Tarihi Zeynel Bey Türbesi Yeni Yerine Taşınıyor
Orman ve Su İşleri Bakanlığınca, Türkiye'de ilk defa uygulanacak proje ile bin tonluk tarihi Zeynel Bey Türbesi 2 kilometre taşınarak Ilısu Baraj Göl alanından çıkarılacak Bakan Eroğlu: 'Ilısu Barajı'nın inşa edildiği bölgede, arkeolojik kazı çalışmaları yaparak tarihi değerleri tespit edip bunların korunması için projeler geliştiriyoruz. Taşıma projesi ülkemizin prestij projelerden biri olacak, proje ile Zeynel Bey Türbesi'ni 2 kilometre kadar taşıyacağız' 'Bölgede tarihi değere sahip olan cami, külliye ve han gibi yapıları da korumak için gerekli projeleri hızla hayata geçireceğiz'
Orman ve Su İşleri Bakanlığınca, bin tonluk tarihi Zeynel Bey Türbesi, Türkiye'de ilk defa uygulanacak proje ile 2 kilometre taşınarak Ilısu Baraj Göl alanından çıkarılacak.
Bakanlıktan yapılan açıklamada, Ilısu Baraj Göl alanında kalacak tarihi ve kültürel varlıklar için çalışmaların yürütüldüğü belirtildi.
Açıklamada konuya ilişkin değerlendirmelerine yer verilen Orman ve Su İşleri Bakanı Veysel Eroğlu, bir yandan muazzam yatırımlar yaparken, diğer yandan da tarihi değerlere sahip çıktıklarını vurguladı.
Ilısu Barajı'nın inşa edildiği bölgede arkeolojik kazı çalışmaları yaparak tarihi değerleri tespit ettiklerini ve bunların korunması için projeler geliştirdiklerini aktaran Eroğlu, 'Taşıma projesi ülkemizin prestij projelerden biri olacak, proje ile Zeynel Bey Türbesi'ni 2 kilometre kadar taşıyacağız. Yine bölgede tarihi değere sahip olan cami, külliye ve han gibi yapıları da korumak için gerekli projeleri hızla hayata geçireceğiz.' bilgisini paylaştı.
- Kültürel varlıklar taşınıyor
Açıklamaya göre, Güneydoğu Anadolu Projesi'nin (GAP) en önemli tesislerinden Ilısu Barajı, tamamlandığında gövde dolgusu, enerji üretimi ile oluşturacağı göl bakımdan Türkiye'nin ve dünyanın en büyük barajlarından biri olacak. 11 milyar metreküp su depolayacak Ilısu'nun göl alanında kalacak kültürel varlıkların taşınması büyük önem taşıyor.
Ilısu Barajı inşaatının simge projelerinden Zeynel Bey Türbesi'nin taşınması da kültürel varlıklara verilen önemin ve gösterilen hassasiyetin kanıtı niteliğinde. Bu doğrultuda bin tonluk tarihi türbe, Türkiye'de ilk defa uygulanacak projeyle 2 kilometre taşınarak baraj göl alanından çıkarılacak.
- Yukarı Şehir Arkeolojik Park olacak
Hasankeyf'te yer alan tarihi ve kültürel varlıklar, 40 hektarı kapsayan ve Aşağı Şehir olarak isimlendirilen alan ile 23 hektarı kapsayan ve Yukarı Şehir olarak isimlendirilen alanda bulunuyor.
Hasankeyf Yukarı Şehir Alanı'ndaki kültürel varlıkların yüzde 80'inden fazlası, Ilısu Projesi'nin maksimum su kotundan etkilenmeyecek, dolayısıyla sular altında kalmayacak. Yukarı Şehir, bu alanın yeniden düzenlenmesi ile birlikte içindeki kültürel varlıkların sergileneceği bir 'Arkeolojik Park ve Açık Hava Müzesi' olarak hizmete sunulacak.
İlçedeki kültürel varlıklar ve buluntuların önemli bir kısmı bu parkta sergilenecek, kapalı ve açık hava müzeleri, turistik eşya satış alanı, mesire yerleri, yeşil alanlar, yönetim binası ve ulaşım yolları da park alanı içerisinde bulunacak. Alan, özgünlüğüne zarar verilmeden bir açık hava müzesi olarak tasarlanıyor.
- Kültür ve turizm açısından bir cazibe merkezi olacak
Yukarı Şehir'de çok sayıda mezar, türbe, köşk, tarihi konut, bir tarihi cami, saray ve mağara bulunuyor. Mevcut durumda bakımsız halde bile pek çok ziyaretçiyi kendisine çeken bu eserlerin, uygun bir çevre düzenlemesi ile çağdaş müzecilik anlayışıyla arkeolojik park içinde sergilenmesiyle bölge, kültür ve turizm açısından cazibe merkezi haline gelecek.
Kültürel varlıklarının gelecek kuşaklara aktarılması amacıyla korunması ya da taşınması ile ilgili yapılan bütün çalışmalar, uluslararası koruma ilkeleri doğrultusunda ulusal ile uluslararası uzman ve akademisyenlerle geliştirilen projeler ve Bölge Koruma Kurulu'nun onayı dahilinde yürütülüyor.
- Türbe taşınacak
Baraj sularından etkilenecek Aşağı Şehir'de de kültürel eserlerin mirasının ortaya çıkarılmasına yönelik kazılar yapılıyor. Bu eserler, Türkiye ve dünyada konusunda uzman bir ekip yönetiminde Hasankeyf Yeni Kültürel Park Alanı'na taşınıyor ve yerleştiriliyor. Bu eserlerden biri de yaklaşık bin tonluk ağırlığa sahip olan Zeynel Bey Türbesi olacak.
Türkiye'de Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Yüksek Kurulunca alınan 36 sayılı ilke kararı gereği, tarihi ve kültürel varlıkların korunması maksadıyla bilim komisyonlar oluşturuluyor.
Ilısu Projesi kapsamında oluşturulan bilim komisyonu, Zeynel Bey Türbesi'nin doğa koşulları ve zamanın olumsuz etkileri sebebiyle yıprandığını tespit etti. Bu çerçevede aralarında su altında koruma yönteminin de olduğu alternatifler değerlendirildi ve en uygun yöntem olarak 'Bütüncül Taşıma Yöntemi'nin benimsenmesi kararı alındı.
- Tahrikli modüler taşıyıcı sistemi ile taşınacak
Zeynel Bey Türbesi'nin taşınması ile ilgili literatürdeki bütün kaynaklar ve metotlar incelendi, yapı üzerindeki hasarların tespiti yapıldı. Daha önceki dönemlerde yapılan restorasyon çalışmaları sırasında yapıya uygulanan müdahaleler ayrı ayrı ele alınarak taşımada en güvenli yöntem belirlendi. Bu bilgiler ışığında, ilk olarak restorasyon ilkeleri doğrultusunda yapının güçlendirme çalışmaları tamamlandı.
Türbenin temelden kesilmesi işlemi dahil kaldırılma öncesindeki bütün çalışmalar gerçekleştirildi. Türbenin etrafında 30 santimetre yüksekliğinde kaldırma temeli ve duvarların alt kısımlarında 28 kaldırma kirişi imalatı yapıldı. 90 santimetre yüksekliğinde art germe uygulanarak kaldırma plağı tamamlandı ve 44 hidrolik kriko yerleştirildi.
Taşıma esnasında kullanılacak ek düzenekle birlikte bin 150 ton ağırlığındaki türbe, Kendinden Tahrikli Modüler Taşıyıcı (SPMT) sistemi ile taşınacak. Geçen ay sonunda yüzde 40 daha fazla ağırlıkla taşıma yolunun testini yapan ekipler, bir sıkıntıya rastlamadı.
Türbenin içten kesilmesi tamamlanarak hidrolik krikolar aracılığıyla türbe 2 santimetre yukarı kaldırıldı ve taşımaya hazır hale getirildi. Tüm teknik hazırlıkların yapıldığı ve test edildiği sistemle yapı hasar almadan güvenli bir şekilde yeni yerine taşınacak.
- Dünyadan örnekler
Açıklamada, tarihi yapıların gerek duyulduğunda taşınmasının uzun yıllardan beri bütün dünyada uygulanan bir yöntem olduğuna işaret edilerek, şunlar kaydedildi:
'Bugüne kadar yüzlerce tarihi yapı taşındı. Bu yapılar arasında Hollanda-Oudewater'da bulunan 8 bin ton ağırlığındaki Aziz Francis Kilisesi, Amsterdam'da bulunan 7 bin ton ağırlığındaki Atık Arıtma Tesisi ve Maastricht'te bulunan bin 400 ton ağırlığındaki demiryolu köprüsü bulunuyor. Ayrıca Mısır'da Aswan Barajı'nın suları altında kalmaktan kurtarılan Abu Simbel Tapınağı da önemli bir örnek. Söz konusu tapınağın nakledilmesine UNESCO öncülük ederek çalışmaları destekledi. Toplamda 300 bin ton ağırlığında olan Ebu Simbel Tapınağı, 1960 -1966 yılları arasında bulunduğu noktadan 65 metre yukarı ve 200 metre ileriye taşındı.'
Kaynak: AA
Bakanlıktan yapılan açıklamada, Ilısu Baraj Göl alanında kalacak tarihi ve kültürel varlıklar için çalışmaların yürütüldüğü belirtildi.
Açıklamada konuya ilişkin değerlendirmelerine yer verilen Orman ve Su İşleri Bakanı Veysel Eroğlu, bir yandan muazzam yatırımlar yaparken, diğer yandan da tarihi değerlere sahip çıktıklarını vurguladı.
Ilısu Barajı'nın inşa edildiği bölgede arkeolojik kazı çalışmaları yaparak tarihi değerleri tespit ettiklerini ve bunların korunması için projeler geliştirdiklerini aktaran Eroğlu, 'Taşıma projesi ülkemizin prestij projelerden biri olacak, proje ile Zeynel Bey Türbesi'ni 2 kilometre kadar taşıyacağız. Yine bölgede tarihi değere sahip olan cami, külliye ve han gibi yapıları da korumak için gerekli projeleri hızla hayata geçireceğiz.' bilgisini paylaştı.
- Kültürel varlıklar taşınıyor
Açıklamaya göre, Güneydoğu Anadolu Projesi'nin (GAP) en önemli tesislerinden Ilısu Barajı, tamamlandığında gövde dolgusu, enerji üretimi ile oluşturacağı göl bakımdan Türkiye'nin ve dünyanın en büyük barajlarından biri olacak. 11 milyar metreküp su depolayacak Ilısu'nun göl alanında kalacak kültürel varlıkların taşınması büyük önem taşıyor.
Ilısu Barajı inşaatının simge projelerinden Zeynel Bey Türbesi'nin taşınması da kültürel varlıklara verilen önemin ve gösterilen hassasiyetin kanıtı niteliğinde. Bu doğrultuda bin tonluk tarihi türbe, Türkiye'de ilk defa uygulanacak projeyle 2 kilometre taşınarak baraj göl alanından çıkarılacak.
- Yukarı Şehir Arkeolojik Park olacak
Hasankeyf'te yer alan tarihi ve kültürel varlıklar, 40 hektarı kapsayan ve Aşağı Şehir olarak isimlendirilen alan ile 23 hektarı kapsayan ve Yukarı Şehir olarak isimlendirilen alanda bulunuyor.
Hasankeyf Yukarı Şehir Alanı'ndaki kültürel varlıkların yüzde 80'inden fazlası, Ilısu Projesi'nin maksimum su kotundan etkilenmeyecek, dolayısıyla sular altında kalmayacak. Yukarı Şehir, bu alanın yeniden düzenlenmesi ile birlikte içindeki kültürel varlıkların sergileneceği bir 'Arkeolojik Park ve Açık Hava Müzesi' olarak hizmete sunulacak.
İlçedeki kültürel varlıklar ve buluntuların önemli bir kısmı bu parkta sergilenecek, kapalı ve açık hava müzeleri, turistik eşya satış alanı, mesire yerleri, yeşil alanlar, yönetim binası ve ulaşım yolları da park alanı içerisinde bulunacak. Alan, özgünlüğüne zarar verilmeden bir açık hava müzesi olarak tasarlanıyor.
- Kültür ve turizm açısından bir cazibe merkezi olacak
Yukarı Şehir'de çok sayıda mezar, türbe, köşk, tarihi konut, bir tarihi cami, saray ve mağara bulunuyor. Mevcut durumda bakımsız halde bile pek çok ziyaretçiyi kendisine çeken bu eserlerin, uygun bir çevre düzenlemesi ile çağdaş müzecilik anlayışıyla arkeolojik park içinde sergilenmesiyle bölge, kültür ve turizm açısından cazibe merkezi haline gelecek.
Kültürel varlıklarının gelecek kuşaklara aktarılması amacıyla korunması ya da taşınması ile ilgili yapılan bütün çalışmalar, uluslararası koruma ilkeleri doğrultusunda ulusal ile uluslararası uzman ve akademisyenlerle geliştirilen projeler ve Bölge Koruma Kurulu'nun onayı dahilinde yürütülüyor.
- Türbe taşınacak
Baraj sularından etkilenecek Aşağı Şehir'de de kültürel eserlerin mirasının ortaya çıkarılmasına yönelik kazılar yapılıyor. Bu eserler, Türkiye ve dünyada konusunda uzman bir ekip yönetiminde Hasankeyf Yeni Kültürel Park Alanı'na taşınıyor ve yerleştiriliyor. Bu eserlerden biri de yaklaşık bin tonluk ağırlığa sahip olan Zeynel Bey Türbesi olacak.
Türkiye'de Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Yüksek Kurulunca alınan 36 sayılı ilke kararı gereği, tarihi ve kültürel varlıkların korunması maksadıyla bilim komisyonlar oluşturuluyor.
Ilısu Projesi kapsamında oluşturulan bilim komisyonu, Zeynel Bey Türbesi'nin doğa koşulları ve zamanın olumsuz etkileri sebebiyle yıprandığını tespit etti. Bu çerçevede aralarında su altında koruma yönteminin de olduğu alternatifler değerlendirildi ve en uygun yöntem olarak 'Bütüncül Taşıma Yöntemi'nin benimsenmesi kararı alındı.
- Tahrikli modüler taşıyıcı sistemi ile taşınacak
Zeynel Bey Türbesi'nin taşınması ile ilgili literatürdeki bütün kaynaklar ve metotlar incelendi, yapı üzerindeki hasarların tespiti yapıldı. Daha önceki dönemlerde yapılan restorasyon çalışmaları sırasında yapıya uygulanan müdahaleler ayrı ayrı ele alınarak taşımada en güvenli yöntem belirlendi. Bu bilgiler ışığında, ilk olarak restorasyon ilkeleri doğrultusunda yapının güçlendirme çalışmaları tamamlandı.
Türbenin temelden kesilmesi işlemi dahil kaldırılma öncesindeki bütün çalışmalar gerçekleştirildi. Türbenin etrafında 30 santimetre yüksekliğinde kaldırma temeli ve duvarların alt kısımlarında 28 kaldırma kirişi imalatı yapıldı. 90 santimetre yüksekliğinde art germe uygulanarak kaldırma plağı tamamlandı ve 44 hidrolik kriko yerleştirildi.
Taşıma esnasında kullanılacak ek düzenekle birlikte bin 150 ton ağırlığındaki türbe, Kendinden Tahrikli Modüler Taşıyıcı (SPMT) sistemi ile taşınacak. Geçen ay sonunda yüzde 40 daha fazla ağırlıkla taşıma yolunun testini yapan ekipler, bir sıkıntıya rastlamadı.
Türbenin içten kesilmesi tamamlanarak hidrolik krikolar aracılığıyla türbe 2 santimetre yukarı kaldırıldı ve taşımaya hazır hale getirildi. Tüm teknik hazırlıkların yapıldığı ve test edildiği sistemle yapı hasar almadan güvenli bir şekilde yeni yerine taşınacak.
- Dünyadan örnekler
Açıklamada, tarihi yapıların gerek duyulduğunda taşınmasının uzun yıllardan beri bütün dünyada uygulanan bir yöntem olduğuna işaret edilerek, şunlar kaydedildi:
'Bugüne kadar yüzlerce tarihi yapı taşındı. Bu yapılar arasında Hollanda-Oudewater'da bulunan 8 bin ton ağırlığındaki Aziz Francis Kilisesi, Amsterdam'da bulunan 7 bin ton ağırlığındaki Atık Arıtma Tesisi ve Maastricht'te bulunan bin 400 ton ağırlığındaki demiryolu köprüsü bulunuyor. Ayrıca Mısır'da Aswan Barajı'nın suları altında kalmaktan kurtarılan Abu Simbel Tapınağı da önemli bir örnek. Söz konusu tapınağın nakledilmesine UNESCO öncülük ederek çalışmaları destekledi. Toplamda 300 bin ton ağırlığında olan Ebu Simbel Tapınağı, 1960 -1966 yılları arasında bulunduğu noktadan 65 metre yukarı ve 200 metre ileriye taşındı.'