Anayasa görüşmelerinde 4. gün de bitti

TBMM Genel Kurulunda, anayasa değişikliği teklifinin, ''Kamu denetçiliği'' (ombudsmanlık) kurumunun oluşturulmasını öngören 9. maddesi oylandı. Maddeye 334 kabul, 70 ret, 2 çekimser oy kullanıldı. Teklifin 10. maddesisi de Genel Kurul'daki oylamada 335 evet oyu alırken, 11. madde için 338 evet oyu kallanıldı.

TBMM Genel Kurulunda, anayasa değişikliği teklifinin, ''Kamu denetçiliği'' (ombudsmanlık) kurumunun oluşturulmasını öngören 9. maddesi oylandı. Maddeye 334 kabul, 70 ret, 2 çekimser oy kullanıldı. Teklifin 10. maddesisi de Genel Kurul'daki oylamada 335 evet oyu alırken, 11. madde için 338 evet oyu kallanıldı. Genel Kurulda, CHP ve MHP'nin grup önerilerinden sonra verilen aranın ardından, anayasa değişikliği teklifinin görüşmelerine geçildi.

Değişiklik teklifinin görüşmeleriyle birlikte, kürsüye, birleşimi yönetmek üzere TBMM Başkanı Mehmet Ali Şahin çıktı.

TBMM Genel Kurulu'nda, anayasa değişikliği teklifinin, "Kamu denetçiliği" (ombudsmanlık) kurumunun oluşturulmasını öngören 9. maddesinin oylanmasına başlandı.

Gizli oylamaya 406 milletvekili katıldı. Oylamada 334 kabul, 70 ret, 2 çekimser oy kullanıldı.

Maddeyle, anayasanın "Dilekçe Hakkı" başlıklı 74. maddesinde değişiklik yapılıyor. "Kamu denetçiliği" (ombudsmanlık) kurumu oluşturuluyor.

Kurum, TBMM Başkanlığına bağlı olarak kurulacak ve idarenin işleyişi ile ilgili şikayetleri inceleyecek. Kamu başdenetçisi, TBMM tarafından gizli oyla ve 4 yıl için seçilecek.

Milletvekilliğin düşmesi

Anayasa değişikliği teklifinin 10. maddesine 335 kabul, 70 ret oyu verildi. TBMM Genel Kurulundaki gizli oylamaya 408 milletvekili katıldı. Oylamada 335 kabul, 70 ret, 3 çekimser oy kullanıldı.

Maddeyle, Anayasa'nın ''Milletvekilliğinin Düşmesi'' başlıklı 84. maddesinin son fıkrası yürürlükten kaldırılıyor. Buna göre, milletvekilliğinin düşürülmesi uygulaması kaldırılıyor.

Anayasa değişikliği teklifinin, Meclis Başkanlık Divanının görev süresine ilişkin 11. maddesinin görüşmelerine başlandı.

Gizli oylamaya 409 milletvekili katıldı. Oylamada 338 kabul, 70 ret, 1 geçersiz oy kullanıldı.

Teklifin 11. maddesine göre, TBMM'nin Başkanlık Divanına ilk seçilenlerin görev süresi 2 yıl olacak. İkinci devre için seçilenlerin görev süresi ise o yasama döneminin sonuna kadar devam edecek.

GÖRÜŞMELERDEN

Madde üzerinde CHP Grubunun görüşlerini dile getiren Sinop Milletvekili Engin Altay, AK Parti'nin, "çoğunluk" ile "çoğulculuğu" birbirine karıştırdığını savundu.

Altay, "Kuvvetler ayrılığı prensibini bir türlü hazmedemediniz, içinize sindiremediniz" dedi. Altay, demokrasinin, "el kaldıran 2 ördeğin, 1 file üstünlük sağladığı rejim olmadığını" ifade ederek, "Sizin yaptığınızın, bundan farklı bir karşılığı yok" görüşünü savundu.

Meclis Başkanı'nın, polemiğe açık bir konuda birleşimi yönetmesini eleştiren Altay, Meclis Başkanı Mehmet Ali Şahin'in, "Hükümet sözcüsü" gibi davrandığını ileri sürdü.

Altay, "Meclis Başkanının plakası 001'dir. Meclis Başkanları 001 numaranın gereğini yapmalıdır. 1 numarayla itişip, kakışmak hoş bir şey mi? Sizin 1 oya ihtiyacınız var madem, iki Meclis Başkanvekili hanımefendi var, onlar yönetir? Millet size, devletin niteliğini ve şeklini değiştirme yetkisi vermemiştir. Son CHP'li ölene kadar, siz devletin şekli ve niteliğini kurcalamayacaksınız, bozamayacaksınız" diye konuştu.

MHP Mersin Milletvekili Behiç Çelik, tartışmaya açılmadan, siyasi partilerin etkin katılımı olmadan hazırlanacak Anayasa değişikliklerinin, millete, devlete hiçbir katkısının olamayacağını söyledi.

Çelik, zemin olmadan, ihtiyaç belirlemeden, subjektif olarak getirilen değişikliklerin, gergin olan sosyal yapıda huzursuzluğu artırabileceği uyarısında bulundu.

Çelik, Anayasa değişikliği için TBMM'de uzlaşma komisyonu kurulmasını, değişiklik iradesinin 24. Dönem parlamentosuna bırakılmasını istedi. Değişiklik teklifiyle getirilen kamu denetçiliğinin, kamuoyunda tartışılmadığını ifade eden Çelik, bunun, Türk idari sisteminde yer almadığını söyledi.

Çelik, "Yeni bir kadrolaşma merci aranıyor" görüşünü savundu. Çelik, Anayasa değişikliğine, mevcut yöntemiyle usulden ve esastan karşı olduklarını yineledi.

"Atatürk'e karşı olamaz"

BDP Diyarbakır Milletvekili Akın Birdal da madde üzerinde görüşlerini açıklarken, insan haklarının, demokrasi ve hukukun üstünlüğünün göstermelik olmaktan çıkarılması gerektiğini vurguladı.

Türkiye'de insan hakları açısından her gün bir şeyin yaşandığını belirten Birdal, TBMM İnsan Haklarını İnceleme Komisyonunun toplantılarının 2-3 günde bir yapılması gerektiğini söyledi.

Birdal, AK Parti'nin 8 yıldır iktidarda olduğunu ancak Anayasa değişikliğinin neden kısa bir süreye sıkıştırılarak, sabahlara kadar görüşüldüğünü sordu. Birdal, "Anayasa 177 maddeden oluşuyor, her gün 2 madde getirilir, görüşülürdü" dedi.

AB bütçesinin her 10 yılda bir yapıldığına işaret eden Birdal, "Acaba AB bütçesinden alacağımız fonun miktarını artırmak için mi bu kadar sıkıştırdık bunu? Bilmem kaç avro alabilmek için apar topar değişiklik getiriliyor" görüşünü ileri sürdü. Birdal, çocuklar, siyasetçiler, il başkanları cezaevinde olduğu, seçim barajı yüzde 10'da kaldığı sürece "evet" diyemeyeceklerini ancak statik de olmadıklarını söyledi.

AK Parti Grubu adına konuşan Kırıkkale Milletvekili Vahit Erdem, CHP'li Altay'a yanıt verdi. Erdem, cumhuriyetin koruyucusu ve kollayıcısının sadece CHP olamayacağını, cumhuriyete sahip çıkmanın herkesin görevi olduğunu belirtti.

Başbakan Recep Tayyip Erdoğan dahil, hiçbir Başbakanın Atatürk'e karşı olamayacağını belirten Erdem, bütün başbakanların Atatürk'ün gösterdiği muasır medeniyet seviyesine ulaşmak için gece gündüz çalıştığını kaydetti.

Erdem, kamu denetçiliği kavramının yeni olmadığını, bunun 1215'teki Magna Carta'da, Osmanlı İmparatorluğu'nda da yer aldığına işaret etti.

AK Parti Şanlıurfa Milletvekili Yahya Akman, Adalet Komisyonunda bekleyen devlet sırrı ve ticari sırlarla ilgili yasa tasarılarının kabul edilmesi halinde Bilgi Edinme Kanununun tam anlamıyla taçlanacağını belirtti.

Akman, kamu denetçiliğinin gelmesiyle birlikte vatandaşların tam olarak "bilgi edinmek anayasal hakkım" diyebileceğini ifade etti.

Devlet Bakanı Cevdet Yılmaz, Ombudsmanlık kurumunun oluşturulmasını öngören düzenlemenin, kamu yönetiminde şeffaflığı artıracağını, Türkiye'nin AB ile uyumu açısından ilerleme sağlamasına yol açacağını söyledi.

Yılmaz, TBMM Genel Kurulunda, Anayasa değişikliği teklifi üzerinde milletvekillerinin sorularını yanıtladı.

Teklifin "Kamu denetçiliği" (ombudsmanlık) kurumunun oluşturulmasını öngören 9. maddesinin, kamu yönetiminde hesap verebilirliği, şeffaflığı artıracak, Türkiye'nin AB ile uyumu açısından ilerleme sağlamasına yol açacak bir düzenleme olduğunu söyledi.

Kurumun bağımsız olabilmesi için, bağlı olması gereken en elverişli kurumun, bütün halkın iradesinin yansıdığı TBMM olduğuna işaret eden Yılmaz, "TBMM'nin, bu kurumun bağımsızlığının teminatı olacağına inanıyorum" dedi. Bakan Yılmaz, kurumun yargı yolunu engellemeyeceğini belirterek, isteyen için her zaman yargı yolunun açık olacağını, kurumun sadece tamamlayıcı bir unsur olacağını kaydetti.

Yılmaz, "21. yüzyılda artık bireylerin, toplumun denetimi son derece önemli hale gelmiştir. Kurum da bu kanalları güçlendirecek bir mekanizma olacaktır" diye konuştu. Başdenetçinin bağımsızlığının çok önemli olduğuna işaret eden Yılmaz, saygınlığın oluşturulamaması halinde bu kurumların çalışamayacağını söyledi.

Gerginlik yaşandı

Teklifin 10. maddesinin görüşüldüğü Genel Kurulda, grubu adına söz alan BDP Şırnak Milletvekili Hasip Kaplan, dünkü birleşimde, TBMM Başkanı Mehmet Ali Şahin ile olan diyaloğuna değindi.

Kaplan, Şahin'in kendisine yönelik, "Beni öldürtecek misin?" dediğini, bunun da kamuoyunda yanlış anlaşıldığını ifade ederek, böyle bir kastının olmadığını söyledi.

Kaplan, bu konuda Şahin'den açıklama beklediğini dile getirdi. Hasip Kaplan, konuşmasını tamamladıktan sonra, Başkanlık Divanına giderek, Şahin ile tokalaştı. Şahin de konuyla ilgili yaptığı açıklamadan dolayı Kaplan'a teşekkür ederek, "Bu açıklama benim için kafiydi. O anın atmosferi ile sorulan soru da anlamını yitirmiş oldu" dedi.

Bu sırada Tunceli Bağımsız Milletvekili Kamer Genç, yerinden, Meclis Başkanı Şahin'e, "Meclisi tarafsız yönet" diye bağırdı.

Bunu üzerine, AK Parti Manisa Milletvekili Mehmet Çerçi, Genç'e tepki gösterdi. CHP Gaziantep Milletvekili Yaşar Ağyüz de tartışmaya katıldı. Tartışmanın büyümesi üzerine TBMM Başkanı Şahin, birleşime ara verdi.

Verilen arada da tartışma devam etti.

Ağyüz ile CHP'li bazı milletvekilleri, Çerçi'nin oturduğu bölüme doğru yürüdü. Tartışma, AK Parti'li bazı milletvekillerinin araya girmesiyle son buldu. CHP Manisa Milletvekili Şahin Mengü, "Çerçi'nin küfürlü konuştuğunu" ifade ederek, özür dilememesi halinde Meclisi çalıştırmayacaklarını söyledi.

TBMM Başkanı Şahin, görüşmelerin uzun sürece yayılmasının, zaman zaman dengelerinin biraz sarsılmasına yol açtığını ifade ederek, bu nedenle istem dışı bazı sözlerin ağızlarından çıkabildiğini kaydetti.

Şahin, milletvekillerini, sakin olmaları, birbirlerine saygı göstermeleri, birbirlerinin hukuklarını korumaları konusunda duyarlı olmaya çağırdı.

Arınç'dan referandum resti

Devlet Bakanı ve Başbakan Yardımcısı Bülent Arınç, TBMM Genel Kurulunda görüşülen Anayasa Değişikliği teklifinin 11. maddesi üzerinde milletvekillerinin sorularını yanıtladı.

Arınç, MHP Adana Milletvekili Muharrem Varlı'nın, "Bu Anayasa değişikliğini hazırlayanlara üstün hizmet ödülü vermeyi düşünüyor musunuz?" sorusuna, "Anayasa değişikliği maddesini hazırlayanlara üstün hizmet ödülü vermeye gerek yok, aslında bunu anayasal madde haline getirenleri rahmetle anmamız gerekiyor" yanıtını verdi.

Bülent Arınç, MHP Niğde Milletvekili Mümin İnan'ın, "başörtüsü meselesinin" teklifte neden yer almadığı sorusuna şu karşılığı verdi: "Demek ki özlemle bu meseleyi bekliyor. Bu konunun bayraktarlığını siz yapın, bu konuyu siz ele alın. Çünkü benim geçmişte siyaset yaptığım Refah Partisi (RP) ve Fazilet Partisi (FP) bu sebeple kapatıldı ve benim için siyasi yasak istendi. İktidarda iken AK Parti hakkında kapatma davası açıldı, sebeplerden bir tanesi de buydu. Dolayısıyla başörtüsü meselesini CHP çözmek istiyorsa çözebilir elini tutan yok, MHP çözmek istiyorsa sadece soruyla değil yüksek sesle bunu ifade eder; kanun ve Anayasa değişiklik teklifini getirir. Bunu bir siyasi istismar konusu olarak değil, Sayın İnan'ın yüreğinden geçen ve inandığı bir konu olarak görüyorum. Arkadaşıma her zaman destek olmaya hazırım ama lütfen siz bir adım öne çıkın. Anayasa değişiklik teklifinin içinde bu madde de olsun derseniz, o zaman 10. ve 42. maddelerde yaşadığımız serencamı da bilmeniz gerekir."

Başbakan Yardımcısı Arınç, katıldığı bir televizyon programında, "Bu paketin içerisinde Anayasa Mahkemesini de düzenleyen bir madde olduğunu belirterek, mahkemenin referandum sonuçlarını iptal etmeye kalkması halinde büyük hukuki kaos çıkar" dediğini anımsatarak, "Bunu çatışma anlamında söylemedim. 367 meselesinde karşılaştığımız olayı bugün yaşamak istemiyoruz. Referandum sonuçlarını Anayasa Mahkemesine götürmek isteyenler varsa götürsünler ve karşı cevabını alsınlar."

CNN Türk