Ombudsmanlık Tasarısı Meclis'te
Kamu Denetçiliği Kurumu Kanunu Tasarısı, Meclis Başkanlığı'na sunuldu. Tasarıya göre idarenin her türlü eylem ve işlemlerini denetleyecek olan kurum, TBMM'ye bağlı olarak görev yapacak.
Kamuoyunda ombudsmanlık olarak bilinen Kamu Denetçiliği Kurumu Kanunu Tasarısı, Meclis Başkanlığı'na sevk edildi. 12 Eylül referandumunda kabul edilen Anayasa değişikliği çerçevesinde hazırlanan tasarın, gerçek ve tüzel kişilerin idarenin işleyişi ile ilgili şikayetlerini, Türkiye Cumhuriyeti'nin anayasada belirtilen nitelikleri çerçevesinde, idarenin her türlü eylem ve işlemleri ile tutum ve davranışlarını, adalet anlayışı içinde, insan haklarına saygı, hukuka ve hakkaniyete uygunluk yönlerinden
incelemek, araştırmak ve idareye önerilerde bulunmak üzere Kamu Denetçiliği Kurumu oluşturulmasını amaçlıyor. Düzenleme Kamu Denetçiliği Kurumunun kuruluş, görev ve çalışma usullerine ilişkin ilkeler ile Kamu Başdenetçisi ve kamu denetçilerinin niteliklerine, seçimlerine, özlük haklarına ve Kurum personelinin atanmaları ile özlük haklarına ilişkin hükümleri kapsıyor.
Tasarıya göre kanunda belirtilen görevleri yerine getirmek amacıyla, Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığı'na bağlı, kamu tüzel kişiliğine haiz, özel bütçeli ve merkezi Ankara'da bulunan Kamu Denetçiliği Kurumu kurulacak. Kurum, Başdenetçilik, Kurul ve Genel Sekreterlikten oluşacak. Kurumda, bir Başdenetçi ve en fazla on denetçi ile Genel Sekreter, uzman, uzman yardımcıları ve diğer personel görev yapacak. Kurum, idarenin işleyişi ile ilgili şikayet üzerine, idarenin her türlü eylem ve işlemleri ile
tutum ve davranışlarını, adalet anlayışı içinde, insan haklarına saygı, hukuka ve hakkaniyete uygunluk yönlerinden incelemek, araştırmak ve idareye önerilerde bulunmakla görevli olacak. Cumhurbaşkanının tek başına yaptığı işlemler ile re'sen imzaladığı kararlar ve emirler, yasama yetkisinin kullanılmasına ilişkin işlemler,
yargı yetkisinin kullanılmasına ilişkin işlemler kurumun görev alanı dışında olacak.
Başdenetçilik, Başdenetçi ve Başdenetçivekilinden oluşacak. Kurum, Başdenetçi tarafından yönetilecek ve temsil edilecek. TBMM tarafından ilan edilen başvuru süresi içinde, Başdenetçi veya denetçi aday adayı olmak isteyenler TBMM Başkanlığına başvuruda bulunacak. TBMM Adalet Komisyonu ile İnsan Haklarını İnceleme Komisyonu üyelerinden oluşan karma komisyon, Başdenetçi seçiminde başvuruda bulunan aday adayları arasından üç adayı, başvuru süresinin bittiği tarihten itibaren 30 gün içinde belirleyerek Genel
Kurula sunulmak üzere Başkanlığa bildirecek. Genel Kurul, bildirim tarihinden itibaren 30 gün içinde, Başdenetçi seçimlerine başlayacak. Başdenetçi gizli oyla seçilecek. Başdenetçi, üye tamsayısının üçte iki çoğunluğu ile seçilecek. Birinci oylamada bu çoğunluk sağlanamadığı takdirde ikinci oylamaya geçilecek. İkinci oylamada da üye tamsayısının üçte iki çoğunluğunun oyu aranacak. Bu oylamada üye tamsayısının üçte iki çoğunluğu sağlanamadığı takdirde üçüncü oylamaya geçilecek ve üye tam sayısının salt
çoğunluğunun oyunu alan aday seçilmiş sayılacak. Üçüncü oylamada üye tamsayısının salt çoğunluğu sağlanamazsa, bu oylamada en çok oy alan iki aday için dördüncü oylama yapılacak. Dördüncü oylamada karar yeter sayısı olmak şartıyla en fazla oy alan aday seçilmiş olacak.
Başdenetçi ve denetçi seçilebilmek için Türk vatandaşı olmak, seçimin yapıldığı tarihte Başdenetçi için 50, denetçi için 40 yaşını doldurmuş olmak, dört yıllık eğitim veren hukuk, siyasal bilgiler, iktisadi ve idari bilimler, iktisat ve işletme fakültelerinden veya bunlara denkliği kabul edilmiş yurt içi veya yurt dışı yükseköğretim kurumlarından mezun olmak, mesleği ile ilgili olarak kamu kurum veya kuruluşlarında veya kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarına kayıtlı olarak ya da özel sektörde en
az on yıl çalışmış olmak, kamu haklarından yasaklı olmamak, başvuru sırasında herhangi bir siyasi partiye üye olmamak, Türk Ceza Kanununun 53. maddesinde belirtilen süreler geçmiş olsa bile kasten işlenen bir suçtan dolayı altı ay veya daha fazla süreyle hapis cezasına ya da affa uğramış olsa bile devletin güvenliğine karşı suçlar, anayasal düzene ve bu düzenin işleyişine karşı suçlar, milli savunmaya karşı suçlar, devlet sırlarına karşı suçlar ve casusluk suçları ile yabancı devletlerle olan ilişkilere karşı
suçlardan veya zimmet, irtikap, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, güveni kötüye kullanma, hileli iflas, ihaleye fesat karıştırma, edimin ifasına fesat karıştırma, suçtan kaynaklanan mal varlığı değerlerini aklama veya kaçakçılık suçlarından mahkum olmamak şartı aranacak.
Başdenetçi ve denetçilerin görev süreleri 4 yıl olacak. İstifa, ölüm veya görevden alınma gibi herhangi bir nedenle süresi bitmeden görevinden ayrılan Başdenetçi veya denetçilerin yerine yeni seçilen Başdenetçi veya denetçinin görev süresi de dört yıl olacak. Bir dönem Başdenetçi veya denetçi olarak görev yapan bir kimse sadece bir dönem daha Başdenetçi veya denetçi seçilebilecek.
Kurumun gelirleri, TBMM bütçesinden alınacak Hazine yardımı ve diğer gelirlerden oluşacak.
İlk Başdenetçi ve en az beş denetçinin seçimi ile Kamu Denetçiliği Kurumu kurulacak. Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten otuz gün sonra TBMM tarafından Başdenetçi ve beş denetçi seçimi için aday adaylığı başvuru süreci başlatılacak. Kurum için 100 kişilik kadro ihdas edilecek.
incelemek, araştırmak ve idareye önerilerde bulunmak üzere Kamu Denetçiliği Kurumu oluşturulmasını amaçlıyor. Düzenleme Kamu Denetçiliği Kurumunun kuruluş, görev ve çalışma usullerine ilişkin ilkeler ile Kamu Başdenetçisi ve kamu denetçilerinin niteliklerine, seçimlerine, özlük haklarına ve Kurum personelinin atanmaları ile özlük haklarına ilişkin hükümleri kapsıyor.
Tasarıya göre kanunda belirtilen görevleri yerine getirmek amacıyla, Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığı'na bağlı, kamu tüzel kişiliğine haiz, özel bütçeli ve merkezi Ankara'da bulunan Kamu Denetçiliği Kurumu kurulacak. Kurum, Başdenetçilik, Kurul ve Genel Sekreterlikten oluşacak. Kurumda, bir Başdenetçi ve en fazla on denetçi ile Genel Sekreter, uzman, uzman yardımcıları ve diğer personel görev yapacak. Kurum, idarenin işleyişi ile ilgili şikayet üzerine, idarenin her türlü eylem ve işlemleri ile
tutum ve davranışlarını, adalet anlayışı içinde, insan haklarına saygı, hukuka ve hakkaniyete uygunluk yönlerinden incelemek, araştırmak ve idareye önerilerde bulunmakla görevli olacak. Cumhurbaşkanının tek başına yaptığı işlemler ile re'sen imzaladığı kararlar ve emirler, yasama yetkisinin kullanılmasına ilişkin işlemler,
yargı yetkisinin kullanılmasına ilişkin işlemler kurumun görev alanı dışında olacak.
Başdenetçilik, Başdenetçi ve Başdenetçivekilinden oluşacak. Kurum, Başdenetçi tarafından yönetilecek ve temsil edilecek. TBMM tarafından ilan edilen başvuru süresi içinde, Başdenetçi veya denetçi aday adayı olmak isteyenler TBMM Başkanlığına başvuruda bulunacak. TBMM Adalet Komisyonu ile İnsan Haklarını İnceleme Komisyonu üyelerinden oluşan karma komisyon, Başdenetçi seçiminde başvuruda bulunan aday adayları arasından üç adayı, başvuru süresinin bittiği tarihten itibaren 30 gün içinde belirleyerek Genel
Kurula sunulmak üzere Başkanlığa bildirecek. Genel Kurul, bildirim tarihinden itibaren 30 gün içinde, Başdenetçi seçimlerine başlayacak. Başdenetçi gizli oyla seçilecek. Başdenetçi, üye tamsayısının üçte iki çoğunluğu ile seçilecek. Birinci oylamada bu çoğunluk sağlanamadığı takdirde ikinci oylamaya geçilecek. İkinci oylamada da üye tamsayısının üçte iki çoğunluğunun oyu aranacak. Bu oylamada üye tamsayısının üçte iki çoğunluğu sağlanamadığı takdirde üçüncü oylamaya geçilecek ve üye tam sayısının salt
çoğunluğunun oyunu alan aday seçilmiş sayılacak. Üçüncü oylamada üye tamsayısının salt çoğunluğu sağlanamazsa, bu oylamada en çok oy alan iki aday için dördüncü oylama yapılacak. Dördüncü oylamada karar yeter sayısı olmak şartıyla en fazla oy alan aday seçilmiş olacak.
Başdenetçi ve denetçi seçilebilmek için Türk vatandaşı olmak, seçimin yapıldığı tarihte Başdenetçi için 50, denetçi için 40 yaşını doldurmuş olmak, dört yıllık eğitim veren hukuk, siyasal bilgiler, iktisadi ve idari bilimler, iktisat ve işletme fakültelerinden veya bunlara denkliği kabul edilmiş yurt içi veya yurt dışı yükseköğretim kurumlarından mezun olmak, mesleği ile ilgili olarak kamu kurum veya kuruluşlarında veya kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarına kayıtlı olarak ya da özel sektörde en
az on yıl çalışmış olmak, kamu haklarından yasaklı olmamak, başvuru sırasında herhangi bir siyasi partiye üye olmamak, Türk Ceza Kanununun 53. maddesinde belirtilen süreler geçmiş olsa bile kasten işlenen bir suçtan dolayı altı ay veya daha fazla süreyle hapis cezasına ya da affa uğramış olsa bile devletin güvenliğine karşı suçlar, anayasal düzene ve bu düzenin işleyişine karşı suçlar, milli savunmaya karşı suçlar, devlet sırlarına karşı suçlar ve casusluk suçları ile yabancı devletlerle olan ilişkilere karşı
suçlardan veya zimmet, irtikap, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, güveni kötüye kullanma, hileli iflas, ihaleye fesat karıştırma, edimin ifasına fesat karıştırma, suçtan kaynaklanan mal varlığı değerlerini aklama veya kaçakçılık suçlarından mahkum olmamak şartı aranacak.
Başdenetçi ve denetçilerin görev süreleri 4 yıl olacak. İstifa, ölüm veya görevden alınma gibi herhangi bir nedenle süresi bitmeden görevinden ayrılan Başdenetçi veya denetçilerin yerine yeni seçilen Başdenetçi veya denetçinin görev süresi de dört yıl olacak. Bir dönem Başdenetçi veya denetçi olarak görev yapan bir kimse sadece bir dönem daha Başdenetçi veya denetçi seçilebilecek.
Kurumun gelirleri, TBMM bütçesinden alınacak Hazine yardımı ve diğer gelirlerden oluşacak.
İlk Başdenetçi ve en az beş denetçinin seçimi ile Kamu Denetçiliği Kurumu kurulacak. Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten otuz gün sonra TBMM tarafından Başdenetçi ve beş denetçi seçimi için aday adaylığı başvuru süreci başlatılacak. Kurum için 100 kişilik kadro ihdas edilecek.