Erken Menopoza Karsi Beslenme Önerileri
Giderek artan çevre kirliligi, yogun stres, sigara kullanimi ve hatali beslenme gibi aliskanliklarin kadinlarda erken menopoza neden olabildigini Kadin Hastaliklari ve Dogum Uzmani Opr. Dr. Ugur Çobanoglu, “Bazi besinlerin içeriginde bulunan maddeler hormonlarin dengeli çalismasini destekleyerek erken menopozu engellemektedir. Menopozu geciktiren besinler arasinda yagli baliklar, fasulye, mercimek, bezelye, çinko bakimindan zengin gidalar, biftek, kabak çekirdegi, nohut ve patates sayilabilir” dedi.
Menopoz dogal bir süreçtir
Her kadinin belirli bir yumurta rezerviyle dünyaya geldigini dile getiren Opr. Dr. Ugur Çobanoglu, “Kadinlar ergenlik döneminde yumurtaliklarinin faaliyete geçmesi ve artan hormonlar nedeniyle her ay düzenli olarak yumurtaliklarinin bir kismini kaybederek adet görmeye baslar. Bu süreç menopoz denilen döneme kadar devam eder. Kadin hayatinda son derece önemli olan bir yere sahip olan menopoz süreci, yumurtalik faaliyetlerinin sona ermesiyle adet döngüsünün kalici olarak sona ermesidir. 12 ay boyunca hiç adet görmeyen kadin menopoz kabul edilir” diye konustu.
3 döneme ayriliyor
Menopozun kendi içerisinde premenopoz, menopoz ve postmenopoz olarak üç farkli dönem olarak yasandigini söyleyen Opr. Dr. Ugur Çobanoglu, su bilgileri paylasti:
“Premenopoz: Kisinin menopoza yaklastigina dair belirtilerin görüldügü döneme premenopoz denir. Menopoz öncesi dönem olarak da tanimlanabilen bu süreç, kisinin son âdet döneminden önceki yillarda baslar. Yumurtlamanin devam ettigi bu dönemde yumurtalarinin islevi azalir. Bu süreçte kisi düsük ihtimalle de olsa gebe kalabilir. Çogunlukla 4 yil süren premenopoz dönemi, kisinin 12 ay boyunca âdet görmemesinin ardindan son bulur ve ardindan menopoz dönemi baslar.
Menopoz: Son görülen âdet kanamasinin üzerinden 12 ay geçmesiyle baslayan menopoz döneminde kadin yumurtaliklari islevini kaybeder. Buna bagli olarak dogurganlik da son bulur.
Postmenopoz: Menopozdan sonraki yillarin tanimlanmasi için kullanilan postmenopoz döneminde, menopoz belirtileri azalir. Ancak bu dönemde kisi, osteoporoz (kemik erimesi) ve kalp hastaliklari gibi pek çok farkli saglik sorunu bakimindan yüksek risk altindadir. Bu dönemde hekim kontrolünde ilaç kullanilmasi ve yasam tarzi degisikliklerinin yapilmasi önerilir.”
Adet düzensizligi ile kendini belli edebilir
Menopozun belirtilerinden bahseden Op. Dr. Ugur Çobanoglu, “Adet döneminde düzensizliklerle bulgu vermeye baslayan menopoz döneminde çok sayida semptomlar meydana gelebilir. Ates basmasi, gece terlemesi, çarpinti, bas dönmesi, bag agrisi, hâlsizlik, memelerde hassasiyet, kas ve eklem agrilari, uyku bozukluklari, istah artisi, vücut tüylerinde artis, kilo artisi, cinsel organlarda çekilme (atrofi), öksürme sirasinda idrar kaçirma, vajinal kuruluk ve cinsel iliski sirasinda agri, yaygin olarak görülen fiziksel degisimlerdir. Menopoz döneminde olusan östrojen azligi, vulva, (dis genital organlar) vajen ve üretrada küçülme olur. Bu küçülmeye bagli olarak, vulvada kasinti, sik idrara çikma, idrar kaçirma, idrar torbasinda sarkma, rahim sarkmasi, kabizlik ve agrili cinsel iliski sikâyetleri görülebilir” seklinde konustu.
Erken menopozun nedeni genetik faktörler olabilir
40 yasindan önce görülen menopozun erken menopoz olarak tanimlandigini söyleyen Op. Dr. Ugur Çobanoglu, yumurtalik fonksiyonlarinin görülmedigi bu dönemde kisinin dogurganligini kaybettigini söyledi.
Menopoz dönemi belirtilerinin, erken menopoza giren kadinlarin bir kisminda çok daha siddetli oldugunun altini çizen Op. Dr. Çobanoglu, sunlari söyledi:
“Erken menopozun en önemli sebebi genetik faktörlerdir. Daha önce de belirttigimiz gibi her kadin belli bir yumurta sayisi ile dünyaya gelir ve bunu belirleyen en önemli faktörde genetik geçistir. Erken menopoz dogal bir sekilde olusabilecegi gibi cerrahi müdahalelere bagli olarak da olusabilir. Cerrahi operasyonlara bagli olarak gelisen menopoz türü, cerrahi menopoz olarak tanimlanir. Rahim ve yumurtaliklarin alinmasi, yumurtaliklarin hasar görmesine yol açan pelvik yaralanmalar, tümör tedavisinde kullanilan ilaçlar, rahim ve yumurtaliklarin radyasyona maruz kalmasi gibi nedenler kisinin erken menopoza girmesine sebep olabilir.”
Yagli balik ve fasulye tüketimi erken menopozu geciktirebilir
Özellikle stresli bir yasam sürmenin erken menopoza neden oldugunu vurgulayan Op. Dr. Ugur Çobanoglu, “Soguk iklimlerde ve asiri agir sartlarda yasayan kadinlarda menopoz yasi daha erkendir” dedi.
Bazi besinlerin içeriginde bulunan maddelerin hormonlarin dengeli çalismasini desteklemesi sayesinde erken menopozun engellenebildigini vurgulayan Op. Dr. Ugur Çobanoglu, “Erken menopozu geciktiren besinler arasinda yagli baliklar, fasulye, mercimek, bezelye, çinko bakimindan zengin gidalar, biftek, kabak çekirdegi, nohut ve patates sayilabilir. Menopoz geciktirilemez. Ancak hormon replesman tedavileri ile premenopoz dönemindeki kadinlarin düzenli adet görmeleri ve menopoza bagli sikâyetlerinin gerilemesi saglanabilmektedir” ifadelerini kullandi.
Dengeli ve saglikli beslenmek önemli
Menopoz döneminde dengeli ve saglikli beslenmenin önemine deginen Op. Dr. Ugur Çobanoglu, “Bu dönemde metabolizma yavasladigindan günlük kalori alimini 400 ila 600 kalori arasinda azaltmak gerekebilir. Kemik erimesi riskinin azaltilmasi ve uyku kalitesinin artirilmasi için kalsiyum ve magnezyum bakimindan zengin gidalarla beslenilmeli, D vitamini alinmalidir. Kisinin vücuduna ve kondisyonuna uygun egzersizlerle ruh ve vücut sagligi korunabilir. Egzersizin yani sira, gevseme teknikleri, nefes egzersizleri gibi ek meditasyon yöntemleri de uygulanabilir” diye konustu.