Umman Ziyaretinin Kazananı Netanyahu

ABDURRAUF ARNAVUT - İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu'nun 26 Ekim'de Umman'a gerçekleştirdiği ziyaretin yankıları ve amacına yönelik tartışmalar devam ederken sürecin kazananının Netanyahu olduğu belirtiyor.

Ziyaretin amacı konusunda İsrailli uzmanlar, "Filistinlilerle müzakere sürecini yeniden başlatma, İran'la iletişim kanalı açma ya da Umman'la ilişkileri normalleştirme" gibi 3 farklı görüş dile getirse de masadan kazançlı ayrılan tarafın İsrail ve tabii ki Netanyahu olduğu konusunda hemfikir.

İsrail'in "Yedioth Ahronot" yazarlarından Ronni Shaked'e göre ziyaretin amacı her ne olursa olsun bundan kazançlı çıkan Netanyahu oldu.

AA muhabirine konuşan Shaked, "Umman Sultanı Kabus bin Said'in, Filistinliler ya da İsrailliler üzerinde etkisi olduğunu ya da İsrail ile İran arasında herhangi bir yakınlaşmanın olası olduğunu düşünmüyorum. Hal böyle olunca bu ziyaretten tek istifade eden Netanyahu oluyor." dedi.

- Ziyaretin kazananı Netanyahu ve İsrail

Ziyaretin Netanyahu için önemine işaret eden Shaked, "O artık İsraillilere, 'Bakın, Filistinliler mevzubahis olmadan da bir Arap ülkesinin kapıları önümde açılıyor' diyebilecek." şeklinde konuştu.

Shaked, "Ziyaret eğer, özellikle Körfez ülkelerinin, -Filistin-İsrail meselesi gündem olmaksızın- İsrail'e yönelik daha büyük bir açılımının ön adımı ise bu sadece Netanyahu için değil İsrail için de önemlidir." değerlendirmesinde bulundu.

İsrail'in Umman'la yıllardır iyi ilişkileri olduğunu hatırlatan Shaked, "Şüphesiz ziyaret siyasi açıdan önem taşıyor. Ancak İsrail-Filistin müzakere sürecini canlandırmaya yahut İran ile İsrail arasında gizli ilişki kanallarının açılmasına ne derece katkı sağlayacağı henüz net değil." diye konuştu.

- Umman, Ortadoğu barış süreci ve İran konusunda rol oynayabilir

İsrail Radyosu Eski Haber Müdürü Yoni Ben-Menachem ise Umman'ın, Ortadoğu barış süreci ve İran konusunda rol oynayabileceği görüşünü savundu.

Söz konusu rolün ABD Başkanı Donald Trump'ın onayını alması gerektiğine işaret eden Ben-Menachem, şunları kaydetti:

"İran'ın Suriye'deki varlığı İsrail'i fazlasıyla endişelendiriyor. Netanyahu belki de Umman vasıtasıyla İran'la iletişim kurabileceği bir kanal açmaya çalışıyor. İkinci sebep ise İsrail-Filistin meselesi. Trump'ın Yüzyılın Anlaşması planını Filistin tarafına kabul ettirme konusunda büyük sorun yaşadığını düşünüyorum. Bu konuda bir Arap tarafa ihtiyacı var."

- "Ziyaret Netanyahu için önemli bir siyasi başarı"

Ben-Menachem, İsrail'le resmi ilişkileri olmayan bir Arap ülkesi liderinin, Netanyahu ile özellikle de ABD'nin büyükelçiliğini Kudüs'e taşımasının ardından ve yerleşim birimleri inşaatları ile Gazze'ye yönelik saldırıların devam ettiği bir ortamda bir araya gelmesinin "Netanyahu için önemli bir siyasi başarı" olduğunu vurguladı.

Eski İsrail Radyosu Haber Müdürü Ben-Menachem ayrıca Arap ülkelerinden resmi düzeyde bu ziyarete eleştiri gelmemesi ve hatta bazıları tarafından memnuniyetle karşılanmasının çok önemli olduğunu dile getirdi.

- Ziyaret bir "duvarı" yıktı

İsrail'in "Haaretz" gazetesi yazarlarından Zvi Bar'el, pazar günü konuyla ilgili kaleme aldığı makalesinde, söz konusu ziyaretin, "Arap liderler ile İsrail Başbakanı arasında görüşme yapılmaması duvarını" yıkması açısından önemli olduğunu belirtti.

Ziyaretin "Filistin ile müzakereler ve İran" olmak üzere 2 hedefi olabileceğini ancak İran kefesinin daha ağır bastığını düşünen Bar'el, Muskat yönetiminin, İran'la nükleer anlaşmanın iptal edilmesine karşı çıktığını hatırlatarak, "Sultan Kabus, şüphesiz İsrailli misafirlerine kibar bir dille İran konusundaki tavrından vazgeçme niyetinde olmadığını açıklamıştır." ifadelerine yer verdi.

Bar'el, Sultan Kabus'un, Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas'tan "müzakerelerin yeniden başlayabileceği" mesajını almış olabileceğini ancak ABD yönetiminin Yüzyılın Anlaşmasını yakında açıklayacağı yönündeki tehditlerinin devam ettiği bir dönemde Netanyahu'yu davet etme sebebinin bu olamayacağını savundu.

İsrailli yazar ayrıca "Netanyahu'yu müzakere masasına oturmaya ikna edecek biri varsa o da Körfez sahilinde değil Beyaz Saray'da oturan kişidir." ifadesini kullandı.

- Umman İsrail ile Filistin'i yeniden müzakere masasına oturtmak istiyor

Yediot Ahronot'un bir diğer yazarı Smadar Perry de pazar günkü yazısında, Umman Sultanı ve Dışişleri Bakanı'nın, İsrail ile Filistin'i yeniden müzakere masasına oturtmak istedikleri ve bu bağlamda ABD ile birlikte çalıştıkları tezini işledi.

Perry, Filistinlilerin, ABD'yi ve Trump'ı boykot edebileceğini ancak Sultan Kabus'un isteğini geri çeviremeyeceğini savundu.

- Normalleşmeyi derinleştirme

Filistin yönetimi, Kudüs'ü İsrail'in başkenti olarak tanımasının ardından Trump yönetimiyle siyasi ilişkileri kopardı. Bu bağlamda Filistin, ABD'nin himayesinde Ortadoğu barış sürecinin yeniden canlandırılmasına karşı çıkıyor ve uluslararası bir ara bulucu istiyor.

Netanyahu pazar günü, Çin Cumhurbaşkanı Yardımcısı Wang Qishan'ın, Tel Aviv ziyareti sırasında yaptığı konuşmada, "Filistinlilerle sorunu çözersek bunun, Arap dünyasıyla barışın sağlanmasına kapı açacağını sandık. Bu doğru, ancak daha doğru olan başka bir şey var ki o da, Arap dünyasına açılsaydık ve ilişkileri normalleştirseydik bu bizi Filistinlilerle barışa götürürdü." dedi.

Netanyahu'nun Umman ziyaretinin akabinde ofisinden yapılan açıklamada, söz konusu ziyaretin Başbakan'ın bölge ülkeleriyle İsrail arasındaki ilişkileri güçlendirme politikası kapsamında atılmış bir adım olduğu ifade edildi.

Yahudi Evi Partisi'nin lideri ve İsrail Eğitim Bakanı Naftali Bennett de geçen cuma günü Twitter hesabından yaptığı paylaşımda, Netanyahu'nun Umman ziyaretinin önemli bir siyasi atılım ve İsrail'in bölgesel stratejisinin parçası olduğunu ifade etti.