Kanser Tedavisinde Radyonuklid Ile Nokta Atisi Çözümler

Kanser hastalarina, kisisellestirilmis tani ve hastaligina hedeflenmis tedavi imkanini bir arada sunan, yeni bir tani ve tedavi konsepti olan ‘‘Teranostik‘‘ bölgede öne çikan hizmetlerde göz dolduruyor. Teranostik sözcügü; Ingilizce “diagnosis” (tani) ve “therapy” (tedavi) kelimelerinden türetilmistir. Bu uygulamada, tani, hedefe yönelik tedavi ve tedavi yanitinin izlenmesi bir arada sunulmaktadir. Medical Point Gaziantep Hastanesi Nükleer Tip Doç. Dr. Füsun Kökçü Teranostik yaklasimin, hastaliga özel molekülleri, hem tanisal görüntüleme hem de radyonüklid tedavi olarak, bir arada kullanma imkani sundugunun altini çizdi. Nükleer Tip Doç. Dr. Füsun Kökçü yaptigi açiklamada: ‘‘Teranostik tip dünyasinda yeni gelismekte olan bir alandir. Tümöre özgül bir ilaç ile görüntüleme yaparak saptanan tümör ve metastazlarinin, nereye gidecegi, ne kadar gidecegi ve hastalikli dokuyu etkileme gücü önceden bilinen yine özgül bir ilaç ile tedavi edilebildigi bir yaklasimdir. Bu yaklasim, geleneksel tiptan kisiye özgü çagdas tip uygulamalarina geçis yapilmasini saglamaktadir. Kisisellestirilmis kanser tani yönteminde, akilli moleküller araciligi ile kanserli dokular hedeflenerek yüksek hassasiyetle tespit edilir ve ardindan ayni akilli molekül, bu kez teranostik tedavi için uygun olan formda uygulanarak, kanserli dokulara tekrar yönlendirilir’’ dedi.

Saglam hücreler korunuyor

Uygulanan doz büyük oranda kanser hücrelerinde yogunlasirken, saglikli hücreler de optimum düzeyde korunmus olur. Nükleer Tip tarihindeki ilk teranostik ajan; tiroid kanseri hastalarinda tedavi ve görüntüleme için kullanilan radyoaktif iyot’tur. Tiroid kanseri hastalarinda ilk radyoaktif iyot tedavisi 1946 yilinda yapilmistir.

Teranostik Tedavi uygulanan durumlar

Geleneksel sistemik kanser tedavi seçeneklerinin en bilinen ve yaygin kullanilani olan kemoterapiyle, yüksek dozda verildiginde basarili sonuçlar elde edilebilmektedir. Fakat, saglikli doku ve organlar üzerindeki ciddi yan etkiler, kanser hücrelerini tedavi edebilecek dozlara ulasilmasini engellemektedir. Teranostik ilaçlar ile yapilan tedavilerde ise öncelikle kanser hücresi hedeflenmekte, bu arada saglikli hücreler de olabildigince korunmaya çalisilmaktadir. Kemoterapi ile tedavi basarisi saglanamamis hastalarda, teranostik uygulamalar, etkin ve umut vaat eden basari oranlari ile tedavi imkani sunmaktadir.

Teranostik tedavinin geleneksel yöntemlerden farki

Teranostik uygulamalar hastalik odakli degil, hasta odakli olmasi nedeniyle geleneksel tedavi yaklasimindan, çagdas “kisisellestirilmis tip” yaklasimina geçisi saglamaktadir. Teranostik tedavi uygulamalarinda dogrudan kanserli hücreler hedeflenir ve bu sayede saglikli dokularin radyasyon alimini en aza indirerek hastaligin çok daha etkin bir sekilde tedavi edilmesi saglanir.

Teranostik uygulamalar ile tani ve tedavi

Teranostik uygulamada bir yandan teshis ve tedaviye yanit amaçli görüntüler elde edilirken, bir yandan da ayni ajanin hedefe yönelik tedavi amaciyla kullanilmasi mümkündür. Bu yaklasim, standart bir tedavinin uygun olmadigi ya da yetersiz kaldigi hastalarda gereksiz tedavileri ortadan kaldirabilmekte ve/veya ilaç seçimini optimize etmeye yardimci olabilmektedir.

Hastanenin Nükleer Tip Ünitesinde verilen hizmetler arasinda ise ’’Metastatik prostat kanserinde Lutesyum 177 PSMA tedavisi, Multimetastatik kemik agri palyasyonu ve tedavisinde Lutesyum-177EDTMP tedavisi, Kemige metastatik prostat kanserinde, Radyum-223 tedavisi, Nöroendokrin tümörler, Lutesyum-177 DOTA TATE tedavisi, Tiroid kanseri, Radyoaktif Iyot tedavisi, Karaciger tümörleri, Y-90 Mikroküre tedavisi’’ yer aliyor.

Lutesyum-177 PSMA tedavisi nedir?

Medical Point Gaziantep Hastanesi Nükleer Tip Doç. Dr. Füsun Kökçü Prostat kanserinde, GA-68 PSMA PET/BT ile prostat kanserine ait tümöral dokular yüksek duyarlilik ve özgüllükte görüntülenebildigini ve Lu-177 PSMA ile bu tümöral dokularin özgül ve hedefe yönelik tedavisi yapilabildigini söyledi.

Doç. Dr. Kökçü, Bu tür, teranostik uygulamalarin oldukça basarili ve yeni bir yöntem oldugunu kaydeden Doç. Dr. Kökçü,Lu-177 PSMA tedavisinin, metastatik kastrasyona dirençli prostat kanserini tedavi etmek için, giderek daha fazla kullanilan yenilikçi ve etkili bir tedavi oldugunu belirtti.

’‘Tümörlerde oldukça etkili‘‘

Genellikle, diger onaylanmis yöntemlerle tedavi seçeneklerinin tükendigi, etkisiz oldugunun gösterildigi veya hastalarin bunlari tolere edemedigi durumlarda, takip eden hekimin önerisiyle kullanilir. Bu tedavi ile; tümör boyutunu küçültmeye ve tümörün çogalmasini önlemeye, ayrica tümörün neden oldugu bulgu ve sikayetleri (semptomlari) azaltmaya ve uzun süreli iyilesme elde edildigi gösterilmistir. Su anda ülkemizde ve dünyada, ilerlemis ve metastatik prostat kanserli olgular için bu tedavi hizmetini sunan sinirli sayida klinik bulunmaktadir.

Lutesyum-177 PSMA tedavisi

PSMA, çok sayida hücresel fonksiyona sahip, saglikli prostat hücre zarinda bulunan bir protein türü olarak biliniyor. Her ne kadar saglikli prostat hücreleri dogal olarak çok düsük seviyelerde PSMA olustursa da kanserli prostat tümörleri son derece yüksek seviyelerde (genellikle normal prostat hücresinden 1000 kat daha yüksek) PSMA olusturuyor. Prostat kanseri vücudun diger bölgelerine metastaz yapmissa, PSMA bu bölgelerde görülebilir. Lu-177 atomu, PSMA adini verdigimiz tasiyici moleküle ekleyebildigimiz, radyoaktif beta parçaciklari gönderen radyoaktif bir elementtir. Lu-177 PSMA damar yoluyla uygulandiginda, PSMA’nin bulundugu tümör dokularina gider ve hastalikli tümör dokusundaki PSMA reseptörlerine tutunduktan sonra, radyasyon yayarak bu kanser hücrelerini yok eder. Lu-177 PSMA tedavisi kanser dokusunu hedef aldigindan, vücudun diger bölgelerinde alinan isin dozu çok az düzeylerde olur. Lu-177 PSMA’nin tümör hücreleri tarafindan tutulmayan kismi ise tükürük, idrar ve diskiya geçerek vücuttan atilir.

Metastatik kastrasyona dirençli prostat kanseri (mCRPC) olan ve onaylanmis (alternatif) tedavi yöntemleri tükenmis/uygun olmayan hastalarda, sorumlu hekimin önerisiyle uygulanabilir.