Osmanli Devleti'nin Temellerini Olusturan Medrese Birçok Özelligiyle Dikkat Çekiyor
Osmanli Devleti’nin medrese sisteminin temellerinin atildigi Nizamettin Yagibasan Medresesi birçok özelligiyle dikkat çekiyor.
"Danismentli devletinin en önemli eserlerinden"
Niksar Belediyesi Etüt Proje Müdürü Danisment Hüseyin Sahin, "Niksar kalesi milattan önce 350’li yillarda direkt bir sehir Kale olarak Akropol olarak kurulmustur. Pontus Imparatorlugu’nun önemli muhkem kalelerinden bir tanesidir. O günden günümüze kadar hala ayakta canli ve görkemini koruyan önemli bir kaledir. Bu kalenin Öncelikli olarak özelligi büyüklügüdür. Bu kale bir kale sehir olarak insa edildigi için kalenin içerisinde sosyal, kültürel, ekonomik askeri ve siyasi birçok yapinin bir arada oldugunu görüyoruz. Bir sehir hayatini her asamasinin oldugu bir yapidadir. Niksar kalesinin içerisinde Danismentli devletinin en önemli eserlerinden bir tanesi olan Danismentli devletinin en güçlü hükümdarlarindan Nizamettin Yagibasan tarafindan 1157 yilinda yaptirilmis olan Anadolu’nun ilk Türk medresesi Nizamettin Yagibasan Medresesi’nin olmasi Ihsan kalesini önemli ve farkli kilan parametrelerden bir tanesidir. Bu eser Anadolu’daki erken dönem Türk mirasinin anlasilmasi ve algilanmasi bakimindan bugünkü geldigimiz mimari seviyeyi görmemiz açisindan da çok önemli bir yere sahiptir" ifadelerini kullandi.
"Bu balkon tek olma özelligine sahip Hiçbir yerde bir örnegi bulunmuyor"
Nizamettin Yagibasan Medresesi’nin ahsap balkonun baska bir örneginin bulunmadigini belirten Sahin, "Bu mimariye 2 eyvanli üstü astronomi ve yildiz hareketlerinin takibi için kismen açik medrese tipi mimarisi diyoruz. 1157 yilindan sonra, Anadolu’da diger medreselerin yapim tarihleri 13. yüzyilin baslarina denk geliyor yani bu medrese çok erken dönem bir mimari yapiya sahiptir. Bu mimari yapinin genisletilerek bugünkü mimari zenginlige ulastigimizi söyleyebiliriz. Yapinin Kale surlarinin kullanilarak insa edildigini biliyoruz, bununla beraber ona özgü bu yapiya özgü bir de ahsaptan bir balkonu var. Bu balkon tek olma özelligine sahiptir. Hiçbir yerde bir örnegi bulunmuyor. Kale surlari kullanilarak insa edilmis ama sehir silüeti de verdigi için arka tarafta muhtemelen ögrenciler için güzel bir terapi olabilecek bir mekan olarak düsünülmüs" seklinde konustu.
"Osmanli’nin medrese sistemini kuruyor"
Sahin, Nizamettin Yagibasan Medresesi’nin Osmanli devletinde medrese sisteminin kurulmasinda önemli bir yere sahip oldugunu belirterek Bahsettigimiz yüzyil 12 yüzyil ilme talebin çok az oldugu, ögrencilerin sayisinin çok az oldugu bir dönemi ifade ediyoruz. O dönemde çok az ögrenciyle çok az talipligiyle bu egitimleri yapiyorsunuz ama o talipler arasinda öyle bir isim çikiyor ki Osmanli’nin medrese sistemini kuruyor. Osmanli’nin bilim altyapisini olusturan Davud-u Kayseri yetistiriyor. Bu Davut-u Kayseri Anadolu’da ve farkli yerlerde birçok medreselerde egitim almis, 12 yil hayatinin önemli bir kismini burada geçirmis burada egitim almis. Orhan Bey döneminde ise Osmanli’nin kurucu rektörü olmustur. Türkiye’de çok büyük kaleler var Diyarbakir kalesi, Istanbul kalesi ve bir digeri Niksar kalesi bunlar akropoller yani Kale sehirlerdir. Elimizde kalan kalintilarla ve mevcut var olan izleri takip ettigimizde sunu söyleyebiliriz; Anadolu’nun en büyük kalelerinden bir tanesi Niksar kalesidir, Görkemli kalelerinden bir tanesidir. Kale, dis Kale surlari, orta Kale surlari ve iç Kale surlari olmak üzere 3 kademeli olusuyor. Topografyasi çikartilmis içerisinde yaklasik 40-50 tane yapinin oldugu biliniyor. Hatta formunu bilmedigimiz kazilarla yeni yeni ortaya çikan 20-30 tane de yeni yapi oldugunu biliyoruz. Yeralti geçitlerinin gizli ulasim sistemlerinin oldugu ve savunma reflekslerinin kuvvetli oldugu çok büyük bir kale diyebiliriz" dedi.