Dogu Kararadeniz Bölgesi'nde Korkutan Rakam Açiklamasi Bin 481 Yapinin Riskli Oldugu Tespit Edildi
Dogu Karadeniz Bölgesi’nde sel ve heyelan afetlerinde en çok can kayiplarina neden olan dere yatagindaki yapilasma Taskin Risk Yönetimi Sayistay Raporu’na yansidi. Rapora göre Giresun, Rize, Trabzon ve Ordu illerinde bin 481 yapinin riskli oldugu tespit edildi. Karadeniz Teknik Üniversitesi (KTÜ) Insaat Mühendisligi Bölümü Hidrolik Anabilim Dali Baskani Prof. Dr. Ömer Yüksek, dere yataklarina yapilan yapilarin risk oranina dikkat çekerek "Dere ya da deniz yanina yapilana kar koymaz. Mutlaka bir sekilde intikamini alir bugün ya da yarin ya da 50 yil içinde" ifadelerini kullandi.
Trabzon’un Arakli ilçesinde 2019 yilinda yasanan afetin örnek gösterdildigi raporda malzeme dökme ihbar sayilari da yer aldi. Malzeme dökme ihbar kayitlarinin en fazla oldugu iller siralamasinda Trabzon 85 ihbar ile birinci sirada yer alirken, Giresun 42 ihbar ile ikinci, Rize 28 ihbar ile dördüncü ve Bayburt 13 ihbar ile sekizinci sirada yer aldi.
KTÜ Insaat Mühendisligi Bölümü Hidrolik Anabilim Dali Baskani ve ayni zamanda KTÜ Heyelan Uygulama ve Arastirma Merkezi Müdür Yardimcisi Prof. Dr. Ömer Yüksek, dere yataklarina yapilan binalarin riskine dikkat çekti. Kontrolsüz bir yapilasmanin olduguna dikkat çeken Yüksek, "2006 ve 2010 yillarinda Cumhurbaskanimiz Basbakan iken, iki tane Basbakanlik genelgesi yayimladi. Bütün kurumlara talimat olarak yayinlanan genelgede özet olarak diyor ki dere yataklarina yapilacak her hangi bir müdahalede Devlet Su Isleri’nin (DSI) görüsleri alinmali diyor. Iki genelge hakikaten harika ama biz ona uymuyoruz. Korkunç kontrolsüz bir yapilasma var. Doktora ögrencimin tez çalismasi için Zigana’dan Degirmendere’ye kadar arazi çalismasi yaptik inanin bazi yerlerde suya akacak yer birakmadik. Su bir sekilde bir yerden akacaktir" dedi.
"Dere ya da deniz yanina yapilana kar koymaz"
Dere yataklarindaki yapilasmalar ile ilgili çalismalarin yapildigini, raporlarin hazirlandigi belirten Yüksek, "Uygulamaya çok geçti mi? Tabi bir kismi da parasal. Bir yapi yapmadan önce en kolay bir yere müdahale etmeden önce neler olabiliri dikkate alarak mümkünse az müdahale etmek lazim. Bu demek degildir ki kiyilardan ya da akarsu kiyilarindan hiç yararlanmayalim degil tabi ki yararlanmak lazim. Dogu Karadeniz Bölgesi bir de sel, taskin açisindan problemli çok yagis alan bir yer Türkiye’nin en açik ara yagis alan bölgesi hele Rize’de yillik iki bin iki yüz milimetreye çikiyor Trabzon biraz daha az. Arazi çok dik dolayisiyla heyelan da tetikliyor. Aslinda heyelanla seli ya da taskini çok daha ayirmamak lazim. Mesela en uç örnegi, Arakli Çamliktepe’de olan olay. Insaat Mühendisleri olarak inceledik teknik raporda yazdik. Orada direkt heyelan oldu, bizim en korktugumuz sey baraj yikilmasi. Birkaç gün baraj gibi birikti fark edilmedi çok uzak metruk bir yerdeydi sonra birden patladi. Bizim en korktugumuz taskin tipi olan baraj yikilmasi olayi. Yani bunlar birbirleriyle çok alakali seyler. Vatandaslara mesajimiz; az müdahale etsinler ilgili kurumlardan görüs alsinlar. Burada sorumluluk devlet kurumlarinda. Bir yerde bir müdahale olunca Basbakanlik genelgesi var hatirlatiyor ama uygulamaya geçmiyor. Onu bilmiyorum onu kim uygulatacak Valilik mi? Belediye mi? Onu çok bilmiyorum. Sunu bilelim, dere ya da deniz yanina yapilana kar koymaz. Mutlaka bir sekilde intikamini alir bugün ya da yarin ya da 50 yil içinde. Allah’in bize sundugu nimetlerden derelerden, denizlerden yararlanalim onlari kullanalim ama bir taraftan da koruyalim. Gelecek nesillere daha iyi bir doga birakalim" ifadelerini kullandi.
Hem dere, hem de deniz kenarinda 13 katli bina
Taskin Risk Yönetimi Sayistay Raporu’nda tespit edilen yapilarin dere yataklarinda 1. derecedeki riskli yapilar olup su kaynagina mesafelerinin genel olarak 0-5 metre araliginda oldugu belirtildi. Taskin riskinin azaltilmasina yönelik yapilan çalismalara ragmen Trabzon’un Arsin ilçesindeki Yanbolu Vadisi’nin girisinde hem dere, hem de deniz kenarinda insaat çalismalari süren 13 katli bina yasanabilecek olasi tehlikeyi gözler önüne seriyor.