Zorunlu Deprem Sigortasi Sikayetleri Artti
DASK kapsaminda yapilacak ödemelerin yasanan depremler sonrasinda daha fazla önem arz ettigini belirten Tüketici Birligi Federasyonu Üyesi ve Tüketici Hak Arama Dernegi Hukuk Komisyonu Baskani Avukat Mehmet Rasit Çavusoglu, kendilerine iletilen sikayetler kapsaminda uyarilarda bulundu.
Çavusoglu konuya iliskin yaptigi degerlendirmede sunlari kaydetti;
ZDS’nin kapsadigi alanlar
DASK kapsaminda teminat amaciyla zorunlu hale getirilmis olan ZDS deprem sonrasi olusabilecek hasarlarin bir teminatidir. ZDS’ye dahil olan yerler, 634 sayili Kat Mülkiyeti Kanunu kapsamindaki bagimsiz bölümler, tapuya kayitli ve özel mülkiyete tabi tasinmazlar üzerinde mesken olarak insa edilmis binalar, bu binalar içinde yer alan ve ticarethane, büro ve benzeri amaçlarla kullanilan bagimsiz bölümler olarak kisaca özetlenebilir. Kapsami ise deprem nedeniyle binanin yikilmasi, Deprem sonucu meydana gelen yangin, yer kaymasi, tsunami gibi afetlerin yarattigi maddi zararlar, binadaki temeller, ana duvarlar, bahçe duvarlari, merdivenler, asansörler, koridorlar, çatilar, bacalar vs. alanlarda deprem sonucunda yasanan hasarlardir.
Kaybolan ve yanan esyalar ZDS kapsaminda mi?
ZDS’de en fazla aldigimiz sikâyet, ev içerisindeki esyalarda meydana gelen hasarlari, kaybolan veya yanan malzemeleri karsilamasi ve karsilamamasi gibi sorulardir. Bu gibi durumlarin karsilanmasi için ayriyeten ilgili esyalarin da sigortalanmis olmasi gerekmektedir. Yani kaybolan esya ve yanan malzemeleri sigortanin karsilama gibi bir zorunlulugu yoktur. Yine ZDS kapsamina enkaz kaldirma islemleri, bedeni zararlar, isyerlerindeki malzeme ve yoksun kalinan kâr kayiplari girmemektedir.
Zararin tazmini tüketici hukuku konusudur
Deprem neticesinde evi hasar gören vatandasin tüketici sifatiyla ilgili zararin tazmininden dogacak her türlü alacak iliskisi tüketici hukukunun konusudur. Bununla beraber vatandasin isyerinde meydana gelen hasara iliskin yürütecegi hukuki süreçte tacir sifati ile tüketici sifatinin ayirt edilerek buna göre hukuki sürecin baslatilmasi ilerleyen süreçte dogabilecek hak kayiplarinin önlenebilmesi için oldukça önem arz etmektedir.
Ihbar ve müracaat süresi
Her ne kadar ihbar süresinin 15 gün olarak belirlendigi görülse de Dogal Afetler Sigortalari Kurumu tarafindan yapilan açiklama neticesinde 15 günlük sürenin sigortali lehine yorumlanarak bu sürenin bitiminde de yapilan basvurularin olumlu olarak degerlendirilecegini belirtmistir. Fakat yine de ZDS kapsaminda dogan zararlar neticesinde açilacak davalarda zamanasimi süresinin 2 yil oldugu da unutulmamalidir.
Çok katli binalarda ZDS
Çok katli binalarda, diger bina sakinlerinin ZDS yaptirmamasi önem arz etmeyip, kendi dairesi için prim ödemis vatandaslar da ödeme alabilecektir. Yine bireysel alanlarda meydana gelmeyen fakat ortak alanlarda meydana gelmis zararlar için vatandasin payi oraninda ödeme yapilacaktir.
ZDS bittiginde sigorta sirketi bildirim yapma zorunda
DASK kapsaminda yapilmis olan ZDS’nin bitmis ve ilgili sigorta sirketinin sigorta edene bildirim yapmadigi durumlarda tazminat hakki dogabilecektir. Öyle ki sigorta sirketinin sigortaliyi biten sigortanin yenilenmesi için SMS, Çagri, Mail gibi kanallarla bilgilendirmis olmasi gerekmektedir. Konuya iliskin Yüksek Mahkeme kararlari incelendiginde sigorta yenileme hatirlatmasinin sigorta sirketi tarafindan yapilmasinin yönetmelik geregi zorunlu oldugu ve yapilmadigi takdirde kusurlu sayilacaklarina dair yerlesik emsal kararlar oldugu görülecektir. (Yarg. 17. H.D. 20.10.2020, 2018/6356 E., 2020/5863 K.)
Belediye sinirlari disinda yikilan evlerin hukuki süreci
ZDS, belediye sinirlari içinde kalan meskenler ve binalarin içinde yer alan ticarethane, büro, dükkân gibi bölümlerde geçerlidir. Hal böyleyken DASK kapsaminda olmayan ve herhangi bir ödeme de yapilamayacagi belirtilen durumlar için 2007 yilinda Yargitayca onanmis bir emsal karar bugünlerde oldukça önem kazanmis durumdadir. Ankara’nin Sirapinar köyünde depremde evi yikilan vatandasin ZDS’ye üç sene boyunca ödemis oldugu primler neticesinde evindeki hasarin karsilanmasinin talep edilmesi neticesinde DASK her ne kadar köy bölgelerindeki evlere ödeme yapilmayacagini belirtmis olsa da yerel mahkemede vatandasin davasi kabul edilerek ve nihayetinde Yargitayca onanan bu karar neticesinde vatandasin magduriyeti giderilmistir. Bu durumda vatandaslarimizin DASK kapsaminda varsa yapmis oldugu ödemeler neticesinde kuruma basvurmasini ve talepleri reddedilse dahi hukuki mücadelelerini devam ettirmeleri kanisindayiz.
DASK kapsaminda yapilacak ödemelerin hesaplanmasi
DASK kapsaminda yapilacak olan ödeme ilgili evin, dükkânin vs. metrekaresinin ve belirlenen metrekare bedelinin çarpilmasi neticesi hesaplanacaktir. 2023 yili itibariyla yapilar için metrekare bedeli 3.016 TL, diger yapi tarzlari için 2.080 TL olarak belirlenmis olup, yapilacak ödemenin azami miktari ise 640 bin TL olarak belirlenmistir. Sigorta kapsamindaki binanin tamaminin yikilmis olmasi halinde ise poliçe bedelinin tamami ödenecek olup bu kapsamda; çok katli binalarda her hak sahibi için ayri ayri, müstakil binalarda bina sahibi için azami ödeme miktari 640 bin TL olarak belirlenmistir.
Sikâyet edilecek kurumlar
DASK, ZDS kapsaminda ödeme alabilmek için ALO DASK 125 hattindan yahut e-Devlet üzerinden basvurular yapilmaktadir. Kaybolmus poliçeler için yine E-Devlet veya ALO DASK 125 hatti üzerinden teyit edilerek ödeme alinabilmektedir. Ödeme için yapilacak bildirim sirasinda poliçe veya vatandaslik numarasi, depremden hasar gören konutun açik adresi ve telefon numarasi bilgileri hasar dosyasinin açilmasi için yeterli olacaktir.