğinin 2. turunda, teklifin 26. maddesine bağlı Geçici 19. Madde 71 ret oyuna karşı 337 oyla kabul edildi. Genel Kurulda, teklifin Anayasaya Geçici 19. madde eklenmesine ilişkin düzenleme üzerindeki oylamaya 408 milletvekili katıldı. Oylamada 337 kabul, 71 ret oyu kullanıldı.
Birinci turda, teklifin Geçici 19. maddesine ilişkin gizli oylamaya 409 milletvekili katılmış; oylamada 336 kabul, 71 ret oyu kullanılmış; 1 oy boş çıkmış, 1 oy da geçersiz sayılmıştı.
Teklifin 26. maddesine bağlı geçici 19. madde, teklifle Anayasa Mahkemesinin 11'den 17'ye çıkarılan üye yapısına ilişkin hükümleri içeriyor. Buna göre, Anayasa Mahkemesinin mevcut yedek üyeleri değişikliğin yürürlüğe girdiği tarihte "asıl üye" sıfatını kazanacak. Geçici maddede, Anayasa Mahkemesinin yeni üyelerinin seçimine ilişkin esaslar da belirleniyor.
20. MADDE
Anayasa değişikliğinin 2. turunda, teklifin 26. maddesine bağlı Geçici 20. Madde 72 ret oyuna karşı 336 oyla kabul edildi. Genel Kurulda, teklifin Anayasaya Geçici 20. Madde eklenmesine ilişkin düzenleme üzerindeki oylamaya 408 milletvekili katıldı. Oylamada 336 kabul, 72 ret oyu kullanıldı.
Birinci turda, Geçici 20. maddeye ilişkin gizli oylamaya 408 milletvekili katılmış; oylamada 337 kabul, 70 ret oyu kullanılmış; 1 milletvekili de çekimser kalmıştı.
Teklifin 26. maddesine bağlı geçici 20. madde, Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulunun (HSYK) 7'den 22'ye çıkarılan asıl üye ve 5'den 12'ye çıkarılan yedek üye yapısına ilişkin hükümler içeriyor. Geçici maddeye göre, değişikliğin yürürlüğe girdiği tarihte HSYK'nın Yargıtay ve Danıştaydan gelen asıl ve yedek üyelerinin görevleri seçildikleri sürenin sonuna kadar devam edecek. Geçici madde, HSYK'nın yeni yapılanması kapsamında 30 gün içinde üye seçimi yapılmasını ve buna ilişkin esasları da düzenliyor.
Bu maddeye ilişkin oylama sonuçlarının açıklanmasının ardından çerçeve 26. maddenin gizli oylamasına başlandı.
Erdoğan'ın mal varlığı bugün de tartışıldı
Genel Kurulunda Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'ın "malvarlığı" konusunda dün başlayan tartışma bugün de sürdü. CHP'li milletvekillerine tepki gösteren AK Parti Şanlıurfa Milletvekili Zülfikar İzol, güçlükle Genel Kurul dışına çıkarıldı.
Teklifin "Ekonomik Sosyal Konsey"in Anayasa kapsamına alınmasını öngören 24. maddesi ile ilgili önergeler nedeniyle söz alan CHP Sinop Milletvekili Engin Altay, dün "Erdoğan'ın dünyanın en zengin 8. başbakanı" olduğunu söylediğini, verdiği bilginin doğru olduğunu, ancak kaynak konusunda yanlış bilgi verdiğini söyledi.
Altay, krallar, kraliçeler, prensesler, sultanlar düşülünce Başbakan Erdoğan'ın 1 milyon 800 bin dolar gelirle 8 ya da 9. en zengin Başbakanı olduğunu ileri sürdü.
Altay, AK Parti sıralarından yoğun laf atmalar üzerine, "Konuya ilişkin araştırma önergesi vereceğiz. Biraz onurunuz varsa destek verirsiniz" dedi. AK Parti Grup Başkanvekili Nurettin Canikli, sataşma olduğu gerekçesiyle söz adı.
Canikli, kürsüye geldiğinde, AK Parti'li İzol, bağırarak ve sıralara vurarak Altay ve CHP milletvekillerine tepki göstermeye başladı. Bazı AK Parti milletvekillerinin sakinleştirmeye çalıştığı İzol, bağırmayı ve tepki göstermeyi sürdürdü.
Başkan Mehmet Ali Şahin, milletvekillerinden İzol'u salondan çıkarmalarını istedi. İzol, güçlükle Genel kurul dışına çıkarıldı. Kulise çıkarılan İzol, burada da sakinleştirilmeye çalışıldı. Kuliste bir süre dinlendirilen İzol, milletvekillerinin nezaretinde bahçeye çıkarıldı.
İzol, Erdoğan'ın elini öpmek istedi
İzol, daha sonra tekrar kulise gelerek, Genel Kurul çalışmalarını televizyondan izleyen Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'ın yanına gitti ve elini öpmeye çalıştı. Ancak Başbakan Erdoğan, buna izin vermedi. Erdoğan, İzol'u yanına oturtarak, bir süre sohbet etti. Bu arada İzol'un incinen sağ eli, buz tedavisi uygulandıktan sonra sarıldı.
İzol'un çıkarılmasından sonra konuşmaya başlayan Canikli, Altay'ın dünkü konuşmasını düzelttiğini belirterek, "Yanlış kaynaktan bilgi aldığını söyledi ve sıralamanın yanlış olduğunu belirtti. Dolayısıyla konuşmasında iddiasının yalan olduğunu ikrar etti" diye konuştu.
Başbakan Erdoğan'ın sözü edilen listede alttan 3. sırada olduğunu belirten Canikli, "İddianın asılsız olduğu ortaya çıktı. Biz Sayın Baykal'ın mal varlığını açıklamasını bekliyoruz. Dünyada ana muhalefet liderleri arasında zenginlik bakımından kaçıncı sırada? Onu bekliyoruz" dedi.
Yine sataşma gerekçesiyle söz alan CHP Grup Başkanvekili Kemal Kılıçdaroğlu, önümüzdeki hafta Başbakan, bakanlar ve çocuklarının mal varlıkları ile ilgili Meclis Araştırma Önergesi vereceklerini belirterek, "Sayın Başbakan'ın aldığı aylıklar, çalıştığı şirketler belli, ödedikleri vergiler belli. Toplarsınız. Herkes çıkar izah eder. Olur biter. Bu kadar basit bir olayı uzatmanın mantığı yok" diye konuştu.
Önergenin Erdoğan'ın mal varlığı ile ilgili kuşkuları ortadan kaldırmaya yönelik olduğunu ifade eden Kılıçdaroğlu, "Bizim getirdiğimiz araştırma önergesine evet derseniz size saygı duyacağız. Önergemizi reddederseniz bu tartışmalar devam eder" dedi.
Erdoğan'ın mal varlığını bildiklerini ifade eden Kılıçdaroğlu, "Biz kaynağını merak ediyoruz, Sayın Canikli. Mal varlığını açıklamaktan, alın teri ile kazanılan paradan kimse korkmamalıdır" diye konuştu.
Başkan Şahin, sataşma nedeniyle söz isteyen AK Parti Grup Başkanvekili Suat Kılıç'a söz vermeyerek tartışmayı bitirdi.
25. madde görüşmelerinde gerginlik
Öte yandan, 12 Eylül darbesinin yapanların yargılanmasını engelleyen geçici 15. maddeyi kaldırmayı öngören 25. maddenin görüşüldüğü sırada da tartışma çıktı.
AK Parti Tokat milletvekili Zeyid Aslan'ın konuşması sırasında muhalefet partilerini 12 Eylül'ü gerçekleştirenlerle yüzleşememekle suçladı ve bu maddenin kabulü için herkesin oy kullanması gerektiğini söyledi.
Muhalefet partilerinin sürekli olarak 12 Eylül karşıtı söylemlerle oy aldığını ancak buna ilişkin bir politika geliştirmediğini iddia eden Zeyid Aslan'a muhalefet milletvekilleri tepki gösterdi.
Konuşmasına verilen ek sürenin dolmasına rağmen, mikrofonunun kapatılmaması üzerine milletvekilleri Meclis Başkanı Mehmet Ali Şahin'e tepki gösterdiler.
AK Partili'li Aslan'ın mikrofonunun kapatılmasına rağmen kürsüde konuşmaya devam etmesi üzerine de, milletvekilleri, Aslan'ın kürsüye işgal ettiğini savunarak kürsüye gelmek istediler. Milletvekillerinin, Mehmet Ali Şahin tarafından uyarılmasına rağmen gergin ortam güçlükle yatıştırıldı.
28 Şubat tartışması
Görüşmeler sırasında 28 Şubat süreci ve Genelkurmay Başkanlığının 27 Nisan açıklaması da gündeme geldi.
TBMM Genel Kurulunda, Anayasa değişikliği teklifinin Anayasanın geçici 15. maddesini kaldıran maddenin görüşmelerinde, milletvekilleri önergeleri üzerinde söz aldı.
Görüşmelerde zaman zaman gerginlik yaşandı.
BDP Iğdır Milletvekili Pervin Buldan, 12 Eylül'ün ürünü olan yasa ve kurumlar dururken, 12 Eylül darbesinin mahkum edilip edilemeyeceğini sordu.
MHP Yozgat Milletvekili Mehmet Ekici, 12 Eylül'ü konuşurken, dillerini değil, yüreklerini, akıllarını konuşturmaları gerektiğini dile getirdi.
Ekici, AK Parti Grup Başkanvekili Ayşe Nur Bahçekapılı'ya da "Benim şehitlerimi anarken, bizim yüreğimiz yanarken lütfen gülmeyin" diye seslendi.
Bahçekapalı'nın söz istemesi üzerine birleşimi yöneten TBMM Başkanı Mehmet Ali Şahin, Bahçekapalı'ya "Güldünüz mü?" diye sordu. Bahçekapılı'nın "Hayır" yanıtı üzerine Şahin, Bahçekapılı'ya söz vermedi.
CHP Ankara Milletvekili Tekin Bingöl, 28 Şubat ve 27 Nisanın hesabı sorulmadan, masaya yatırılmadan, 12 Eylül Anayasasında değişiklik yapmanın, "ucuz bir yaklaşım" olacağını savundu.
AK Parti Grup Başkanvekili Bekir Bozdağ, sataşma olduğu gerekçesiyle söz istedi. AK Parti'nin ve milletvekillerinin, milletin ürünü, antidemokratik her türlü müdahaleye, hukuk dışı her türlü yapılanmaya, darbelere karşı, milletin ortak sesi olduğunu söyledi.
Bozdağ, milletin, darbelere sevinenleri gördüğünü, 27 Mayıs 1960 darbesini kimlerin alkışladığını bildiğini belirterek, "Darbenin yedeğinde kimin iktidar, başbakan olduğunu, 1 Mayısları bayram diye bu millete kutlattığını, 12 Mart 1971 muhtırası verildiğinde, Meclis açıkken, Mecliste anayasa değiştirip, darbecilerin, cuntacıların talimatı doğrultusunda milletin anayasasına, hukukuna kimlerin ayar verdiğini de bu millet iyi biliyor. Kimin darbe şakşakçısı, kimin onlarla beraber iş tutuğunu da biliyor" diye konuştu.
Bütün milletin 12 Eylül darbesinden mağdur olduğunu, sadece bir kesimin değil, 72,5 milyonun fatura ödediğini kaydeden Bozdağ, şunları söyledi: "27 Nisan e-muhtırası... Bunların yargılanmasını engelleyen bir yasa hükmü var mı? Yargılamayı Hükümet, Başbakan mı yapacak, soruşturmayı Hükümet mi açacak? Soruşturmayı açacak savcılar. Ama görüyoruz ki Türkiye'de bazı kişilere karşı soruşturma açmak cesaret istiyor, o cesareti gösteremediler. 1997'de Genelkurmaya gidip esas duruşta duranlar, o darbecileri alkışlayanlar onu açma cesareti gösterememişlerdir. Bizi niye itham ediyorsunuz? Hukuku işletmek durumunda olanlar orada, onlar soruşturma açtılar da biz ellerinden mi tuttuk. Buradan çağrıda yapıyoruz, zaman aşımı dolmadı, buyursun soruşturmalarını açsınlar. Bu ülkede darbe teşebbüsüyle yargılananların avukatlığını yapanlar var."
Sıra kapaklarına vurdular
Önerge üzerinde söz alan AK Parti Tokat Milletvekili Zeyyid Aslan, 12 Eylül'de "alnına tüfek dayatılarak uyandırılmış 15 yaşında bir çocuk olduğunu" söyledi.
12 Eylül'ün "katliam sembolü" olduğunu ifade eden Aslan, "Böyle bir süreci yaşatanlardan hesap sorma zamanı gelmedi mi? 12 Eylül ile hesaplaşmanın önünü açarak işkencecilerden hesap soralım. '12 Eylül'ü karanlığa gömeceğiz' diyenleri oy kabinlerinde görmek istiyorum" dedi.
Aslan'ın Ozan Arif'in konuya ilişkin bir şiirini okuması sırasında MHP sıralarından protestolar yükseldi.
Konuşma süresi dolan Aslan'a Başkan Mehmet Ali Şahin, selamlama için süre verdi.
Aslan, bu sırada, "Kafeslerde insanlık dışı muameleye maruz kalmış Mustafaların annesinin yüreğini ferahlatmak için bu değişikliği yapalım" dedi.
Aslan'ın bu sözleri MHP sıralarından yükselen protestoların artmasına neden oldu. MHP milletvekilleri sıralara vurarak protestolarını sürdürdüler.
Başkan Şahin'in mikrofonunu kapattığı Aslan, Şahin'in uyarılarına rağmen kürsüden ayrılmayarak konuşmasını sürdürdü. Aslan'ı AK Parti milletvekilleri kürsüden alarak, kulise çıkardı.
MHP Grup Başkanvekili Oktay Vural, Divana doğru giderek, Şahin'i tutumundan dolayı eleştirdi. Şahin, "Ne yapayım, ben mi ineceğim aşağıya? Mikrofonunu kestim" dedi.
Tartışmalar oy kullanılması sırasında da devam etti. Şahin, "Millet bizi izliyor. Milletvekillerinin hareket etmesi gerektiği gibi hareket edin" diyerek uyarıda bulundu.
Oy kullanma sırasında MHP Antalya Milletvekili Tunca Toskay, divana giderek Şahin'i olayla ilgili tutumu nedeniyle eleştirdi.
CNN Türk