1 Yillik Kiracilara 'Kontratin Bitti Çik' Uyanikligi
Samsun Tüm Emlakçilar Meslek Odasi (SATEM) Baskani Mevlüt Oral, bazi ev sahiplerinin 1 yillik kontrati biten kiracilari çikartmak istediklerini, bunun kanuni olmadigini ve kira sözlesmelerinin kendilerini otomatik olarak yeniledigini söyledi. Oral, ayrica ev sahibinin kiracisi 5 yildan fazla mülkünde oturuyorsa kirayi çevre evlerin fiyatina çikartabilecegini belirtti.
“Samsun’da 1+1 evlerin kirasi 6-12 bin TL arasinda”
Eskiden Samsun’da konut fazlaligi yasandigini ancak su anda kiralik konut bulmanin zorlastigini söyleyen Oral, "Deprem sonrasi Samsun’a gelenler ve insaat sektörünün eski hizini kaybetmesiyle bos ev bulmakta zorluk çekiliyor. Bugün Samsun’da 1+1 dairelerin en düsük kira fiyati 6 bin TL’den baslayip, 12 bin TL’ye kadar çikiyor. Bu fiyat artisini biz de kestiremiyoruz” dedi.
“Kiraciyi mahkeme çikartirsa ev sahibi evini 2 yil kiralayamaz”
Oral söyle devam etti:
“Bazi ev sahipleri çesitli nedenlerle kiracilari çikartmak istiyor. ‘Çocuklarim gelecek’ ya da ‘kendim oturacagim’ diyerek kiracisini çikartmak istiyor. Vatandaslar sunu bilsin ki ev sahipleri bir bahane ile kiracisini çikartiyorsa, mahkeme karari ile kiraci çikartilmissa o evi 2 sene kiraya veremez. Kiraya verirse eski kiraciya tazminat hakki doguyor. Örnegin 3 bin TL’ye kirada oturan bir kisi yüzde 25 kira artisiyla 3 bin 750 TL’ye oturmasi gerekiyor. Kiraciyi çikartmak istiyor. Çikan kiraci ise yeni evi 7-8 bin TL’ye zor buluyor. Kiracilardan bazilari ‘5 bin TL vereyim, evde oturma devam edeyim’ derken bu bazen kabul ediliyor bazen de kabul edilmiyor. Hosgörülü olmayan ev sahiplerine; ’ey ev sahibi; sen hiç kirada oturmadin mi, çocuk okutmadin mi, sikinti çekmedin mi?’ demek istiyorum. Bu fiyat artislarinda emlakçilarin günah keçisi gösterildigini görüyorum. Emlakçinin kiralarina artmasinda etkisi oldugunu düsünmüyorum.”
“Ev sahibi kiracisi 5 yildan fazla oturuyorsa kirayi çevre evlerin kirasina çikartabilir”
Yüzde 25’lik kira artisinin yeterli olmayacagi durumlari da aktaran Oral, “Türkiye’de kira kontratlari 1 yillik olur. Bu kontrat kendini 1 yil sonra otomatik yeniler. Ev sahibi çikartmak isterse mahkeme kiracilari koruyor. Hakli olarak kiraciyi çikartmak isteyen ev sahipleri de var. Yakin zamanda da sahit oldum. 1 kiraci 6-7 yildir oturdugu evde bin TL kira veriyor. Ev sahibi, 5 yil sonra kirasini çevredeki evlerin emsaline göre arttirabilir. Bu hukuki yönden olabilir. Ancak oturdugu evde 5 seneden az kirada oturanlar ise yüzde 25 kira zammi uygular. Yani özetle 1 yillik kontratin sonunda kiraciyi kolay kolay çikartamazsiniz. Kiraci, 1 yillik kontratin sonunca çikartilmak isteniyorsa evden çikmayabilir. Hukuki yönden bunun bir karsiligi yok. Önemli kriter ise burada 5 yili askin bir süre kiraci olmak. Ev sahipleri, kiracilari 5 yildan fazla oturuyorsa kira ücretini çevredeki evlerin kira fiyatina çekebilir. Aksi takdirde yüzde 25 zamdan fazlasini kanunen uygulayamazlar” seklinde konustu.
Kiralik evde 5 yildan fazla oturulmasi durumu
Mülk sahibi ve kiraciyi ilgilendiren kanuna göre, kiracilar tüketici olarak kabul edilir ve kira artisini 12 aylik ortalama tüketici enflasyonuyla sinirlar. Sözlesmeye daha yüksek bir kira artis orani yazilmis olsa bile geçersizdir. Yillik kira artisinin en fazla 12 aylik TÜFE ortalamasina göre yapma hakki, 5 yil ile sinirlidir. Besinci yilin sonunda ev sahibinin ya da kiracinin mahkemeye basvurarak 5’inci yildan sonraki yeni kira yilinda uygulanacak kira bedelinin belirlemesini isteme haklari var. 5’inci yildan sonraki ödenecek kira bedeli belirlenirken, tüketici fiyat endeksindeki 12 aylik ortalamalara göre degisim orani, kiralananin durumu ve emsal kira bedelleri göz önünde tutularak hakkaniyete uygun biçimde olmasina bakilir. 5 yilin sonunda kira artisi mahkeme karari ile piyasa ortalamasina denk gelecek sekilde yükseltilebilir.