Perakende ciroları Kasım ayında büyüdü
Kasım ayı itibariyle, perakende sektörü Kasım ayı ciroları ekim ayına kıyasla yüzde 9 artarken, 2008 yılının Kasım ayına göre aylık değişim ise yüzde 15 seviyesinde oldu.
CNBC-e Tüketici Güven Endeksi Kasım ayında bir önceki aya göre yüzde 7,4 gerileyerek 88,28 değerini aldı. Bu veri 2009 Mayıs ayından bu yana gerçekleşen en düşük değer oldu. CNBC-e Tüketim Endeksi Kasım ayında bir önceki aya göre yüzde 0,96'lık bir artışla 152,67 değerini aldı.
CNBC-e Tüketim Eğilim Endeksi bir önceki aya yüzde 1.5 düşerek 139.11 değerini aldı. Bu da 2009 Mart ayından bu yana gerçekleşen en düşük değer oldu.
Yılsonu yaklaşırken cirolarda aylık ve yıllık büyüme gerçekleşti. Hazır giyim perakendesi ciro büyümesinde lider konumunu koruyor. Yüzde 5'lik artışa rağmen, tüketim eğilimi ve tüketici güvenindeki düşüşler, gelecek dönem için önemli sinyaller taşıyor.
GIDA VE GIDA-DIŞI CİROLAR
Alt sektörler bazında ciroları incelendiğinde, gıda perakendesi cirosunda önceki aya göre yüzde 1 artış yaşandığı görülüyor. Alt sektörler bazında ekim ayında yaşanan mevsimsel düşüşler, Kasım ayında normal trendine döndü. Gıda dışında ise aylık ciro değişimi yüzde 23 artış olarak gerçekleşti. Hazır giyim sektörü cirosu ise yüzde 37 artış kaydetti. Aylık bazda geçen yılın Kasım ayıyla kıyaslandığında, gıda perakendesi ciroları yüzde 7, gıda dışı perakende cirosu yüzde 28 ve hazır giyim ciroları yüzde 42 büyüdü. Yıllık olarak bakıldığında ise gıda ciroları yüzde 3 arttı. Öte yandan gıda dışında yüzde 9 büyüme gözleniyor. 2008 Kasım ayından- 2009 Kasıma yıllık yüzde 14 büyüme yaşayan hazır giyim sektörü, alt kırılımdaki ciro artışının yine lideri konumunda.
2009 ilk 11 ayını 2008 yılının ilk 11 ayıyla kıyasladığımızda, gıda ciroları yüzde 4 artarken, gıdadışı yüzde 10, hazır giyim ise yüzde 15 büyüme gerçekleşti.
2009 yılı Kasım ayında 2003=100 Temel Yıllı Tüketici Fiyatları Endeksi'nde bir önceki aya göre yüzde 1,27, bir önceki yılın Aralık ayına göre yüzde 5,96, bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 5,53 ve on iki aylık ortalamalara göre yüzde 6,53 artış gerçekleşti.
Alt sektörler bazında ciro artışı sürerken, gıda perakendesi 11 aylık dönemde yatırımlarının dönüşlerini almaya başladı. Ekim ayında gıdadışında yaşanan mevsimsel düşüşler kasım ayı ile birlikte yükselişe döndü.
METREKARE ENDEKSİ
Metrekare endeksine göre, yıllık olarak yüzde 14 artış gözlemleniyor. Öte yandan, 2008 Kasım ayındaki bir yıllık büyümeye bakıldığında ise yüzde 20 artış yaşandığı görülüyor. Aralık 2008 sonuna kıyasla 2009 yılı ilk 11 aylık metrekare artışı ise yüzde 12 oranında gerçekleşti.
Mağaza sayılarında ise, yıllık yüzde 13 artış yaşandı; ancak 2008'deki yıllık yüzde 23'lük artış oranlarına kıyasla büyüme hız kesti.
Kasım 2009'da yıllık metrekare artışı gıdada yüzde 15, gıda dışında yüzde 11 seviyesinde gerçekleşti. Hazır giyimde yüzde 14 yıllık metrekare artışı yaşandı. Gıdada 2008 yılı Kasım ayındaki yıllık artış yüzde 20 iken, 2009 yılı Kasım ayında bu oran düştü.
Gıda dışında ise 2008'deki yüzde 21'lik büyüme 2009'da yüzde 11'e geriledi. Geçen sene hazır giyim metrekare alanında ise yüzde 28 büyüme gözlemlendi; 2009 Kasım ayında yıllık hazır giyim metrekaresi ise yüzde 14 arttı.
Aralık 2008 sonuna kıyasla 11 aylık büyümeye baktığımızda da, en yoğun metrekare artışının yüzde 14 ile gıda perakendesinde olduğu görülüyor. Gıda dışında 11 aylık metrekare artışı yüzde 10, hazırgiyimde 11 aylık metrekare artışı yüzde 13 oldu.
Geçen yılın Kasım ayına göre yıllık mağaza sayıları gelişimine baktığımızda ise, Gıdada yüzde 21 artış olurken, gıda dışında ise yüzde 5 artış olduğu görülmektedir. Hazır giyim sektöründe mağaza sayısı artışı yüzde 6 düzeyinde oldu.
Gıda perakendesi yıllık yüzde 21 mağaza sayısı artışıyla yatırımlarda öncü konumdadır ve 2008 yılındaki eğilimini sürdürüyor. Gıdadışı yatırım ivmesini yavaşlatmış olmasına rağmen, özellikle yeni açılan AVMlere bağlı olarak büyümesini sürdürdü. Hazır giyim perakendesi Kasım ayında yatırım atağıyla metrekaresini yıllık bazda yüzde 14 artırdı, kriz döneminde de farklı bölgelerde yeni müşterilere ulaşma kararlılığını sürdürdü. Kasım ayında açılan 7 yeni AVM mağaza sayılarında artışta etkili oldu.
Organize perakende sektörü, bir bütün olarak ekonominin güvenilir payandası olduğunu bu davranış modeli ile tekrar gösteriyor. Sektörde gıda dışındaki genel eğilim, mağaza metrekarelerinin büyümesi yönünde. Kasım 2009'da metrekare başına ciro endeksi, Ekim ayına göre yüzde 8 arttı. 2008 Kasım ayına kıyasla aylık bazda yüzde 6 artış görülüyor.
Alt sektörlere baktığımızda; gıdada Ekim ayına göre değişiklik olmadı. 2008 yılı aynı döneminde ise yüzde 8 düşüş gerçekleşti. Gıda dışında ise hem aylık bazda hem de Kasım 2008'e göre yüzde 20'lik artış oldu. Hazır giyim sektörüne baktığımızda ise önceki aya göre metrekare başına cirolarda yüzde 35 artış oldu, 2008 yılının Kasım ayına göre ise yüzde 33 artış kaydedildi. Geçen yılın aynı döneminde yüzde 10'luk artış yaşandı.
Aylık bazdaki metrekare artışından daha yüksek gerçekleşen ciro artışına bağlı olarak, metrekare başına cirolar yükseldi. Öte yandan, sektör genelinde yıllık bazda yüzde 6 verimlilik artışı yakalandı.
SEKTÖR İSTİHDAMI
Sektör istihdamı aylık bazda yüzde 2, yılld ayındaki bir yıllık bık bazda ise yüzde 1 arttı. Toplam çalışan sayısında Aralık 2008 sonundan bu yana yüzde 2 artış kaydedildi.
Alt sektörlerde de 2008'deki istihdam artışı hız kesti. Gıdada yıllık bazda yüzde 5 istihdam düşüşü yaşandı. Gıdadışında yüzde 4 artış olurken, hazırgiyimde ise yüzde 8 istihdam gelişimi gözlendi.
Kasım 2009 itibariyle, Aralık 2008'den beri olan 11 aylık dönemde hazır giyim yüzde 8 istihdam artışı sağlarken, gıda yüzde -2 düşüş, toplam gıda dışı ise yüzde 3 artış yaşadı. Kasım ayında özellikle gıda dışı organize perakendede geçtiğimiz aylardan sonra yeniden bir istihdam hamlesi gözlendi. Gıdadışı ve hazır giyim alt sektörleri yıllık ve aylık istihdam gelişimini sürdürdü.
Sektör, işsizliğin yüzde 13,4'e ulaştığı dönemde istihdam yaratma gücünü tüm olumsuzluklara rağmen yıllık toplam yüzde 1 artışla gerçekleştirdi. Organize perakende sektörünün yarattığı bu kayıtlı istihdam değeri, diğer sektörlerde görülmüyor. Alt sektörler bazında istihdam gelişimi yüzde 8'e kadar yükseldi.
FİŞ SAYILARI
Ekim ayına göre organize perakende fiş sayıları yüzde 3 azalırken, 2008 Kasım ayına kıyasla aylık artış yüzde 12 seviyesinde oldu. 2009'un ilk 11 ayı 2008 yılının ilk 11 ayıyla kıyaslandığında yüzde 14 düzeyinde fiş sayısı artışı gerçekleşti.
Fiş sayılarında yıllık bazda yüzde 14 artış yaşandı. Bu durum hem kayıtlılığın gelişimine dikkat çekmekte hem de tüketicinin bir süredir benimsediği üzere, sık alışverişe çıktığında her defasında az satın aldığına işaret ediyor.
Gıdada aylık fiş sayısı düşerken, gıdadışı ve hazırgiyimde artış gerçekleşti. Gıdada fiş sayısı 2008 Kasım ayına göre yıllık yüzde 13 artarken, gıdadışında bu oran yüzde 17 oldu. Hazır giyimde ise yıllık bazda yüzde 31 artış, aylık bazda yüzde 36 artış olarak gerçekleşti. 2009 Kasım ayında 2008 yılının Kasım ayına göre yüzde 63 oranında fiş sayısı artışı yaşanmış olması, 2008 Kasım ayında ekonomik krizin etkisi ile en düşük seviyelerinden birine inen özel tüketimin bir yıl içinde yaşadığı toparlanmanın
da bir kanıtı olarak değerlendiriliyor.
1 yılda toplam fiş sayısında yüzde 14'lük artış kayıtlılık oranındaki artışın sürdüğüne işaret ediyor. Geçen yıl bu oran yüzde 16 olmuştu. Kasım ayında cirolardaki artışa rağmen fiş sayılarının azalması, fiş başına cirolarda artışa işaret ediyor.