Yapay deprem mümkün mü? Uzmanlar merak edilen soruları tek tek yanıtladı! 'Megaquakes' olabilir mi?
Kahramanmaraş depremi ve devamındaki çifte depremler iki hafta sonra Hatay'da yaşanan şiddetli depremlerin ardından 'Yapay deprem' sorusu gündemden düşmüyor. 'Asrın felaketi' sonrası depremler ile ilgili merak edilen tüm soruları uzmanlar yanıtladı.
Depremler daha önce tahmin edilebilir mi sorusuna 'Ne 'biz' ne de diğer bilim insanları bir depremi tahmin edemedi. Bunun bir yolu yok. Öngörülebilir gelecekte 'depremlerin önceden tahmin edilmesini' de beklemiyoruz. Bilim insanları yalnızca belirli bir alanda belirli bir yıl içinde önemli bir deprem meydana gelme olasılığını tahmin edebilir.' yanıtı verildi.
Bazı insanların depremleri daha önceden bilebileceğine ilişkin iddialara yönelik ise, 'İnsanların depremden önce sahip olduklarını iddia ettikleri semptomların bilimsel bir açıklaması yoktur ve çoğu zaman semptomların ardından deprem olmaz.' cevabı verildi.
Merak edilen bir diğer soru ise; 'Hayvanlar depremi tahmin edebilir mi?' idi. Ve ABD Jeoloji Araştırmaları Kurumu (USGS) bu soruya
'Önemli bir depremden önceki olağandışı hayvan davranışlarına dair elimizdeki en eski referans, MÖ 373'teki Yunanistan'dandır. Sıçanlar, gelincikler, yılanlar ve kırkayaklar, yıkıcı bir depremden birkaç gün önce evlerini terk edip güvenliğe doğru yola çıktılar.Hayvanların, balıkların, kuşların, sürüngenlerin ve böceklerin, herhangi bir yerde haftalar veya saniyeler öncesinden garip davranışlar sergilediğine dair çok sayıda anekdot niteliğinde kanıt vardır.' yanıtını verdi.
Dünyada en büyük deprem kaç şiddetinde olabileceği de merak edilen sorular arasında yer alırken 'Megaquakes gerçekten olabilir mi? 10 büyüklüğünde veya daha büyük deprem yaşanabilir mi?' sorusuna '10 veya daha büyük depremler olamaz. Bir depremin büyüklüğü, meydana geldiği fayın uzunluğu ile ilişkilidir. Yani fay ne kadar uzunsa deprem o kadar büyüktür.' karşılığı verildi.
Konuya ilişkin açıklamada 'Bir fay, yer kabuğunu oluşturan kayalarda, her iki taraftaki kayaların birbirini geçerek hareket ettiği bir kırılmadır. 10 büyüklüğünde bir deprem oluşturacak kadar uzun bir fay bilinmiyor.' denildi.
DEPREM HAVASI VAR MIDIR?
Deprem havası diye birşey yoktur. İstatistiksel olarak sıcak soğuk yağmurlu ya da karlı havalarda yaşanan depremlerin eşit bir dağılımı olduğu görülüyor.
MÖ 4. yüzyılda Aristotales, depremlerin yer altı mağaralarında hapsolmuş rüzgarlardan kaynaklandığını öne sürmüş, insanlar yüzyıllar boyunca buna inanmıştır. Bu teori, deprem havasına, yer altında büyük miktarda hava hapsolduğu için havanın depremden önce sıcak ve sakin olacağına dair bir inanca yol açmış. Daha sonraki bir teori ise, depremlerin sakin, bulutlu koşullarda meydana geldiğini ve genellikle öncesinde şiddetli rüzgarlar, ateş topları ve göktaşları olduğunu belirtti.
'Güneş patlamaları depreme neden olur mu?' sorusuna ise teknoloji sistemlerinin uzay hava koşullarından etkilenebildiği ancak uzay havası denilen olgu ile deprem arasında nedensel bir bağ bulunamadığına dikkat çekildi. Güneş'te 11 yıllık periyotlarda patlamaların meydana geldiği ancak depremler için böyle bir değişkenlik olmadığı belirtildi. Depremleirn Dünya'nın iç kısmındaki süreçler tarafından yönlendirildiği için Güneş patlamaları ile bağlantısı olmadığı ifade edildi.
İNSAN MÜDAHALESİ İLE DEPREM MÜMKÜN MÜ?
Bazı uzmanlar nükleer bombalarla üretilen sarsıntılar ya da derin madencilik faaliyetleri fay hatları üzerinde belirli bir etki yaratabileceğini iddia etse de bunun sismik hareketlere dönüştüğü yönünde bugüne kadar kanıtlanış bir bilgi olmadığı belirtildi.
