Libya'da Destek Göremeyen Hafter Seçimlere Razı Oldu
Yemen'de Tobruk merkezli Temsilciler Meclisi (TM) tarafından desteklenen General Halife Hafter'in Suheyrat anlaşmasının geçerlilik süresinin bittiği yönündeki açıklamaları, başta en yakın müttefikleri Mısır ve Fransa olmak üzere uluslararası toplum tarafından kabul görmedi.
Hafter hiçbir zaman tanımadığı siyasi anlaşmayı bitirmeye kararlı görünse de uluslararası toplumun tepkisinin ardından geri adım attı. Hafter'in Sözcü Ahmed el-Mismari, cumartesi günü yaptığı açıklamaya göre, anlaşmanın üçüncü aşaması olan seçim seçeneğini memnuniyetle karşılayan Hafter, seçimin şeffaf ve özgür bir şekilde gerçekleştirilmesini şart koştu. Mismari açıklamasında ayrıca Hafter'in koltuk peşinde olmadığını ifade etti.
Atılan bu geri adımın, Hafter'in Fransa Dışişleri Jean Yves Le Drian ile yaptığı görüşmeden ve Fransa'nın burada yaptığı siyasi anlaşmaya saygı gösterilmesi çağrısından sadece 3 gün sonra gerçekleşmiş olması ise dikkat çekiciydi. Geri adımla Hafter, bir bakıma uluslararası toplumun tepki göstererek estirdiği fırtına önünde eğilmek zorunda kalmışa benziyor.
Çünkü İtalyan diplomatlar, Hafter'in "Suheyrat anlaşması" çıkışından birkaç gün önce tam tersi konuşmalar yaptığını ifade ediyor. Diplomatlar, bu çerçevede Hafter'in İtalya Dışişleri Bakanı Angelino Alfano ile görüşmesinde Libya'da seçimlerin vazgeçilmez olduğu, 17 Aralık'ın anlaşmanın bitiş tarihi olmadığı şeklinde açıklamalarda bulunduğunu aktarıyor.
İtalya Dışişleri Bakanı Alfano, Hafter'in anlaşmasını bozduğu tek kişi değil. Hafter, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron aracılığıyla Paris'te bir araya geldiği Ulusal Mutabakat Hükümeti (UMH) Başkanı Fayiz es-Serrac ile de seçimler konusunda yaptığı ittifakı bozdu.
Uluslararası toplumun yanı sıra komşu ülkeler Tunus, Cezayir ve Mısır da Suheyrat anlaşması ile 2018'de seçimlerin yapılmasını destekliyor. Tunus ve Cezayir'in açıklamaları beklenildiği gibiydi ancak Hafter'e destek veren Mısır'ın karşı tarafa geçerek anlaşmaya destek verdiğini duyurması şaşırtıcı oldu. Söz konusu pozisyonlar Hafter'i BM'nin barış çabalarını baltalayan biri şeklinde göstererek uluslararası yalnızlığa terk etti.
- Yönetimin Hafter'e devredilmesi için imza kampanyası
Son açıklamalarına rağmen yine de Hafter'in seçimlerin yapılması konusundaki tutumu net değil. Söylemde geçiş sürecinden çıkış için bu seçeneği destekliyor gibi görünse de pratikte kendisine bağlı güçler seçim faaliyetlerini engellemek için çaba sarf ediyor. Ülkenin doğusundaki bazı bölgelerdeki seçim merkezlerine zarar veren bu güçler, yönetimin seçimsiz bir şekilde Hafter'e devredilmesi için imza kampanyası da başlatmıştı.
Bu kapsamda Hafter güçleri, Kasım ayında toplam nüfusu 6 milyon 400 bin olan Libya halkından 1 milyon 300 bin imza topladıklarını ve sonuçları BM ile bölgedeki kurumlara göndereceklerini duyurdu. Ancak yapılış şekli konusunda soru işaretleri bulunan bu yöntem, uluslararası toplum tarafından ciddiye alınmadı, Libyalı aktivistler için de sosyal medya platformlarında alay konusu oldu.
Hafter her ne kadar Libya'nın doğusunda geniş alanları kontrolü altında bulundursa da ülkenin nüfus yoğunluğu (yüzde 60'tan fazlası) batı tarafında ikamet ediyor. Bu nedenle askeri seçeneği bırakıp seçimlere girmek Hafter için sonucu garanti altına alınamamış bir seçenek olacak.
Askeri seçenek ise uluslararası toplumun destek vermemesi ve batıda Misrata Tugayları'nın büyük bir engel olarak bulunması nedeniyle her zamankinden daha uzak bir ihtimal olarak Hafter'in karşısına çıkıyor.
- Libya'daki siyasi tıkanıklık
Libya'da 17 Şubat 2011'deki devrimin ardından yaşanan siyasi istikrarsızlık ve karşıt gruplar arasındaki çatışmalar sonucu biri Tobruk'ta Temsilciler Meclisi (TM), diğeri Trablus'ta Milli Genel Kongre (MGK) olmak üzere iki meclis ve rakip yönetim ortaya çıkmıştı.
BM'nin girişimleriyle 17 Aralık 2015'te Fas'ın Suheyrat kentinde varılan "Libya Siyasi Anlaşması" uyarınca UMH Başkanlık Konseyi kurulmuştu. BM Güvenlik Konseyi 2259 sayılı kararla Başkanlık Konseyi'ni Libya'nın tek meşru temsilcisi olarak tanımış ancak konseyin sunduğu hükümet listeleri General Halife Hafter'in baskıları nedeniyle Tobruk'taki TM'de onaylanmadığı için süreç tıkanmıştı.
BM Libya Özel Temsilcisi Gassan Selame, geçen eylül ayında üç aşamalı bir yol haritası açıklamıştı. Söz konusu yeni yol haritası, Libya Siyasi Anlaşması'nın gözden geçirilmesi, diyalog için kapsamlı bir milli kongre yapılması anayasa, parlamento ve Cumhurbaşkanlığı seçimleri için referanduma gidilmesini öngörüyordu.
General Hafter 17 Aralık'ta yaptığı açıklamada, Libya Siyasi Anlaşması'nın geçerlilik süresinin dolduğunu, anlaşma uyarınca kurulan UMH Başkanlık Konseyi'nin de meşruiyetini kaybettiğini öne sürmüştü.
Kaynak: AA
Atılan bu geri adımın, Hafter'in Fransa Dışişleri Jean Yves Le Drian ile yaptığı görüşmeden ve Fransa'nın burada yaptığı siyasi anlaşmaya saygı gösterilmesi çağrısından sadece 3 gün sonra gerçekleşmiş olması ise dikkat çekiciydi. Geri adımla Hafter, bir bakıma uluslararası toplumun tepki göstererek estirdiği fırtına önünde eğilmek zorunda kalmışa benziyor.
Çünkü İtalyan diplomatlar, Hafter'in "Suheyrat anlaşması" çıkışından birkaç gün önce tam tersi konuşmalar yaptığını ifade ediyor. Diplomatlar, bu çerçevede Hafter'in İtalya Dışişleri Bakanı Angelino Alfano ile görüşmesinde Libya'da seçimlerin vazgeçilmez olduğu, 17 Aralık'ın anlaşmanın bitiş tarihi olmadığı şeklinde açıklamalarda bulunduğunu aktarıyor.
İtalya Dışişleri Bakanı Alfano, Hafter'in anlaşmasını bozduğu tek kişi değil. Hafter, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron aracılığıyla Paris'te bir araya geldiği Ulusal Mutabakat Hükümeti (UMH) Başkanı Fayiz es-Serrac ile de seçimler konusunda yaptığı ittifakı bozdu.
Uluslararası toplumun yanı sıra komşu ülkeler Tunus, Cezayir ve Mısır da Suheyrat anlaşması ile 2018'de seçimlerin yapılmasını destekliyor. Tunus ve Cezayir'in açıklamaları beklenildiği gibiydi ancak Hafter'e destek veren Mısır'ın karşı tarafa geçerek anlaşmaya destek verdiğini duyurması şaşırtıcı oldu. Söz konusu pozisyonlar Hafter'i BM'nin barış çabalarını baltalayan biri şeklinde göstererek uluslararası yalnızlığa terk etti.
- Yönetimin Hafter'e devredilmesi için imza kampanyası
Son açıklamalarına rağmen yine de Hafter'in seçimlerin yapılması konusundaki tutumu net değil. Söylemde geçiş sürecinden çıkış için bu seçeneği destekliyor gibi görünse de pratikte kendisine bağlı güçler seçim faaliyetlerini engellemek için çaba sarf ediyor. Ülkenin doğusundaki bazı bölgelerdeki seçim merkezlerine zarar veren bu güçler, yönetimin seçimsiz bir şekilde Hafter'e devredilmesi için imza kampanyası da başlatmıştı.
Bu kapsamda Hafter güçleri, Kasım ayında toplam nüfusu 6 milyon 400 bin olan Libya halkından 1 milyon 300 bin imza topladıklarını ve sonuçları BM ile bölgedeki kurumlara göndereceklerini duyurdu. Ancak yapılış şekli konusunda soru işaretleri bulunan bu yöntem, uluslararası toplum tarafından ciddiye alınmadı, Libyalı aktivistler için de sosyal medya platformlarında alay konusu oldu.
Hafter her ne kadar Libya'nın doğusunda geniş alanları kontrolü altında bulundursa da ülkenin nüfus yoğunluğu (yüzde 60'tan fazlası) batı tarafında ikamet ediyor. Bu nedenle askeri seçeneği bırakıp seçimlere girmek Hafter için sonucu garanti altına alınamamış bir seçenek olacak.
Askeri seçenek ise uluslararası toplumun destek vermemesi ve batıda Misrata Tugayları'nın büyük bir engel olarak bulunması nedeniyle her zamankinden daha uzak bir ihtimal olarak Hafter'in karşısına çıkıyor.
- Libya'daki siyasi tıkanıklık
Libya'da 17 Şubat 2011'deki devrimin ardından yaşanan siyasi istikrarsızlık ve karşıt gruplar arasındaki çatışmalar sonucu biri Tobruk'ta Temsilciler Meclisi (TM), diğeri Trablus'ta Milli Genel Kongre (MGK) olmak üzere iki meclis ve rakip yönetim ortaya çıkmıştı.
BM'nin girişimleriyle 17 Aralık 2015'te Fas'ın Suheyrat kentinde varılan "Libya Siyasi Anlaşması" uyarınca UMH Başkanlık Konseyi kurulmuştu. BM Güvenlik Konseyi 2259 sayılı kararla Başkanlık Konseyi'ni Libya'nın tek meşru temsilcisi olarak tanımış ancak konseyin sunduğu hükümet listeleri General Halife Hafter'in baskıları nedeniyle Tobruk'taki TM'de onaylanmadığı için süreç tıkanmıştı.
BM Libya Özel Temsilcisi Gassan Selame, geçen eylül ayında üç aşamalı bir yol haritası açıklamıştı. Söz konusu yeni yol haritası, Libya Siyasi Anlaşması'nın gözden geçirilmesi, diyalog için kapsamlı bir milli kongre yapılması anayasa, parlamento ve Cumhurbaşkanlığı seçimleri için referanduma gidilmesini öngörüyordu.
General Hafter 17 Aralık'ta yaptığı açıklamada, Libya Siyasi Anlaşması'nın geçerlilik süresinin dolduğunu, anlaşma uyarınca kurulan UMH Başkanlık Konseyi'nin de meşruiyetini kaybettiğini öne sürmüştü.