Patates Hat Ve Mobil Banka Hesaplar Sebebiyle Yüzbinlerce Kisi Magdur Oldu

Türkiye’de adalet sistemini kilitleyen adli dosyalarin basinda dolandiricilik olaylari geliyor ve bu suçlar her geçen gün artarak devam ediyor. Uzmanlara göre, Yabanci uyruklu ve Türk vatandaslari adina birden fazla GSM hattinin açilmasi zorlastirilmali, mobil uygulamalar üzerinden veya birkaç farkli bankadan çok sayida banka hesabi açilmasina da çesitli güvenlik mecburiyetleri getirilmeli.

Kendilerini savci, polis, hakim, banka görevlisi, sigorta sirketi yetkilisi olarak tanitan dolandiricilari patates hat diye tabir edilen açik hatlari kullaniyor. Savcilik ve emniyet kaynaklari, suç örgütlerinin kullandigi baskasi adina alinmis açik hatlarin GSM sirketlerince açilmasinin zorlastirilmasiyla birlikte dolandiricilik olaylarinin büyük ölçüde önüne geçilebilecegini ifade ediyor.

GSM hatlari ve banka hesaplari denetlenmeli

Internet kullaniminin son derece yayginlasmasi ve özellikle kripto para borsalarinin da gündeme gelmesiyle Türkiye’de özellikle son yillarda Nitelikli Dolandiricilik suçlarinda patlama yasandi. Bu olaylarin temelinde 2 ana unsur önem arz ediyor. Bunlardan biri Türkiye’de halen mevcut olarak kullanilan yüzbinlerce GSM hatlari. Bunlara açik hat veya patates hat ta deniliyor. GSM operatörleri tarafindan piyasaya sürülen bu hatlarin gerekli düzenlemeler yapilarak engellenmesi ve BTK tarafindan kapatilmalari basit oldugu halde, çig gibi büyüyen bu probleme maalesef hiçbir önlem alinamiyor.

Ikincisi ise banka hesaplarinin açilmasinda da; ayni GSM hatlarinda oldugu gibi kati kurallarin olmamasi. 18 yasina henüz yeni girmis birisi rahatlikla Türkiye’de faaliyet gösteren bütün bankalardan 1 gün içerisinde hesap açtirabiliyor. Bu hususta öncelikle banka hesabi açilirken islak imzali taahhütname alinmasi çok önemli. Uzmanlara göre Yeni banka hesabi açtirmak isteyenlerin, ilgili bankalara müracaat etmesi mecburi olmali ve hesap açilmasi esnasinda "Isbu banka hesabinin kullanilmasi sadece kisiye ait olup, baskalari tarafindan kullanilmasi veya herhangi bir suçta kullanilmasi halinde sorumluluk sahsima aittir" seklinde islak imzali bir yazi taahhüdü alindiginda Dolandiricilik suçlari ve bunu organize eden çeteler büyük ölçüde darbe alacagi belirtiliyor. Zira, bu suçlarda kullanilan banka hesabi sahiplerinin büyük bir kismi bu suçlara ve çetelere istirak etmekte, bir kisim hesap sahipleri ise issizlik, maddi sikintilar ve hayat tecrübeleri olmamasi gibi sebeplerle kendilerine ait hesaplari arkadaslari veya tanimadigi sahislarla paylasiyor.

"Para kazanmak için banka hesabini satan gençler 30 yil ile yargilaniyor"

Bu hesaplar suçta kullanildigi zaman da maddi ve manevi büyük magduriyetlerle karsilasan özellikle genç yasta çok sayida vatandas yer aliyor. Karsilastiklari suçlarin cezalari 3 ile 10 yil arasi hapis cezasi olup her bir müsteki için ayri ayri suçlar olusmakta. Dolayisiyla banka hesabini sadece 1 hafta arkadasi zannettigi birisiyle paylasan bir genç, kendisini Türkiye geneli 30’dan fazla sorusturma ve agir ceza mahkemelerindeki dava dosyalari ile karsi karsiya bulabiliyor. Verilecek cezalar ise her bir suç için ayri ayri hesaplandigindan toplamda 50 yil hapis cezasi bile olabilir. Bu aci durumlarla karsilasilmamasi için vatandaslarin da son derece dikkatli ve özellikle banka hesaplarinin baskalariyla paylasilmamasi hususunda çok uyanik olmalari gerekiyor.

Yabanci uyruklular da magdur oluyor

Özellikle Istanbul basta olmak üzere Sanliurfa, Adana, İçel gibi büyüksehirlerde ikamet eden dolandirici sebekelerinin açik hatlari, savastan kaçan ve Türkiye’ye siginan Suriyeli vatandaslarin adina bu kisilerin bilgisi disinda GSM sirketlerinden açtirdiklari da belirtiliyor. Bugüne kadar kullanilan onbinlerce suçta açik hat olarak tabir edilen Suriyeli ve yabanci uyruklu kisiler üzerine açilmis Türkiyede faaliyet gösteren operatörlere ait GSM hatlarinin bu olaylarda kullanildigina dikkat çekiliyor.

Cumhuriyet Savcilari ve Emniyet yetkilileri, her gün sikayet üzerine karsilastiklari yüzlerce dolandiricilik dosyasindan adeta basini kaldiramiyor. Çete üyelerinin, “Adiniz terör örgütüne karisti, FETÖ’ye karisti, dolandiricilik olaylarina karisti” gibi bahanelerle agina düsürdügü özellikle yasli vatandaslarin nakit, döviz ya da ziynet esyalarini elden ya da yine mobil bankacilik üzerinden açilmis baska kisilere ait hesaplarla kendilerine aktardiklari da ifade edildi.

Dolandiricilik olaylarinin önüne geçilebilmesi için iki önemli yasal düzenleme gerekiyor. Yetkililer, yabanci uyruklu kisiler veya Türk vatandaslari adina GSM operatörlerinden hat açilmasi konusunda bazi yasal düzenleme yapilmasini isterken, “Suriyeli yasli bir kadin adina haberi olmadan yüzlerce GSM hatti açilmis. Bu hayatin olagan akisina ters bir durum. Benzer konular yurtdisindan Türkiye’ye gelen turistler üzerine açilan hatlarla da gerçeklestirilebiliyor. Hem mülteci hem de turist olarak Türkiye’ye gelen kisiler adina birden fazla hat açilmasinin önüne geçilmeli. Ayrica Türk vatandaslarina da isimlerine yeni hat açildiginda daha detayli sekilde bilgilendirme yapilmasi gerekiyor” dediler.

Iddiaya göre, dolandiriciligi meslek haline getiren çeteler, GSM sirketlerine ait alt bayiler açarak açik hatlari buralardan kendileri için temin ediyorlar.

Yetkililer acilen GSM hatlarinin açilmasinda gerekli düzenlemelerin yapilarak, pasaport ve nüfus cüzdanlarinda oldugu gibi parmak izi, biyometrik fotograf ve hat sahiplerinin bu telefon numaralariyla ilgili her türlü müeyyideden mesul olduklarina dair islak imzali, imza ve yazi örneklerinin alinmasi hususunun zaruriyet arz ettigini belirtiyor.

Kimligini kiraya veren gençler üzerine onlarca mobil banka hesabi açiliyor

Öte yandan; dolandiricilarin sosyal medya üzerinden, “hesap satin alinir, hesap kiralanir” basligiyla ilan verip özellikle paraya ihtiyaci olan lise mezunu ya da üniversite ögrencilerinin adini kullanarak mobil hesaplar açmasi da dolandiricilarin ekmegine yag sürüyor.

Savcilik ve polis yetkilileri, mobil uygulamalar üzerinden çok sayida hesap açilmasi isleminin de zorlastirilmasi konusunda yasal düzenleme yapilmasini istiyor.

Sebeke elebaslarinin üniversite ögrencileri adina açilan banka hesaplarini 4-5 bin TL karsiliginda satin alarak kullandigi ve dolandiricilik paralarini bu hesaplar üzerinden baska yere aktardiklari kaydediliyor. Bu sebeple daha önce hiç suça karismamis ve olaylardan hiç haberi olmayan onbinlerce gencin ve hat sahibinin süpheli konumuna düstügü, agir ceza mahkemelerinde yargilandiklari vurgulaniyor.

Çete üyeleri, temin ettigi açik hat ve olaylardan haberi olmayan hesap sahibi üzerinden temin ettikleri milyonlarca lira para ile lüks hayat yasarken, açik hat ve banka hesabi sahiplerinin büyük magduriyet yasadigi ve ceza aldigi ortaya çikiyor. Birkaç basit düzenleme ile bu tür dolandiricilik olaylarinin engellenebilecegi kaydedilirken, her zaman oldugu gibi hiç bir seyden haberi olmayan masum kisilerin de süpheli konumuna düstügü vurgulaniyor.

“Terör örgütüne isminiz karisti” diyerek dolandiriyorlar

Dolandiricilik sebekesi üyelerinin özellikle parasi olan yasli kisilere çalinan data bilgileri sayesinde ulastigi kaydediliyor. Data bilgisinde, TC kimlik numarasi, isim, soy isim, adres bilgileri ve cep telefonu numaralarinin oldugu, özellikle yasli kisilere adiniz “Terör örgütüne karisti, senin temiz oldugunu biliyoruz. Gerçek süphelileri yakalamak için operasyon yapacagiz. Bize yardimci ol. Evdeki altin, döviz ve paralardan parmak izi alacagiz. Onlari gelecek polis arkadaslara teslim et veya bozdurup hesaba gönder” diyerek kandirdiklari ifade ediliyor.

Savcilik ve polis yetkilileri, bu tür durumlara karsi yasli vatandaslari ve aile bireylerini özellikle uyarirken, benzer durumlarda karsilasilmasi halinde 112 Acil Yardim hattindan destek alinabilecegine dikkat çekiyor.