'Çin'den ABD'ye Borsa İstanbul İle İlgilenen Çok Yatırımcı Var'

HASAN ARSLAN - Borsa İstanbul Yönetim Kurulu Başkanı Himmet Karadağ, Borsa İstanbul'un halka arzını gelecek yıl Türkiye, Avrupa ve uluslararası camiada ses getirecek bir dizaynla yapacaklarını, halka arzın 2018'in 2'nci veya 3'üncü çeyreğinde gerçekleştirilmesini düşündüklerini ifade ederek, 'Çin'den ABD'ye kadar borsa grubuyla ilgilenen, hatta çoğunluk hissesi dahil satın almak isteyen çok yatırımcı grubu var.' dedi.

Karadağ, Borsa İstanbul ve Türkiye Varlık Fonu için düzenlenen NASDAQ gong töreni dolayısıyla bulunduğu New York'ta, AA muhabirine yaptığı açıklamada, ABD'de Donald Trump'ın başkanlığı devralmasının Türkiye için hayırlı olması, dalgalanmaları atlatıp 2017'nin de çok başarılı ekonomik hamlelerin yapıldığı bir yıl olması temennisinde bulundu.

Karadağ, başkanlık için referandumun gelecek aylarda gerçekleştirileceğini hatırlatarak, 'Bu siyasi gelişmelerdeki istikrarla birlikte 2019'a kadar Türkiye için çok ciddi bir fırsat oluşacak. Belki Suriye ve Irak tarafında da Rusya, İran ve ABD'nin desteğiyle sağlanacak konsolidasyonla çok ciddi yatırım ve ekonomik hamleleri atabileceğimiz bir yıl olacak. Makro tarafta, biz Borsa İstanbul olarak konsolidasyonumuzu ciddi oranda tamamladık.' şeklinde konuştu.

- '2017 sonuna doğru çok olumlu bir hava yakalarsak (halka arzı) öne de alabiliriz'

Himmet Karadağ, bu yıl içerisinde halka arz için hazırlıkların tamamlanacağını belirterek, şunları kaydetti:

'Sektördeki paydaşlarımızla, aracı kurumlarla, yatırım kuruluşlarıyla beraber çok sıkı bir şekilde hazırlanacağız. Borsa İstanbul'un halka arzını 2018 yılında Türkiye, Avrupa ve uluslararası camiada ses getirecek bir dizaynla gerçekleştireceğiz. Halka arzın 2018'in 2'nci veya 3'üncü çeyreğinde gerçekleştirilmesini düşünüyoruz. Ancak uluslararası yatırım ikliminde eğer 2017 sonuna doğru çok olumlu bir hava yakalarsak öne de alabiliriz.

Oran, siyasetin belirleyeceği bir alan... Ne kadarını satmak istiyoruz? Örnek bir halka arz olması açısından belli bir derinliği yakalayacak büyüklük olması gerekiyor. Bunun için ulusal ve uluslararası tanıtım turuna çıkacağız. Bu anlamda da yine bir büyüklük gerekiyor. Milyarın altında olmaması gerektiğini düşünüyorum. Bu tabii ki uluslararası yatırım iklimine göre milyar lira da, milyar dolar da olabilir. Çin'den ABD'ye kadar Borsa grubuyla ilgilenen, hatta çoğunluk hissesi dahil satın almak isteyen çok yatırımcı grubu var.'

- 'Yabancı yatırımcılar hisselerin tamamını almak istese bile satmayacağız'

Borsa İstanbul Yönetim Kurulu Başkanı Karadağ, halka arzı, sadece para kazanmak veya Hazine'ye bir gelir transfer aracı olarak görmediklerini, örnek bir ürün dizaynıyla uzun süredir sermaye piyasalarına çekemedikleri küçük yatırımcıyı da borsaya getireceklerini söyledi.

Yabancı yatırımcıların hisselerin tamamını almak istese bile satmayacaklarını belirten Karadağ, 'Mutlaka ciddi bir oranda yerli yatırımcıya pay ayıracağız. Bu diğer halka arzlarda da oldu. Büyük halka arzlarda mutlaka yerli yatırımcıya belli bir pay ayrılabiliyor.' diye konuştu.

- 'Çin ve Hong Hong borsasından yetkililer geldi'

Borsaların çok karlı ve düzenli gelir rakamlarına sahip olduğunu vurgulayan Karadağ, şunları kaydetti:

'Sermaye piyasalarımız finansal tarafta geçtiğimiz 2-3 yılda çok sıkıntılı alanlardan geçmesine rağmen Borsa İstanbul, yüzde 60-70'lere varan oranda karlılıkla nakit üretmeye devam etti. Ekonominin gelişme dönemlerinde bu rakamlar çok çok daha yüksek boyutlara çıkacak. Sermaye piyasalarına olan güveni, bireysel yatırımcıların sermaye piyasalarına kazandırılmasının bir aracı olarak da görmek lazım. Halka arz noktasında Çin'den çok ilgi var. ICBC ve Çin Guangcai Group halka arzla ilgileniyor. Çin ve Hong Hong borsasından yetkililer geldi. Körfez'den de ilgilenenler var. ABD'de yatırımcı kuruluşları portföy yatırımı olarak düşünüyor.

Zaten NASDAQ ortağımız olduğu için ABD'de stratejik ortak aramıyoruz. Avrupa'da Uluslararası İmar ve Kalkınma Bankası ortak. Körfez'den İslam Kalkınma Bankası ile stratejik iş birliğine başladık. Bunun dışında ürün şekillendikçe tanıtım turlarında anlatacağız. Merrill Lynch, Morgan Stanley ve Goldman Sachs ile toplantılar yapacağız. Buradaki amacımız, buradaki yatırım iklimi hakkında bilgi sahibi olmak ve Borsa İstanbul'un halka arzı öncesi 'nelere dikkat etmesi lazım, nasıl bir ürün dizayn edelim, hangi alanlarda hazırlıklar yapalım?' üzerinde çalışacağız. Buradaki tepkilere göre yatırımcıların talepleri doğrultusunda halka arzımızı dizayn edeceğiz.'

- 'Ürünü öyle dizayn edeceğiz ki evladiyelik yatırım olacak'

Himmet Karadağ, bir soru üzerine, Borsa İstanbul'un halka arzına ilişkin şu bilgileri verdi:

'Ürünü öyle dizayn edeceğiz ki evladiyelik yatırım olacak. Mesela Takasbank'ın hisselerini elinde bulunduranlar hiç satmak istemiyor. Çünkü yılda düzenli 200-300 milyon lira net kar elde ediyor. 100 milyon civarında da kar dağıtıyor. Yüzde 1'iniz olsa, her sene 1 milyon geliyor. Onu aşacağımızı da düşünüyorum. Yüzde 1'ini aldığınızda Borsa İstanbul tam evladiyelik. Her yıl 2 milyon, 3 milyon lira kar dağıtımıyla kar akacak. Asgari belli bir oranda kar dağıtacağımızı prospektüsüne de yazacağız. Şu anki planımıza göre önümüzdeki 5-10 yıllık süreçte yüksek bir yatırım veya nakit ihtiyacı yok. Dolayısıyla kazandığını yatırımcısıyla paylaşacak ve büyüme eksenleri de henüz başlangıçta. Hisse piyasasında çok ciddi bir büyüme eksenimiz var.'

Borçlanma araçları piyasasında 200 milyar liralık kamu kağıdının ticaretini ve takasını yaptıklarını belirten Karadağ, 'Sadece bu yıl içerisinde 450 milyar liraya çıkacak. Yani 2-3 katına... Hükümetin son dönemde kur riskinden arınma amaçlı teşvik politikaları da oradaki pazarı en az 2 katına yükseltecek. Hem yüksek kar hem yüksek büyüme trendi... Şu an GSYH ile kıyasladığımızda hissede yüzde 10 bandının bile altında. GSYH'nin 2 katı bir büyüklük öngörülüyor. Önümüzde çok ciddi bir büyüme ekseni var. Bu uluslararası yatırımcılar için o kadar cazip ki... 2017 veya 2018'de halka arz gerçekleştikten sonra da büyüme trendi artarak devam edecek.' ifadelerini kullandı.

- 'Teknoloji ihraçlarımız da söz konusu olacak'

Borsa İstanbul Yönetim Kurulu Başkanı Karadağ, teknolojik iş birliğinde, satın alma pozisyonundan artık teknolojiyi ihraç eder konuma geçeceklerini belirterek, 'Bu anlamda, Kazakistan, İran ve Körfez ülkelerinden hem know how transferi hem de teknolojik altyapımızı birlikte geliştirelim talepleri var. Arkadaşlar teknik düzeyde görüşmeleri sürdürüyorlar, belki Borsa İstanbul Vadeli İşlem ve Opsiyon Piyasası (VİOP) geçişinden sonra artık kendi ürettiğimiz teknoloji tarafında teknoloji ihraçlarımız da söz konusu olacak.' şeklinde konuştu.

Karadağ, Borsa İstanbul'un, NASDAQ süreciyle hem donanım hem yazılım altyapısı anlamında komple yeniden dizayn edilerek kodlandığını, NASDAQ ile 4 yılı da geçen stratejik ortaklıktan bugüne kadar pay piyasasında NASDAQ ekibi ve kendi yazılımcılarının birlikte yaptığı çalışmalardan yararlandıklarını anlattı.

Karadağ, VİOP'ta teknoloji geçişinin 6 Mart'ta tamamlanacağını belirterek, 'Devamında ise Borçlanma Araçları Piyasası ile Kıymetli Madenler ve Kıymetli Taşlar Piyasası'nın da geçişiyle süreç tamamlanmış olacak. Tüm pazarlarda geçiş tamamlandıktan sonra stratejik iş birliği devam ediyor olacak. Zaten NASDAQ, Borsa İstanbul'un stratejik ortağı. Halka arzdan sonra da o payları elinde tutmaya, uzunca bir süre elinde tutmaya devam edecek.' diye konuştu.

- '(Borsada) Kurun etkisiyle yüzde 25 ucuzluk var, çalan vermez yani, o kadar ucuz...'

Borsa İstanbul'a ocak ayında 500 milyon doların üzerinde net yabancı girişi gerçekleştiğini kaydeden Karadağ, 'Çok ciddi bir net giriş... Kurun etkisiyle de yüzde 25 ucuzluk var, çalan vermez yani, o kadar ucuz... Alım yapmak için referandum sonrasını bekleyenler fırsatı kaçırırlar. Yatırım yapmak isteyenlerin şu an hızlı bir şekilde karar verip girmeleri lazım. Sonra bu kadar uygun fiyatlara borsada stok bulabileceklerini zannetmiyorum. Onun için yabancılar şimdiden giriyor.' ifadelerini kullandı.

İstanbul Finans Merkezi kapsamında regülasyonların devam ettiğine işaret eden Karadağ, sözlerini şöyle sürdürdü:

'Aracı kurumlarla çok yoğun şekilde çalışmaya devam ediyoruz. Küçük yatırımcının kazanması için yeni başarılı ürün dizaynları önemli. Bu anlamda Borsa İstanbul'un halka arzı da örnek teşkil edecektir. Küsmüş yatırımcılar için ne yapabiliriz noktasında çalışıyoruz. En kısa sürede inşallah sunmuş olacağız. Finans Merkezi kapsamında teşvik paketlerinin içinde çıkıyor olabilir ama hukuki boyutu biraz karmaşık, olgunlaşması lazım.

Majör hisse sahiplerine, büyük patronlara bir şey yapamayız ama küçük yatırımcıların hakları belki bazı hisselerde, hukuksal problem olmayacak hisselerde çağrı veya ayrılma hakkı benzeri tanımlanacak bir öneri geliştirilebilir. Bunlar için yasal değişiklik gerekiyor. Böyle bir öneri geliştirilebilir diye düşünüyorum. Hukuksal olarak sıkıntılı alanlar da var, olgunlaşma olduğunda paylaşıyor olacağız.'

- 'Sermaye piyasalarını önümüzdeki dönemde renkli günler bekliyor'

Himmet Karadağ, anayasa referandumundan sonra oluşacak olumlu iklimle beraber yaz ve sonbaharda çok güzel halka arz haberleri duyacaklarına inandığını ifade ederek, 4-5 tane belli olgunluğa ulaşmış halka arz hazırlıkları olduğunu, bunların uluslararası ve Türkiye'deki yatırım ikliminin elverişli olmaması sebebiyle ertelendiğini anlattı.

Karadağ, 'O halka arzlar devam edecek. Proje finansmanı aşamasında hazırladığımız, belli olgunluğa ulaştırdığımız menkul kıymetleştirme örnekleri de bahar aylarından başlamak üzere sermaye piyasalarında olacak. Sermaye piyasalarını önümüzdeki dönemde renkli günler bekliyor.' diye konuştu.

- ' (Altın) saklamada da İstanbul ve Borsa İstanbul cazip bir merkez olacak'

Borsa İstanbul Yönetim Kurulu Başkanı Karadağ, fiziki altın tesliminde 100 ton olan kapasitelerini bin 600 tona çıkarttıklarını belirterek, halihazırda bankalar ve Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasının (TCMB) altın saklamasının Londra ve Avrupa'da yapıldığını hatırlattı.

Karadağ, 'Biz altın saklamada küresel bir rakip olmayı istiyoruz. Bu amaçla önümüzdeki dönemde hem burada saklamanın cazibesini artıracak hem de sektörün talepleri doğrultusunda altının kilogramı, külçe büyüklüğü gibi birçok detay konu var. Önümüzdeki süreçte saklamada da İstanbul ve Borsa İstanbul cazip bir merkez olacak.' diye konuştu.

- '(FETÖ ile bağlantılı çalışanlar) Bitecek gibi değil bunlar'

Himmet Karadağ, Borsa İstanbul'da FETÖ ile bağlantılı çalışanların tamamen temizlenip temizlenmediğine ilişkin bir soru üzerine, şunları kaydetti:

'Bitecek gibi değil bunlar... Hiç ummadığımız kişilerde de FETÖ bağlantısı olabiliyor. Biz akşam bağlantıyı tespit ettiğimizde sabah borsaya sokmuyoruz. Bir şüphemiz varsa ilave araştırmalar sonucunda bunu yapıyoruz. Bu konuda hiç kimsenin hakkına da girmemek lazım. Detay araştırıyoruz. Şu an deşifre olanlara değil de, kriptolara yönelik çalışmalar yapılıyor. Tüm çalışan detaylarımızı Ankara'ya gönderiyoruz. Bakanlıklar, istihbarat birimleri, Sosyal Güvenlik Kurumu, Devlet Denetleme Kurulu çalışıyor. Onlar bulgularını bize iletiyorlar.

FETÖ ile iltisaklı şirketler TMSF'ye devredilmişti. Bu kapsamda denetim ve düzenlemeleri TMSF'nin düzenlemeleri kapsamında bize bildirilen her türlü işlem takip ediliyor. Bu konuda bizim sorumluluğumuz biraz daha az. Kurul tahtasını 'kapat' derse kapatıyoruz, ilave bir tedbir alınmışsa onu uyguluyoruz. Yönetim TMSF'ye geçmişse onlarda operasyon devam ediyor. Bu yapılanmanın unsurları hem SPK hem Borsa İstanbul hem de diğer finans kurumlarında aktif olunca her yerde at oynatmışlar maalesef...'

- '6 Mart'tan itibaren kör havuz tamamen kaldırılacak'

Borsa İstanbul Yönetim Kurulu Başkanı Karadağ, VİOP geçişiyle birlikte bir aksaklık çıkmaması halinde tüm hisselerin broker ID'sini BIST 30'daki 25 hisse hariç açacaklarını, BIST 30'daki 25 hissenin ise dönüşümlü olarak sürekli kapalı olacağını bildirdi.

Yabancı yatırımcının genellikle BIST 30'da yatırım yaptığını ve emirlerin takip edilmesini istemediğini ifade eden Karadağ, şunları kaydetti:

'Biz de 30'un 25'inin kapalı kalmasında onu sağlıyoruz. Her hissenin açık kaldığı dönem de olacak. Bize NASDAQ teknolojisi geçiş döneminde her türlü yoldan emir geliyor. Kendi eksiklik ve aksaklıklarımızı görme anlamında da bize güç verecek diye düşünüyoruz. Tüm aracı kuruluşların ve yatırımcıların da taleplerini karşılamış olduk. Aracı kuruluşlara anlık veriyi ilave bir gelirle satmayı düşünüyoruz. Böylece borsamız ilave gelir elde edecek. Farklı bir pozitif etkisi de şöyle olacak; önceki uygulama ve şimdikinde sisteme giren alım ve satım emirlerini paylaşmıyoruz. Sadece makinalar görebiliyor. Biz geçiş sürecinde mümkün olan bir uygulama ile alım ve satım emirlerini de paylaşmayı düşünüyoruz. Çünkü emir iptalleri ve farklı seviyelerdeki alım ve satım emirleri sıralamalarında da farklı öneriler geliyor. Çok rahat bir şekilde ülkemize uygun bir örneğini birlikte geliştirelim. 6 Mart'tan itibaren kör havuz tamamen kaldırılacak. Piyasaya biraz da canlılık katacak.'

Karadağ, kapalı tahtalarla ilgili çalışmalarının sorulması üzerine de, 'Bunların çoğu firma yönetimleriyle alakalı. Bazısında yargı süreci, bazısında kurul kararı var. Hukuki problemler çözümlenmeden borsa tahtayı açamaz. Diyelim ki şirketin içi boşaltılmış, herhangi bir şey yok. O tahtayı açmak aslında yatırımcıyı ilave yanıltmaya meydan hazırlıyor.' diye konuştu.