Bakan Nureddin Nebati Açiklamasi 'Deprem Felaketi Için Ilk Etapta 100 Milyar Liralik Kaynak Ayirdik'

Çevre, Sehircilik ve Iklim Degisikligi Bakani Murat Kurum ile Hazine ve Maliye Bakani Nureddin Nebati Sanliurfa Valiligi AFAD Koordinasyon Merkezi’ndeki toplantinin ardindan açiklamalarda bulundu.

"Önümüzdeki günlerde 11 ilimizde de hasar tespit çalismalarini tamamlayacagiz"

Bakan Kurum, açiklamasinda, “Önümüzdeki günlerde 11 ilimizde de hasar tespit çalismalarini tamamlayacagiz. TOKI’mizle birlikte bölgede hizli dönüsüm sürecini baslatmis bulunuyoruz. Haliliye’de bulunan 292 konutun bir kismini Haliliye’deki yikilmis binadaki vatandaslara teslimini gerçeklestirecegiz. Sehrin demografik yapisina uygun projeler yürütüyoruz. Yaptigimiz TOKI konutlari dimdik ayakta, ayni anlayisla çalismalarimiza devam edecegiz. Hasar tespitlerinin tamamlanmasina müteakip tamamlanan yerlerde valiliklerimiz ve kaymakamliklarimizla birlikte e-Devlet üzerinden askiya geçecegiz. Mart ayinda es zamanli olarak 11 ilimizde 15 bin köy evinin yapimina basliyoruz” dedi.



"Ilk etapta 100 milyar liralik kaynak ayirdik"

Bakan Kurum’un ardindan açiklamada bulunan Bakan Nebati, “Bakanlik olarak deprem felaketlerinin olumsuz etkilerini en aza indirebilmek, vatandaslarimiza ve is dünyamiza rahat nefes aldirabilmek için var gücümüzle çalisiyoruz. Deprem felaketinin ilk anindan itibaren tüm kamu kurum ve kuruluslarimizin acil nakit taleplerini hizla karsiliyoruz. Bunun için ilk etapta 100 milyar liralik kaynak ayirdik ve bu çerçevede, simdiye kadar, AFAD’a 27 milyar lira aktardik. Depremden etkilenen vatandaslarimiza ve hayatini kaybeden kardeslerimizin yakinlarina nakdi yardimlarda bulunuyoruz. 1 milyondan fazla depremzedemize hane basina 10 bin lira acil yardim ödemesi yaptik. Konteyner kentlerin disinda barinacak olan vatandaslarimiza tasinma ve kira yardimi sagliyoruz” dedi.



“Kentsel dönüsüm probleminin çözümünde 3 ayri model üzerinde çalisiyoruz"

Afet bölgesini yeniden imar ve ihyasini saglamak için Çevre, Sehircilik ve Iklim Degisikligi Bakanligi ile birlikte çalismalar yaptiklarini aktaran Bakan Nebati, “Bu çerçevede gereken her türlü finansmani hazine olarak saglayacagiz. Ayrica, kentsel dönüsüm probleminin çözümünde 3 ayri yaklasim üzerinde Çevre Sehircilik ve Iklim Degisikligi Bakanligimiz ile esgüdüm içinde çalismayi sürdürüyoruz. Birinci modelde konut üreticisi ile anlasan bagimsiz bölüm sahiplerine piyasaya göre çok uygun sartlarda kredi kullandirarak kentsel dönüsümü tesvik edecegiz. Bu modelle, konut sahipleri hak kaybina ugramadan ve emsaller korunarak kentsel dönüsümü güçlü bir sekilde destekleyecegiz. Ikinci modelimizdeyse ada bazli kentsel dönüsüm çerçevede konut üreticilerini tesvik edecegiz. Bu çerçevede konut üreticilerine düsük maliyetli finansman destegi saglayarak depreme dayanikli konut arzini hizla artiracagiz. Bu iki durumda da KGF desteklerini devreye alarak hem konut üreticisinin hem de bagimsiz bölüm maliklerinin krediye erisimlerini kolaylastiracagiz. Çalismalarina 6 Subat’tan evvel baslatmis oldugumuz ve dünyada farkli örnekleri olan üçüncü modelimiz de özellikle kiralik konut arzini artirmaya yöneliktir. Bu modelle ülkemize kiralik konut üreticisi kavramini kazandirmayi ve kiralik konut arzini kisa sürede artirmayi hedefliyoruz" ifadelerini kullandi.

"Kiralama tutarlari ve kira artislari kamu otoritesi tarafindan belirleyerek artis gösteren kira enflasyonu dizginleyecegiz"

Afetin ardindan hayata geçirecekleri modellerle kira artislarini dizginleyeceklerini ifade eden Bakan Nebati, "Model çerçevede üretilen kiralik konutlar, öncelikle kentsel dönüsümde riskli yapi malik ve kiracilarina hizmet saglayacaktir. Kiralama tutarlari ve kira artislari kamu otoritesi tarafindan belirlenecek ve kira tavani uygulamasi yapilacaktir. Böylece, özellikle salgin sonrasindan bu yana makul seviyelerin çok ötesinde artis gösteren kira enflasyonu dizginleyecegiz. Ayrica, deprem sonrasi TOKI projelerinde görev alan yüklenicilerin ilk etapta sözlesmelerini baglamalari için ihtiyaç duyduklari finansmana erisimini kolaylastirabilmek adina yürürlükte olan KGF paketimizi revize edecegiz. Tüm modellerimizle ilgili diger detaylari önümüzdeki günlerde kamuoyumuzla paylasacagiz. Diger taraftan, bu zorlu dönemde vatandaslarimizin konut ve barinma ihtiyaçlarina çözüm olmak ve finansmana erisimini kolaylastirmak amaciyla konut kredilerinde uygulanan kredi deger oranlarini güncelledik. Ayrica, deprem nedeniyle özellikle orta ve alt gelir grubuna yönelik konutlarin daha uygun sartlarla üretilmesine imkan saglamak amaciyla, TOKI tarafindan konut ve konut ile birlikte ihale edilen yapim islerine iliskin olarak 2023 yili sonuna kadar uygulanmak üzere damga vergisi istisnasi getirdik" seklinde konustu.



"Yikilan veya kullanilamaz hale gelen isyerleri için mobil çözümler de üretiyoruz"

Afet bölgesinde yikilan veya kullanilamaz hale gelen isyerleri için mobil çözümler ürettiklerini de aktaran Nebati, "Bu süreçte, bir yandan da yikilan veya kullanilamaz hale gelen isyerleri için mobil çözümler de üretiyoruz. 6 bin geçici ticarethaneyi esnafimizin hizmetine verdik. 3 bin konteynerden olusan çarsilari da kuruyoruz. Diger taraftan, kurumlarimizla koordineli sekilde ilerleyerek OSB’lere yönelik de üzerimize düsen ne varsa hizlica yerine getirecegiz" dedi.



"Büyük felaketin açtigi tüm yaralari hep birlikte saracagiz"

Deprem felaketinin bütçeye ilave bir maliyet getirmesinin kaçinilmaz oldugunu belirten Bakan Nebati, "Yasanan büyük felaketin, yüregimizi daglayan can kayiplarina yol açmasinin yani sira bütçemize de ilave bir maliyet getirmesi kaçinilmazdir. Ancak çok sükür, Rusya-Ukrayna savasinin gölgesinde geçen çalkantili 2022 yilinda dahi yüzde 5,6’lik bir büyüme kaydederek küresel ölçekte en yüksek büyüme performansi gösteren ülkelerden biri olduk. Kimsenin içinde en ufak bir kaygi dahi olmasin. Yüksek büyüme performansimiz ve taviz vermedigimiz mali disiplinle elde ettigimiz güçlü mali alan sayesinde, bu büyük felaketin açtigi tüm yaralari hep birlikte saracagiz. Hükümet olarak bugüne kadar verdigimiz sözlerin nasil ki hep arkasinda durduysak, yine sözlerimizin arkasinda dimdik durmaya devam edecegiz" ifadelerine yer verdi.

"Sehirlerimizi hizla ayaga kaldirmak amaciyla Afet Yeniden Imar Fonu’nu da kuruyoruz"

Afetten etkilenen sehirleri hizla ayaga kaldirmak amaciyla Afet Yeniden Imar Fonu kurulacagini da açiklayan Bakan Nureddin Nebati, "Bütçe imkanlarimiza ilave olarak, sehirlerimizi hizla ayaga kaldirmak amaciyla Afet Yeniden Imar Fonu’nu da kuruyoruz. Seffaf bir sekilde yönetilecek olan bu Fon ile afetler için uzun vadeli kaynak saglayarak bütçe üzerindeki yükü azaltacagiz" dedi.



"Ilk çeyrek büyüme sinirli olacak, yilin geri kalaninda toparlanma bekliyoruz"

Afet nedeniyle yilin ilk çeyreginde büyümenin sinirli olacagini ancak yilin geri kalaninda toparlanma beklediklerini belirten Nebati, "Afet sonrasinda, bu yilin ilk çeyreginde büyümenin sinirli olarak olumsuz etkilenme ihtimali olsa da yilin geri kalaninda kademeli sekilde toparlanmasini bekliyoruz. Alacagimiz ilave önlemlerle, depremin 2023 yili büyümesindeki olumsuz etkisi de haliyle sinirli kalacaktir" diye konustu.



Bakan Nebati, depremzedelere saglanan destekler ve ertelenen ödemelerle ilgili de bilgi verdi

Afet sonrasi vatandaslara saglanan destekler ve ertelenen ödemelerle ilgili de bilgi veren Hazine ve Maliye Bakani Nureddin Nebati, "Dün oldugu gibi bugün, bu zorlu dönemde de çiftçilerimizin yaninda olmayi kesintisiz sekilde sürdürüyoruz. Deprem nedeniyle ürünleri, isleri veya isletmesi zarar gören 115 bin tarimsal üreticimizin Ziraat Bankasi ve Tarim Kredi Kooperatiflerinden kullandigi Hazine faiz destekli 39 milyar lira tutarindaki kredi ödemesini 1 yil süreyle vade farksiz sekilde erteledik. Bu çerçevede Sanliurfa’daki 17 bin tarimsal üreticimizin Hazine faiz destekli kredi ödemelerini de erteledik. Ayrica, deprem bölgesindeki çiftçilerimizin mazot ve gübre desteklerini önceki uygulamalardan farkli olarak, ayni yerine nakdi sekilde gerçeklestirdik. Ek olarak, çiftçilerimize her bir büyükbas (sigir, manda) hayvani için 500 lira, küçükbas (koyun, keçi) hayvani için de 50 lira olmak üzere toplamda 1,4 milyar lira yem destegi verdik. Bölgede büyükbas, küçükbas, arili kovan ve kanatli hayvanlari zarar gören yetistiricilerimize canli hayvan ve besleme amaçli seker yardimi yapilmasina iliskin çalismalari sürdürüyoruz. Diger taraftan esnafimizi da asla unutmus degiliz. Daha önce açikladigimiz 250 milyar liralik kredi hacmine sahip KGF Paketlerine 100 milyar lira daha ekledik. Deprem bölgesinde faaliyet gösteren isletmelerimiz için 2 yeni KGF paketini uygulamaya aldik. Bu çerçevede 10’ar milyar lira tutarinda toplam 20 milyar lira kefalet limitini haiz Deprem Bölgesi Isletme Giderleri Destek Paketi ve Deprem Bölgesi Yatirim Destek Paketi ile isletmelerimize ek destekler de sunuyoruz. Isyerleri veya isletmeleri zarar gören 156 bin esnaf ve sanatkarimizin Halk Bankasi tarafindan kullandirilan 23,5 milyar liralik Hazine faiz destekli kredi ödemelerini 6 ay süreyle faizsiz sekilde erteledik. Bu çerçevede Sanliurfa’da yaklasik 23 bin esnaf ve sanatkarimizin 4,1 milyar lira tutarindaki Hazine faiz destekli kredi ödemesini ertelemis durumdayiz. Deprem bölgemizdeki esnafa Halkbank vasitasiyla saglanmak üzere 250 bin liraya kadar 12 ayi ödemesiz 60 ay vadeli kredi sagliyoruz. Kredi faiz oraninin yarisini Bakanligimiz karsilayacak olup, esnafimiza sadece yüzde 7,5 oraninda bir vade farki yansiyacaktir. Yine Halkbank vasitasiyla saglanmak üzere devreye aldigimiz Kadin Girisimci Kredi Destek Paketiyle, deprem felaketinden etkilenen kadin kooperatiflerimize sifir faizle, isletme harcamalarinda kullanilmak üzere, üst limiti 50 bin TL olan kredi imkani sunulacaktir. Diger taraftan, bankalara vadesi gelmis veya 6 ay içinde vadesi gelecek borçlarin vadesinin, vatandaslarimizin talepleri halinde, 6 ay kadar ötelenmesine de imkan sagliyoruz. Bankalarimizin da deprem bölgesine yönelik sagladiklari destekler artarak devam ediyor. Sadece kamu bankalarimizin bölgeye sagladigi destek tutari 80 milyar lirayi bulmustur” seklinde konustu.



“Istihdama yönelik tedbirler aldik”

Bakan Nebati, konusmasinin devaminda, “Insan odakli politikalarimizi araliksiz devam ettirmek ve Ocak ayinda 31,8 milyon kisiyle istihdamda kirdigimiz rekoru depremden sonra da sürdürebilmek için bölgedeki vatandaslarimiza, çalisamadiklari zaman zarfinda Kisa Çalisma Ödenegi veriyoruz. Kisa Çalisma Ödenegi sartlarini saglayamayan vatandaslarimiza da Nakdi Ücret Destegi sagliyoruz. Bununla birlikte, deprem bölgesindeki emekçilerimizi korumak amaciyla OHAL süresince isten çikarma yasagi uyguluyoruz. Toplum Yararina Çalisma Programiyla da deprem bölgesinde, özellikle ihtiyaç sahibi ailelere öncelik verilerek 50 bin kisiye istihdam saglanacaktir. Afetin hemen ardindan deprem sigortasi çerçevesindeki faaliyetlerimizi de hizlandirdik. Hasar tespitlerinin yapilmasiyla ödemelere ivedilikle basladik. Bugüne kadar 3 milyar liralik ödeme gerçeklestirdik ve ödemelerimiz hizla devam ediyor. Ilk kez hasar ihbarindan hasar inceleme sürecinin tamamlanmasina kadar olan süreçte, sigortalilara avans ödemesi alma imkani da tanimaya basladik. Bu süreçte birçok vergisel düzenlemeyi de acilen hayata geçirdik. Öncelikle depremden yogun sekilde etkilenen il ve ilçelerimizi mücbir sebep hali çerçevesine aldik. Böylece, bu bölgede faaliyet gösteren 671 bin mükellefimizin deprem tarihinden Temmuz ayi sonuna kadar yerine getirmeleri gereken vergi ile ilgili yükümlülüklerini ertelemis olduk. Sanliurfa’mizda toplam 77 bin mükellefimiz mücbir sebep hali çerçevesine girmektedir. Vergi dairelerine Mart, Mayis ve Temmuz 2023 aylarinda ödemesi gereken taksitleri Agustos, Ekim ve Aralik 2023 dönemine erteledik. Borcun bulunmadigini gösterir belge alabilmek için tecil edilen borç tutarinin yüzde 10’unun ödenmesi sartini 31 Temmuz 2023 tarihine kadar kaldirdik. Depremde yikilan veya agir hasar gören binalar ile kullanilamaz duruma gelen tasitlara iliskin, 6 Subat 2023 tarihinden önce tahakkuk eden ve ödenmemis durumdaki emlak vergisi, tasinmaz kültür varliklarinin korunmasina katki payi, çevre temizlik vergisi ve motorlu tasitlar vergisi ile bu alacaklara iliskin vergi cezasi, gecikme faizi ve gecikme zammini terkin ettik. Deprem bölgesinde geçici barinma ihtiyacinin giderilmesini desteklemek üzere prefabrik yapi ve konteynerlerin teslimindeki KDV oranini yil sonuna kadar yüzde 1’e indirdik. Ayrica, prefabrik yapi ile konteynerlerin indirimli orana tabi teslimlerinden kaynaklanan KDV iade alacaginin, 2023 yili içinde nakden iade talep edilebilmesi imkanini getirdik. Depremde hayatini kaybeden vatandaslarimizin esine, çocuklarina, anne ve babasina isverenlerince yapilan yardimlari vergiden istisna ettik. AFAD ve KIZILAY’a yapilan nakdi ve ayni bagis ve yardimlarin tamamini da vergi matrahindan indirebilirsiniz. Ayrica, sahadan gelen talepleri dikkate alarak bugüne kadar yapilmis en çerçeveli matrah ve vergi artirimi ile borç yapilandirmasini içeren kanun teklifimiz Meclis Genel Kurulunda kabul edilmis ve yakin zamanda uygulamaya geçecektir. Deprem tarihine kadar tahakkuk etmis elektrik ve dogalgaz faturalarinin silinmesi ile elektrik ve dogalgaz faturalarinin ertelenmesi konusunda da çalismalarimizi sürdürüyoruz" dedi.



"Vatandaslarimiza hizli ve kalici çözümler üretmek için mücadeleyi sürdürecegiz"

Konusmasinin sonunda vatandaslara hizli ve kalici çözümler üretmek için gece gündüz demeden çalisacaklarini ifade eden Bakan Nebati, "Sizler bunu çok iyi bilirsiniz. Evvel Allah, AK Parti iktidari olarak Cumhurbaskanimizin liderliginde asamayacagimiz hiçbir sorun yoktur. Yük ne kadar agir, yol ne kadar uzun, dert ne kadar büyük olursa olsun, bizim ’iman dolu gögsümüz’, memleket askiyla atan yüreklerimiz var. Kim derdi ki Türkiye kendi uçagini, kendi otomobilini, kendi füze sistemlerini yapabilir diye. Bizler buna inandik ve basardik. Kim derdi ki Türkiye’nin her ilinde en az bir üniversitemiz olacak diye. Bizler buna inandik ve basardik. Bunlarla birlikte ülkemize 20 yilda asirlik eserleri kazandirdik. Iste simdi de ayni inanç ve iradeyle ilerliyoruz. Birakin birileri masalarin etrafinda ikbal hesaplari yapip dursunlar. Onlarin mumu, daha aksam olmadan söner. Bizler, tüm enerjimizle, tüm inancimizla vatandaslarimiza hizli ve kalici çözümler üretmek için gece gündüz demeden mücadeleyi sürdürecegiz. Sanliurfa’mizin ve diger tüm illerimizin bir an evvel yeniden imar ve ihya edilmesinde, tüm gücümüzle çalisacak, milletimizle birlik içinde, yan yana, omuz omuza yol almaya devam edecegiz” ifadelerini kullandi.