Şubat-Mart 2017 Araştırmalarına Göre 'Evet' Oyları Yükseliyor
Argetus’un Şubat-Mart 2017 araştırmalarına göre ‘Evet’ oyları yükseliyor. Anket sonuçlarını değerlendiren Argetus Danışmanı Erol Erdoğan’a göre ‘Hayır’ diyenlerin anayasal değişikliğe ilişkin argümanları eskidi, buna karşın ‘Evet’ diyenler, değişimi maddeler üzerinden anlatarak seçmeni ikna edici bir dil kullanıyor.
İlk araştırmanın 02-06 Şubat’ta 26 ilde 2 bin 560 kişiyle, (CATI-Bilgisayar Destekli Telefon) gerçekleştirildiğini, ikinci araştırmanın, 13-18 Şubat tarihlerinde 26 ilde 3 bin 200 kişiyle yüz yüze görüşme olduğunu ve üçüncü araştırmanın ise 03-08 Mart’ta, 26 ilde, 2 bin 144 kişiyle (CATI-Bilgisayar Destekli Telefon) görüşülerek yapıldığını bildirdi. Araştırmanın sonuçlarını açıklayan şirkete göre, ‘Hayır’ diyenler zayıflarken ‘Evet’ oyları yükseliyor. Anket sonuçlarını değerlendiren Argetus Danışmanı Erol Erdoğan’a göre ‘Hayır’ diyenlerin anayasal değişikliğe ilişkin argümanları eskidi, buna karşın ‘Evet’ diyenler, değişimi maddeler üzerinden anlatarak seçmeni ikna edici bir dil kullanıyor. Erdoğan, ilk aylarda ‘Hayır’ diyenlerin algı olarak baskın gözüktüğünü ancak artık şartların ‘Evet’in lehine olduğunu söyledi.
Evet oylarında düzenli artışlar görülüyor
Anket sonuçlarına göre, ‘Cumhurbaşkanlığı sistemine geçiş konusundaki yaklaşımınızı belirtir misiniz?’ sorusuna seçmenlerin verdikleri yanıtlar arasında ‘Evet, destekliyorum’ tercihi, kararsızlar dağıtıldıktan sonra yüzde 53 ile yüzde 56 aralığında değişim gösteriyor. ‘Hayır, desteklemiyorum’ tercihine yönelik kanaatler ise yüzde 47 ile yüzde 44 bandında sıkışmış durumda. ‘Henüz karar vermedim’ veya ‘Yanıtsız’ ya da ‘Sandığa gitmeyeceğim’ şeklinde cevap veren seçmen kitlesinin oranı, 16 Nisan yaklaştıkça azalıyor. 01 Kasım 2015 tarihli milletvekili seçimindeki kanaatlere göre Cumhurbaşkanlığı sistemine geçiş için yapılacak referandumdaki tercihlerin partilere göre dağılımına bakıldığında, TBMM’de grubu bulunan CHP ve HDP’li seçmenin ‘Hayır’ diyenlerin ana gövdesini oluşturdukları görülüyor. CHP’li seçmen, yüzde 87 ile yüzde 90 aralığında ‘Hayır’ kanaatine sahip. HDP’li seçmenin ise yüzde 81 ile yüzde 84 aralığında ‘Hayır’ kanaatine sahip olduğu görülüyor. HDP’li kararsız seçmenlerin bir kısmı ‘Evet’ tercihine yakın gözüküyor.
Muhafazakar kesim ‘Evet’ diyor
Anket sonuçlarına göre, seçmenlerinin yüzde 54 ile yüzde 60 arasında ‘Hayır’ tercihi vereceklerini ifade eden diğer partilerin (özellikle Saadet Partisi) seçmenleri arasında yer alan ve milliyetçi-dindar-muhafazakar kimliğe sahip kişilerin ise daha çok ‘Evet’ tercihine yöneldikleri görülüyor. ‘Evet’ diyenlerin ana gövdesini oluşturan AK Parti ile MHP seçmenlerinin ise seçim günü yaklaştıkça ‘Evet’ tercihinden yana kanaatlerini beyan ettikleri görülüyor. AK Partili seçmenin yüzde 84 ile yüzde 92 aralığında ‘EVET’ kanaatini benimsedikleri anlaşılıyor. AK Partili seçmenler arasında Cumhurbaşkanlığı Sistemine karşı çıkanların azalarak yüzde 2-3’lere kadar düştüğü görülüyor. Milliyetçi oylarda ise özellikle Büyük Birlik Partisi’nin(BBP) tavrını netleştirmesiyle beraber ‘Evet’ yönünde tercihe yönelimin gerçekleştiği anlaşılıyor. MHP’li seçmenin ise son araştırmalarda yüzde 64’e varan ‘Evet’ tercihleri göze çarpıyor. MHP’li yüzde 20’lik kararsız seçmenin büyük bir kısmı, bazı hususların açıklığa kavuşturulması halinde referandumda ‘Evet’ tercihinde bulunabileceklerini belirtiyorlar.
Kararını gözden geçirecekler kararsızlardan çok
Şirket araştırmayla, anayasal değişiklikler konusunda hatırı sayılır kararsız seçmenlerin yanı sıra ‘kararını gözden geçirmeyi düşünen’ büyük bir seçmen kitlesinin de bulunduğu ortaya koyduğunu belirtti.
Kararsız olduğunu belirten seçmenlerin oranı yüzde 21’den yüzde 14’e kadar gerilemiş durumda. Kararını veren ve hiçbir durumda tercihini yeniden gözden geçirmeyecek olan seçmen kitlesi yüzde 59’lardan yüzde 72’lere kadar yükselmiş durumda. Yine de yüzde 24 ile yüzde 30 arasında kararını yeniden gözden geçirebilecek bir kitlenin var olduğu ve propaganda sürecine göre kararını kesinleştirmeyi düşünen ‘gizli kararsız’ kitlenin bulunduğu anlaşılıyor.
Cumhurbaşkanlığı Sistemine geçişi sağlayacak anayasal değişiklikler konusundaki referandum sürecini takip eden seçmenler, referandum tarihi yaklaştıkça artış gösteriyor. Tüm seçmenlerin yüzde 65’i referandum sürecini aktif biçimde takip ettiklerini belirtiyorlar. Kararsız ya da kararını yeniden gözden geçireceklerin yüzde 35’i ise aktif seçmenlerden oluşuyor.
‘Evet’ ve ‘Hayır’ diyenlerin ortaklaşa karşı çıktıkları ve sahiplendikleri maddeler
Anayasal değişikliği oylayacak referandum için tercihini belirtenlerin en fazla sahiplendikleri ile en fazla karşı çıktıkları maddeler konusundaki yaklaşımlar ise referandum tercihini etkileyebilecek bir sonuç. Anayasal değişikliğe ‘Evet’ ya da ‘Hayır’ diyenlerin ortaklaşa sahiplendikleri maddeler şunlar; Kanunların hükümet tarafından değil milletvekilleri tarafından teklif edilmesi, OHAL’in yeniden düzenlenmesi, askerin sivil otorite tarafından yönetimi ve denetimi, Hakimler Savcılar Yüksek Kurulu’nun (HSYK) yeniden düzenlenmesi, askeri yargının kalkması ve yargının sivilleşmesi, yargının bağımsızlığı ifadesine tarafsızlık ilkesinin eklenmesi. Anayasal değişikliğe ‘Evet’ ya da ‘Hayır’ diyenlerin ortaklaşa karşı çıktıkları maddeler şunlar ise Cumhurbaşkanının partisi ile ilişiğinin devam etmesi, milletvekili sayısının 550’den 600’e çıkması, milletvekilliği seçilme yaşının 25’ten 18’e inmesi.
Referandum tartışmaları en fazla TV’lerden takip ediliyor
Cumhurbaşkanlığı sistemi ve referandum ile ilgili gelişmeleri takip etmek için kullanılan medya-iletişim araçları arasında TV’ler ilk sırayı alıyor. Halkın yüzde 90’ı öncelikle TV’lerden referandum sürecini takip ettiğini belirtiyor. Medya iletişim araçlarının takip edilme oranları şöyle, Televizyonlar yüzde 90, Gazeteler yüzde 40, Facebook yüzde 36, Haber Siteleri yüzde 25, Twitter yüzde 20, Diğer yüzde 25, Instagram, Whatsapp Grupları, Partilerin Web Siteleri vb. Son yıllarda gündemin en fazla değerlendirildiği sosyal medya araçlarından Twitter’ın, referandum sürecinde, seçmenlerin en fazla tercih ettikleri medya-iletişim aracı olmadığı görülüyor.
Erdoğan: “Kararını değiştirecek seçmene dikkat”
Argetus Danışmanı Erol Erdoğan’a göre, olağanüstü bir durum yaşanmazsa referandumda kesinlikle ‘Evet’ çıkacak. Erdoğan, “Hayır diyenlerin anayasal değişikliğe ilişkin algı içerikli argümanları eskidi, buna karşın Evet diyenler, değişimi maddeler üzerinden anlatarak seçmeni ikna edici bir dil kullanıyor. İlk aylarda Hayır diyenler algı olarak baskın gözükürken artık şartlar Evet lehinde. Ayrıca, kararsızlar ile kararını yeniden gözden geçirecek seçmenlerin yaklaşımları önem taşıyor. Bu süreçte, ‘Kararımı yeniden gözden geçirerek değiştirebilirim’ diyen kitle kararsızlardan önemli hale geldi. Dolayısı ile tereddüt edilen konular ya da ikna edilmeyi bekleyen seçmenler dikkate alınarak gerçekleştirilecek propaganda süreci, referandumda evet-hayır oranlarını belirleyecek. Kampanya sürecinde olağanüstü durumlar yaşanmazsa, evet oyları yüzde 53-56 arasında sonuçlanacak. Seçmeni etkileyecek ciddi olaylar yaşanırsa, salınım bandı (değişim aralığı) genişleyerek mevcut sonuçlardan farklı olarak eksi ve artı 1-2 puana kadar sonuçların değişmesi mümkün gözüküyor” dedi.
“Yapılan araştırmalar, MHP ve Saadet Partisi seçmenlerinin önemli bir kısmının parti yönetimlerinden farklı düşündüklerini gösteriyor” diyen Erdoğan, “Anayasal değişiklikler konusunda yapılacak referanduma ilişkin MHP ve Saadet Partisindeki tavan ve taban farklılaşması, en az kararsız seçmen veya kararını gözden geçirmeyi düşünen seçmen kadar önemli. ‘Kararımı, sandık başına kadar gözden geçirebilirim’ diyen seçmen, araştırma şirketlerinin sonuçlarını tahmin etme noktasında zorluk çıkarıyor ve anket çalışmalarında büyük bir risk olarak göze çarpıyor. Birçok ülkede seçim sonuçlarının öngörülememesinde ‘kararını değiştirme potansiyeli taşıyan’ seçmenin rol oynadığı görülüyor. Ülkemizde de 1 Kasım seçim sonuçları bundan dolayı tahmin edilemedi” diye konuştu.
Seçmenin referandum tartışmalarını çoğunlukla geleneksel medyadan izlediğine dikkat çeken Erdoğan, “Sanılanın aksine Twitter seçmen tercihinde etkili değil, Facebook daha önde. Twitter, seçmen davranışını etkilemede medya mecraları arasında ilk üçte bile olmamasına karşın siyasetçi dilini etkilemede ilk sırada yer alıyor. Bu durum, siyasetçi için ciddi handikap oluşturuyor” açıklamalarında bulundu.