Hsyk Kanun Tasarısı Adalet Komisyonu'nda
Adalet Bakanı Sadullah Ergin, HSYK Kanun Tasarısı ile daha önceden haklarında meslekten çıkarma cezası verilenlere, yargı yoluna başvurmadan önce Kurul'a başvurarak durumlarının yeniden değerlendirilmesi yolunun açıldığını bildirdi
Adalet Bakanı Sadullah Ergin, HSYK Kanun Tasarısı ile daha önceden haklarında meslekten çıkarma cezası verilenlere, yargı yoluna başvurmadan önce Kurul'a başvurarak durumlarının yeniden değerlendirilmesi yolunun açıldığını bildirdi.
Bakan Ergin, Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu (HSYK) Kanunu Tasarısı'nı görüşmek üzere toplanan Adalet Komisyonu'nda yaptığı konuşmada söz konusu tasarı hakkında bilgi verdi. Ergin, 12 Eylül'de halkoylamasıyla kabul edilen Anayasa değişikliğiyle birçok alanda önemli reformlar gerçekleştirdiklerini söyledi. Bu reformların en önemlilerinden birisinin de HSYK'nın yapısıyla ilgili getirilen yenilikler olduğunu belirten Bakan Ergin, HSYK'nın 1981 Anayasası yürürlüğe girmeden önce 13 Mayıs 1981 tarihli
kanunla kurulan idari bir organ olduğunu söyledi. Ergin, HSYK'nın kurulduğu günden beri hemen hemen her kesim tarafından üye sayısının az olması, üyelerin sadece Yargıtay ve Danıştay'dan gelmesi, hakkında karar alınan ilk derece hakim ve savcılardan hiçbir temsilcinin Kurul'da bulunmaması, kurul kararlarının yargı denetimine tamamen kapalı olması, Kurul kararlarına etkin itiraz sisteminin olmaması, HSYK'nın denetlenmesinde ve soruşturulmasında Adalet Bakanlığı'nın tek yetkili olması, müfettişlerin bakan
tarafından atanması, kendisine ait sekreteryasının, binasının ve bütçesinin bulunmaması gibi nedenlerle yoğun bir şekilde eleştirildiğini anlattı.
AB müzakere süreci ile birlikte İlerleme Raporları ve yargıyla ilgili raporlarda HSYK'nın yapısının değiştirilmesine yönelik eleştiri ve önerilerin bulunduğunu kaydeden Bakan Ergin, tüm bu eleştiri ve öneriler göz önüne alınarak 5982 sayısı kanunla Anayasa'nın 159. maddesinin değiştirildiğini hatırlattı. Ergin, yapılan Anayasa değişikliğiyle kurulun üye sayısının arttırıldığını, Kurul'un kendisine ait sekretaryaya kavuştuğunu, 3 daire ve Genel Kurul şeklinde çalışmasının benimsendiğini, Kurul üyelerinin
geldiği kaynakların çeşitlendirildiğini, ilk derece hakimlerinin de Kurul'da temsil edilmesinin sağlandığını, meslekten çıkarma cezalarına karşı yargı yolu açıldığını, Kurul'a bağlı Teftiş Kurulu'nun kurulmasının öngörüldüğünü, soruşturma izni konusundaki Adalet Bakanlığı'nın yetkilerinin büyük ölçüde Kurul'a devredildiğini dile getirdi.
TASARININ GETİRDİĞİ YENİLİKLER
Tasarının ön taslağı ile ilgili 20 kamu kurum ve kuruluşunun görüşünün alındığını da ifade eden Bakan Ergin, tasarı ile gelen yeni düzenlemeleri şöyle sıraladı:
"- Kurul, mahkemelerin bağımsızlığı ile hakimlik ve savcılık teminatı esaslarını gözeterek adalet, tarafsızlık, doğruluk ve dürüstlük, tutarlılık, eşitlik, ehliyet ve liyakat ilkeleri çerçevesinde görev yapacaktır.
- Söz konusu bağımsızlığa bağlı olarak sekreterya işlerini yürütmek üzere kurula bağlı bir Genel Sekreterlik kurulmaktadır.
- Kurul, başkanlık, Genel Kurul ve dairelerden oluşmaktadır. Hakim ve savcılarla ilgili tüm işlemler 7'şer üyeden oluşan daireler tarafından yürütülecek ve bu işlemler sonucunda dairelerce verilen kararlara karşı yapılan itirazlar ise Genel Kurul tarafından karara bağlanacaktır.
- Yeni bir teftiş kurulu oluşturulmakta ve bu kurul HSYK'ya bağlanmaktadır.
- Aynı zamanda Adalet Bakanı olan kurul başkanının yetkileri, Anayasa'da açıkça yazılı hususlar dışında önemli ölçüde sınırlandırılmaktadır.
- Anayasa hükmüne göre Kurul Başkanı, dairelerin çalışmalarına katılamayacak ve oy kullanamayacak; buna karşın Genel Kurul'un tüm toplantılarına katılabilecek ve oy kullanabilecektir.
- Anayasa'nın bu düzenlemesine karşılık tasarıda yargı bağımsızlığının daha da güçlendirilmesi amacıyla başkanın, hakim ve savcılar ile Kurul üyelerinin disiplin ve suç soruşturmalarıyla ilgili Genel Kurul toplantılarına da katılamaması ve oy kullanamaması bu tasarıda öngörülmüştür.
- Başkan, yetkilerinden bir kısmını başkanvekiline devredebilecektir. Başkan sadece Genel Kurul tarafından teklif edilen üç aday arasından Genel Sekreteri atayabilecektir.
- Genel Sekreter hariç olmak üzere hakim ve savcı sınıfından olup da Kurul'da görev yapacak olanların tamamı Genel Kurul tarafından atanacaktır. Bu konuda görüşe sunulan ön taslaktaki teklif üzerinden atama modelinden vazgeçilmiş, Genel Sekreter dışındaki görevlilerin Genel Kurul tarafından doğrudan atanması benimsenmiştir.
- Adalet Bakanlığı Müsteşarı, sadece dairelerden birisinde üye olarak görev yapacak, daire başkanı veya başkanvekili seçilemeyecektir.
- Müsteşarın toplantıya katılmaması, dairenin toplanmasına ve karar almasına engel olmayacaktır. Müsteşar hakkında, müsteşarlık görevi dışında, diğer üyelerin tabi olduğu suç ve disiplin soruşturma esaslar ve usulleri uygulanacaktır.
- 22 üyeden oluşan Genel Kurul, en az 15 üyeyle toplanacak, en az 12 üyenin oyuyla karar alabilecektir.
- Genel Kurul kararlarının yeniden incelenmesi istenebilecek, daire kararlarına karşı ise yeniden inceleme ve itiraz yoluna gidilebilecektir.
- Genel Kurul'un ve dairelerin meslekten çıkarma cezasına ilişkin kararlarının da yanında, başkanı tek başına yaptığı işlemler ve aldığı kararlara karşı da yargı mercilerine başvurulabilecektir.
- Genel Kurul'un herhalde 12 üyeyle karar alması benimsenmiştir.
- Kurul üyelerinin özlük işleri ve hakları bakımından Yargıtay Daire Başkanı hakkındaki hükümlere tabi olması ilkesi getirildi.
- Propaganda yasağı yumuşatılarak, adayların kendilerini tanıtabilmeleri için mektup, mesaj, elektronik posta gönderme ve kapalı yer toplantısı düzenlemelerine imkan sağlanmıştır.
- Daha önceden haklarında meslekten çıkarma cezası verilenlere, yargı yoluna başvurmadan önce Kurul'a başvurarak durumlarının yeniden değerlendirilmesi yolu açılmıştır."
Adalet Bakanı Ergin, son şekli verilen tasarıyla yargı bağımsızlığının güçlendirildiğini, yargı tarafsızlığının geliştirildiğini ve Kurul'un daha bağımsız bir yapıya kavuşturulduğunu söyledi. Ergin'in konuşmasının ardından milletvekilleri tasarı üzerindeki görüşlerini dile getirmeye başladı.
(CC-Y)
Bakan Ergin, Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu (HSYK) Kanunu Tasarısı'nı görüşmek üzere toplanan Adalet Komisyonu'nda yaptığı konuşmada söz konusu tasarı hakkında bilgi verdi. Ergin, 12 Eylül'de halkoylamasıyla kabul edilen Anayasa değişikliğiyle birçok alanda önemli reformlar gerçekleştirdiklerini söyledi. Bu reformların en önemlilerinden birisinin de HSYK'nın yapısıyla ilgili getirilen yenilikler olduğunu belirten Bakan Ergin, HSYK'nın 1981 Anayasası yürürlüğe girmeden önce 13 Mayıs 1981 tarihli
kanunla kurulan idari bir organ olduğunu söyledi. Ergin, HSYK'nın kurulduğu günden beri hemen hemen her kesim tarafından üye sayısının az olması, üyelerin sadece Yargıtay ve Danıştay'dan gelmesi, hakkında karar alınan ilk derece hakim ve savcılardan hiçbir temsilcinin Kurul'da bulunmaması, kurul kararlarının yargı denetimine tamamen kapalı olması, Kurul kararlarına etkin itiraz sisteminin olmaması, HSYK'nın denetlenmesinde ve soruşturulmasında Adalet Bakanlığı'nın tek yetkili olması, müfettişlerin bakan
tarafından atanması, kendisine ait sekreteryasının, binasının ve bütçesinin bulunmaması gibi nedenlerle yoğun bir şekilde eleştirildiğini anlattı.
AB müzakere süreci ile birlikte İlerleme Raporları ve yargıyla ilgili raporlarda HSYK'nın yapısının değiştirilmesine yönelik eleştiri ve önerilerin bulunduğunu kaydeden Bakan Ergin, tüm bu eleştiri ve öneriler göz önüne alınarak 5982 sayısı kanunla Anayasa'nın 159. maddesinin değiştirildiğini hatırlattı. Ergin, yapılan Anayasa değişikliğiyle kurulun üye sayısının arttırıldığını, Kurul'un kendisine ait sekretaryaya kavuştuğunu, 3 daire ve Genel Kurul şeklinde çalışmasının benimsendiğini, Kurul üyelerinin
geldiği kaynakların çeşitlendirildiğini, ilk derece hakimlerinin de Kurul'da temsil edilmesinin sağlandığını, meslekten çıkarma cezalarına karşı yargı yolu açıldığını, Kurul'a bağlı Teftiş Kurulu'nun kurulmasının öngörüldüğünü, soruşturma izni konusundaki Adalet Bakanlığı'nın yetkilerinin büyük ölçüde Kurul'a devredildiğini dile getirdi.
TASARININ GETİRDİĞİ YENİLİKLER
Tasarının ön taslağı ile ilgili 20 kamu kurum ve kuruluşunun görüşünün alındığını da ifade eden Bakan Ergin, tasarı ile gelen yeni düzenlemeleri şöyle sıraladı:
"- Kurul, mahkemelerin bağımsızlığı ile hakimlik ve savcılık teminatı esaslarını gözeterek adalet, tarafsızlık, doğruluk ve dürüstlük, tutarlılık, eşitlik, ehliyet ve liyakat ilkeleri çerçevesinde görev yapacaktır.
- Söz konusu bağımsızlığa bağlı olarak sekreterya işlerini yürütmek üzere kurula bağlı bir Genel Sekreterlik kurulmaktadır.
- Kurul, başkanlık, Genel Kurul ve dairelerden oluşmaktadır. Hakim ve savcılarla ilgili tüm işlemler 7'şer üyeden oluşan daireler tarafından yürütülecek ve bu işlemler sonucunda dairelerce verilen kararlara karşı yapılan itirazlar ise Genel Kurul tarafından karara bağlanacaktır.
- Yeni bir teftiş kurulu oluşturulmakta ve bu kurul HSYK'ya bağlanmaktadır.
- Aynı zamanda Adalet Bakanı olan kurul başkanının yetkileri, Anayasa'da açıkça yazılı hususlar dışında önemli ölçüde sınırlandırılmaktadır.
- Anayasa hükmüne göre Kurul Başkanı, dairelerin çalışmalarına katılamayacak ve oy kullanamayacak; buna karşın Genel Kurul'un tüm toplantılarına katılabilecek ve oy kullanabilecektir.
- Anayasa'nın bu düzenlemesine karşılık tasarıda yargı bağımsızlığının daha da güçlendirilmesi amacıyla başkanın, hakim ve savcılar ile Kurul üyelerinin disiplin ve suç soruşturmalarıyla ilgili Genel Kurul toplantılarına da katılamaması ve oy kullanamaması bu tasarıda öngörülmüştür.
- Başkan, yetkilerinden bir kısmını başkanvekiline devredebilecektir. Başkan sadece Genel Kurul tarafından teklif edilen üç aday arasından Genel Sekreteri atayabilecektir.
- Genel Sekreter hariç olmak üzere hakim ve savcı sınıfından olup da Kurul'da görev yapacak olanların tamamı Genel Kurul tarafından atanacaktır. Bu konuda görüşe sunulan ön taslaktaki teklif üzerinden atama modelinden vazgeçilmiş, Genel Sekreter dışındaki görevlilerin Genel Kurul tarafından doğrudan atanması benimsenmiştir.
- Adalet Bakanlığı Müsteşarı, sadece dairelerden birisinde üye olarak görev yapacak, daire başkanı veya başkanvekili seçilemeyecektir.
- Müsteşarın toplantıya katılmaması, dairenin toplanmasına ve karar almasına engel olmayacaktır. Müsteşar hakkında, müsteşarlık görevi dışında, diğer üyelerin tabi olduğu suç ve disiplin soruşturma esaslar ve usulleri uygulanacaktır.
- 22 üyeden oluşan Genel Kurul, en az 15 üyeyle toplanacak, en az 12 üyenin oyuyla karar alabilecektir.
- Genel Kurul kararlarının yeniden incelenmesi istenebilecek, daire kararlarına karşı ise yeniden inceleme ve itiraz yoluna gidilebilecektir.
- Genel Kurul'un ve dairelerin meslekten çıkarma cezasına ilişkin kararlarının da yanında, başkanı tek başına yaptığı işlemler ve aldığı kararlara karşı da yargı mercilerine başvurulabilecektir.
- Genel Kurul'un herhalde 12 üyeyle karar alması benimsenmiştir.
- Kurul üyelerinin özlük işleri ve hakları bakımından Yargıtay Daire Başkanı hakkındaki hükümlere tabi olması ilkesi getirildi.
- Propaganda yasağı yumuşatılarak, adayların kendilerini tanıtabilmeleri için mektup, mesaj, elektronik posta gönderme ve kapalı yer toplantısı düzenlemelerine imkan sağlanmıştır.
- Daha önceden haklarında meslekten çıkarma cezası verilenlere, yargı yoluna başvurmadan önce Kurul'a başvurarak durumlarının yeniden değerlendirilmesi yolu açılmıştır."
Adalet Bakanı Ergin, son şekli verilen tasarıyla yargı bağımsızlığının güçlendirildiğini, yargı tarafsızlığının geliştirildiğini ve Kurul'un daha bağımsız bir yapıya kavuşturulduğunu söyledi. Ergin'in konuşmasının ardından milletvekilleri tasarı üzerindeki görüşlerini dile getirmeye başladı.
(CC-Y)