Sanayide yıllık artış %10.4 aylık gerileme % 1.0

Eylül ayı "Sanayi Üretim Endeksi" dün açıklanınca, iyimserler "Sanayi üretimi yüzde 10.4 arttı" diyerek sevindi.
Gerçekçiler "Sanayi üretiminde eylül ayında yüzde 1.0 gerileme var" diyerek endişelenmeye başladı. Bazıları sevinirken bazılarının endişelenmesi, farklı rakamlardan, farklı yorumlardan kaynaklanıyor.
TÜİK şimdilerde sanayi üretimindeki gelişmelerle ilgili olarak 3 farklı endeks serisi yayınlıyor:
1) 2005 yılı 100 esası ile düzenlene gelen klasik sanayi üretim endeksi.
2) Yeni yayınlanmaya başlanan takvim etkisinden arındırılmış sanayi üretim endeksi.
3) Mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış sanayi üretim endeksi.
Bu 3 endeksin kapsamı da hesap şekli de sonucu da birbirine uymuyor.
1) 2005 yılı 100 esası ile düzenlene gelen sanayi üretim endeksi 2007 yılı eylül ayında 118 idi. 2008 yılında 114'e indi, 2009 yılında 103 oldu. Bu yılın eylül ayında 113'e yükseldi. 

İyileşme gözleniyor
2008 yılı eylül ayında yüzde 4.0 oranında, 2009 yılı eylül ayında yüzde 9.6 oranında gerilemişti. 2010 Eylül ayındaki yüzde 10.4 büyüme geçmişe göre iyileşmenin işaretidir.
İyileşmenin işaretidir ama, 2010 Eylül ayında 113 olarak belirlenen üretim endeksi, sanayi üretimimizin hâlâ 2006 yılının eylül ayında 114 olan endeks büyüklüğüne ulaşamadığını ortaya koymaktadır.
Krizden sonra önemli olan, sanayi üretiminin aylık olarak değişim yönüdür. Sanayi üretimi devamlı olarak artıyor mu? Buna bakmak gerekir. Sanayi üretimi temmuz ayından bu yana her ay bir önceki aya göre geriliyor. Temmuzda gerileme yüzde 0.2 idi. Ağustosta yüzde 4.2 gerileme kaydedildi. Eylülde gerileme yüzde 1.0 oldu.
Açık anlatımıyla geçen yıla göre sanayi üretimi yüzde 10.4 arttı diyerek kendi kendimizi kandırmayalım. Kriz dönemine göre sanayi üretimi daha iyi ama, sanayi üretiminde artış durdu. Hatta ufak ufak gerilemeler görülüyor. 

Büyüme yavaşladı
2) Takvim etkilerinden arındırılmış sanayi üretim endeksinde ay içinde sanayide çalışılan (makinelerin çalıştığı/insanların çalıştığı) saatlere göre ayarlama yapılıyor.
Bu endeks geçen yılın eylül ayına göre bu yılın eylül ayında yüzde 12.9 oranında artış gösteriyor.
Ağustos ayında 115 olan endeks ise eylülde 120 olmuş. Bu endekste eylül ayında sanayi üretimi yüzde 4.0 oranında büyümüş görünüyor.
3) Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış sanayi üretim endeksi eylül ayında, geçen yılın eylül ayına göre sanayi üretiminde yüzde 13.3 oranında artışı işaret ediyor.
Fakat ağustos ayına göre ise sanayi üretimin yüzde 0.4 gerilediğini gösteriyor.
Tekrarda yarar var. Sanayide üretim kriz dönemine göre iyidir. (1) Ama kriz öncesi üretim büyüklüğüne henüz ulaşamadık. (2) Son aylarda üretim artışı yavaşladı. Hatta bazı aylar geriye gidişler görülüyor. Son 3 aydır gerileme devamlı hale geldi.
Ekonominin temeli üretimdir. Üretim artacak ki insanlar iş bulsun. Üretim ise kendiliğinden artmıyor. Başka ülkelerde hükümetlerin önceliği üretimi artıracak politikaları oluşturup uygulamak. Bizim gündemimize ise üretim konusu bir türlü giremiyor.