Albay Zeki Üçok Hakkındaki İhlal Kararı
Anayasa Mahkemesinin, emekli Hava Kuvvetleri Komutanlığı Askeri Savcısı Hakim Albay Ahmet Zeki Üçok'un adil yargılanma hakkının ihlal edildiğine ilişkin kararının gerekçesi Resmi Gazetede yayımlandı.
Ahmet Zeki Üçok, hakkında açılan ceza davasında görevli olmayan mahkemede yargılandığını, lehine delillerin toplanması taleplerinin reddedildiğini, bu nedenle adil yargılanma hakkının ihlal edildiği gerekçesiyle Anayasa Mahkemesi'ne başvurmuştu.
Anayasa Mahkemesi 1. Bölümü, Üçok'un adil yargılanma hakkının ihlal edildiğine karar vermişti.
Üçok, 2009'da Hava Kuvvetleri Komutanlığı askeri savcısı olduğu dönemde Kayseri'de Fetullah Gülen grubu olarak bilinen oluşumla ilgili soruşturma yürüttü ve Hava Kuvvetleri Komutanlığının elektronik yazışma sistemine girdikleri ve bazı TSK personelini "Ergenekon" örgütü üyesi göstermek amacıyla sahte emirler ürettikleri iddiasıyla 3 astsubay hakkında soruşturma açmıştı.
Astsubayların tutuklanmasından yaklaşık 9 ay sonra Ahmet Zeki Üçok, söz konusu soruşturma sırasında astsubaylara hipnozla işkence yapmakla suçlandı ve suçlamalar nedeniyle tutuklanmıştı.
Kayseri 2. Ağır Ceza Mahkemesi'nin 17 Nisan 2012'de Ahmet Zeki Üçok'un işkence suçundan 7 yıl 6 ay hapis cezası ile cezalandırılması kararı Yargıtay 8. Ceza Dairesince onanmıştı.
- Gerekçeden
Anayasa Mahkemesi'nin kararında, belirli bir davaya ilişkin delilleri değerlendirme ve mevcut başvurudakine benzer şekilde bazı tanıkların dinlenmesi, keşif yapılması, bilirkişi dinlenmesi gibi gösterilmek istenen delilin davayla ilgili olup olmadığına karar verme yetkisinin kural olarak yargılamayı yürüten mahkemeye ait olduğu belirtildi.
Kararda, "Somut olayda, mahkemenin mahkumiyet kararına gerekçe gösterdiği olguların varlığı yönünden sadece müşteki beyanlarını ve iddia makamının gösterdiği delilleri dikkate alması, buna karşılık başvurucunun aynı olguların aksini ispat için gösterdiği tanıkların dinlememesi ve diğer delilleri toplamaması, onu müştekiler ve iddia makamı karşısında önemli ölçüde dezavantajlı duruma düşürmüştür. Bu durum, yargılamayı bir bütün halinde adil olmaktan çıkarmıştır" denildi.
Bu nedenlerle adil yargılanma hakkının güvenceleri arasında yer alan "silahların eşitliği ilkesi" ve "savunma tanıklarının davet edilmelerinin ve dinlenmelerinin sağlanması hakkı"nın ihlal edildiği kaydedildi.
Başvurucunun, tanıkların dinlenmesi taleplerinin reddinin adil yargılama hakkını ihlal ettiği gözetilerek başvurucu hakkında yeniden yargılama yapılmasında hukuki yarar görüldüğü belirtilen kararda, adil yargılanma hakkının ihlali ve sonuçlarını ortadan kaldırmak için yeniden yargılama yapmak üzere dosyanın ilgili mahkemesine gönderilmesine hükmedildi.
- Karşı oy gerekçeleri
Anayasa Mahkemesi Birinci Bölümünün çoğunluk görüşüne üyeler Burhan Üstün ve Nuri Necipoğlu katılmadı.
Üyelerin karşı oy gerekçesinde, Anayasa Mahkemesinin derece mahkemelerince verilen kararları, maddi vakıa ve hukuki yönden inceleyen bir merci olmadığı ifade edildi.
Anayasa Mahkemesinin, bireysel başvurularda görevinin, Anayasa ve Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'ndeki haklar kapsamındaki güvencelerin somut olayda sağlanıp sağlanmadığını incelemek olduğu vurgulanan karşı oy gerekçesinde, kanun yolu şikayeti niteliğindeki başvurularda, bariz takdir hatası veya açık keyfilik bulunmadıkça Anayasa Mahkemesince esas yönünden incelenemeyeceği savunuldu.
Karşı oy gerekçesinde, "Mahkemenin dosya içerisindeki mevcut delillerin karar vermeye yeterli olduğunu kabul etmesi, başvurucunun yeni delil toplanması taleplerini ayrıntılı gerekçelerle reddetmesi tamamen takdir yetkisi ile ilgili olup, bunlar kanun yolunda gözetilmesi gereken hususlar olduğundan, gerekçe yetersizliği veya silahların eşitliği ilkesi ile ilgisi bulunmamaktadır. Mahkemenin bariz takdir hatası yaptığı veya açık keyfilikte bulunduğundan söz edilemez" denildi.
Kaynak: AA
Anayasa Mahkemesi 1. Bölümü, Üçok'un adil yargılanma hakkının ihlal edildiğine karar vermişti.
Üçok, 2009'da Hava Kuvvetleri Komutanlığı askeri savcısı olduğu dönemde Kayseri'de Fetullah Gülen grubu olarak bilinen oluşumla ilgili soruşturma yürüttü ve Hava Kuvvetleri Komutanlığının elektronik yazışma sistemine girdikleri ve bazı TSK personelini "Ergenekon" örgütü üyesi göstermek amacıyla sahte emirler ürettikleri iddiasıyla 3 astsubay hakkında soruşturma açmıştı.
Astsubayların tutuklanmasından yaklaşık 9 ay sonra Ahmet Zeki Üçok, söz konusu soruşturma sırasında astsubaylara hipnozla işkence yapmakla suçlandı ve suçlamalar nedeniyle tutuklanmıştı.
Kayseri 2. Ağır Ceza Mahkemesi'nin 17 Nisan 2012'de Ahmet Zeki Üçok'un işkence suçundan 7 yıl 6 ay hapis cezası ile cezalandırılması kararı Yargıtay 8. Ceza Dairesince onanmıştı.
- Gerekçeden
Anayasa Mahkemesi'nin kararında, belirli bir davaya ilişkin delilleri değerlendirme ve mevcut başvurudakine benzer şekilde bazı tanıkların dinlenmesi, keşif yapılması, bilirkişi dinlenmesi gibi gösterilmek istenen delilin davayla ilgili olup olmadığına karar verme yetkisinin kural olarak yargılamayı yürüten mahkemeye ait olduğu belirtildi.
Kararda, "Somut olayda, mahkemenin mahkumiyet kararına gerekçe gösterdiği olguların varlığı yönünden sadece müşteki beyanlarını ve iddia makamının gösterdiği delilleri dikkate alması, buna karşılık başvurucunun aynı olguların aksini ispat için gösterdiği tanıkların dinlememesi ve diğer delilleri toplamaması, onu müştekiler ve iddia makamı karşısında önemli ölçüde dezavantajlı duruma düşürmüştür. Bu durum, yargılamayı bir bütün halinde adil olmaktan çıkarmıştır" denildi.
Bu nedenlerle adil yargılanma hakkının güvenceleri arasında yer alan "silahların eşitliği ilkesi" ve "savunma tanıklarının davet edilmelerinin ve dinlenmelerinin sağlanması hakkı"nın ihlal edildiği kaydedildi.
Başvurucunun, tanıkların dinlenmesi taleplerinin reddinin adil yargılama hakkını ihlal ettiği gözetilerek başvurucu hakkında yeniden yargılama yapılmasında hukuki yarar görüldüğü belirtilen kararda, adil yargılanma hakkının ihlali ve sonuçlarını ortadan kaldırmak için yeniden yargılama yapmak üzere dosyanın ilgili mahkemesine gönderilmesine hükmedildi.
- Karşı oy gerekçeleri
Anayasa Mahkemesi Birinci Bölümünün çoğunluk görüşüne üyeler Burhan Üstün ve Nuri Necipoğlu katılmadı.
Üyelerin karşı oy gerekçesinde, Anayasa Mahkemesinin derece mahkemelerince verilen kararları, maddi vakıa ve hukuki yönden inceleyen bir merci olmadığı ifade edildi.
Anayasa Mahkemesinin, bireysel başvurularda görevinin, Anayasa ve Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'ndeki haklar kapsamındaki güvencelerin somut olayda sağlanıp sağlanmadığını incelemek olduğu vurgulanan karşı oy gerekçesinde, kanun yolu şikayeti niteliğindeki başvurularda, bariz takdir hatası veya açık keyfilik bulunmadıkça Anayasa Mahkemesince esas yönünden incelenemeyeceği savunuldu.
Karşı oy gerekçesinde, "Mahkemenin dosya içerisindeki mevcut delillerin karar vermeye yeterli olduğunu kabul etmesi, başvurucunun yeni delil toplanması taleplerini ayrıntılı gerekçelerle reddetmesi tamamen takdir yetkisi ile ilgili olup, bunlar kanun yolunda gözetilmesi gereken hususlar olduğundan, gerekçe yetersizliği veya silahların eşitliği ilkesi ile ilgisi bulunmamaktadır. Mahkemenin bariz takdir hatası yaptığı veya açık keyfilikte bulunduğundan söz edilemez" denildi.